Błaga Ałeksowa
 Zdjęcie z 1968 roku. | |
| Data i miejsce urodzenia |
24 stycznia 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 lipca 2007 |
| Zawód, zajęcie |
archeolog |
Błaga Ałeksowa, mac. Блага Алексова (ur. 24 stycznia 1922 w Tetowie, zm. 12 lipca 2007 w Skopju) – macedońska archeolog.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończyła liceum i studiowała na Wydziale Historii Sztuki Uniwersytetu Świętych Cyryla i Metodego w Skopju. Doktorat z archeologii średniowiecznej obroniła w 1958 roku na Uniwersytecie Lublańskim[1]. W latach 1948–1950 pracowała jako kurator w Muzeum Miasta Skopje, a potem przez 15 lat kierowała Zakładem Archeologii Średniowiecznej w Muzeum Archeologicznym. W latach 1962–1975 była dyrektorem tego Muzeum. W roku 1971 i 1983 roku była stypendystką w Dumbarton Oaks[2]. W latach 1975–1983 pracowała w Instytucie Historii Sztuki jako profesor archeologii średniowiecznej i wczesnochrześcijańskiej. W 1983 roku przeszła na emeryturę[3]. Od 1997 roku była członkiem Macedońskiej Akademii Nauk i Sztuk[4].
W latach 1952–1956 prowadziła badania w rejonie Demir Kapija, gdzie odkryła ruiny wczesnochrześcijańskiej bazyliki uznanej za pomnik historii Macedonii. W 2011 roku podjęto decyzję o jej rekonstrukcji[5]. W ramach jugosłowiańsko-amerykańskich projektów badawczych prowadziła badania w Bargali i Stobi. Podczas prac prowadzonych w latach 1966–1971 na terenie Bargali odkryto bazylikę, cysternę miejską i kompleks mieszkalny[6]. W 1975 prowadziła prace archeologiczne na stanowisku archeologicznym Kale u ujścia rzeki Złetowska i Bregałnica, w pobliżu miejscowości Krupiszte[7]. Na podstawie badań udowodniła, że właśnie tam powstała głagolica Cyryla i Metodego[8], chociaż nie wszyscy naukowcy zgadzają się z jej twierdzeniem[9]. W 1981 roku prowadziła badania w Stobi na terenie przedwojennych badań archeologicznych, gdzie odkryła bazylikę, która okazała się najstarszym kościołem chrześcijańskim na terenie Macedonii[3][10].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Episkopijata na Bregałnica: prw słowenski crkowen i kułturno-prosweten centar wo Makedonija 1989[11]
- Studies in the antiquities of Stobi. Volume III 1981 Współautor: James Wiseman[12]
- Prosek-Demir Kapija. Slovenska nekropola i slovenske nekropole u Makedoniji Skopje 1966[13]
- Loca sanctorum Macedoniae = Kult na martirite vo Makedonija od IV do IX vek Skopje 1995[14]
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- W 2008 roku Macedońska Akademia Nauk i Sztuk wydała książkę Spomenica poswetena na Błaga Ałeksowa, redowen człen na Makedonskata Akademija na Naukite i Umetnosti[15]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Македонско археолошко научно друштво [online], www.mand.org.mk [dostęp 2020-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-06] (mac.).
- ↑ Lain Wilson, Home of the Humanities [online], Dumbarton Oaks [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ a b Блага Алексова (1922-2007) – МАНУ [online] [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Блага Алексова [online], macedonia.kroraina.com [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Реконзервација и ревитализација на ранохристијанска базилика | opstinademirkapija.gov.mk [online] [dostęp 2020-05-19] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-17] (mac.).
- ↑ Билјана Јовановска, Трајче Нацев, Остава на монети од археолошкиот локалитет Баргала I [online] [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Trajce Nacev, Конзерваторско-реставраторски работи на археолошки локалитет Кале-Црвена Црква [online], 1998 [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Штипскиот Музеј доби четири милиони денари за проекти од национален интерес [online], МИА [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Локалитетот Кале кај Крупиште е една од можните локации каде е напишана глаголицата [online], 24.mk [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Епископска базилика – Национална установа Стоби [online], www.stobi.mk [dostęp 2020-05-19].
- ↑ Блага Алексова, Епископијата на Брегалница: прв словенски црковен и културно-просветен центар во Македонија, Институт за истражување на старословенската култура--Прилеп, 1989 [dostęp 2020-05-19] (mac.).
- ↑ Blaga Aleksova, James Wiseman, National Museum of Titov Veles, Studies in the antiquities of Stobi. Volume III, 1981, DOI: 10.1515/9781400859054, ISBN 978-1-4008-5905-4, OCLC 891396012 [dostęp 2020-05-19].
- ↑ Blaga Aleksova, Prosek-Demir Kapija. Slovenska nekropola i slovenske nekropole u Makedoniji., Skopje; Beograd; Arheološki muzej: Arheološko društvo Jugoslavije; Skopje, 1966, OCLC 11718770 [dostęp 2020-05-19].
- ↑ Blaga Aleksova, Loca sanctorum Macedoniae = Kult na martirite vo Makedonija od IV do IX vek, Skopje: Matica Makedonska, 1995, ISBN 978-9989-48-009-6, OCLC 36778937 [dostęp 2020-05-19].
- ↑ Споменица посветена на Блага Алексова, редовен член на Македонската Академија на Науките и Уметностите: 1922 - 2007, Македонска Акад. на Науките и Уметностите, 2008 [dostęp 2020-05-19] (mac.).