Barsboldia
.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| (bez rangi) | iguanodony | ||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunki | |||
| |||
Barsboldia – rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego z rodziny hadrozaurów (Hadrosauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenach współczesnej Azji Środkowej. Skamieniałości barsboldii odkryto w 1970 roku w trakcie polsko-mongolskich wypraw paleontologicznych. Początkowo Ryszard Gradziński i Jerzykiewicz wstępnie przypisali je do gatunku Saurolophus angustirostris[1], jednak Teresa Maryańska i Halszka Osmólska wykazały, że należą one do odrębnego gatunku, któremu w 1981 roku nadały nazwę Barsboldia sicinskii. Na podstawie kości krzyżowej z grzebieniami oraz obecności stosunkowo wysokich maczugowatych wyrostków kolczystych autorki zaklasyfikowały barsboldię do grupy Lambeosaurinae, odrębnej od Hadrosaurinae, do której zaliczany był wówczas zaurolof[2]. Interpretację taką wspierali również późniejsi autorzy[3]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Prieto-Márqueza – pierwsza uwzględniająca barsboldię – zasugerowała jednak, że należy ona do Saurolophinae, taksonu siostrzanego dla Lambeosaurinae, a cechy uznawane za diagnostyczne dla Lambeosaurinae, takie jak wysokie wyrostki kolczyste, w rzeczywistości występują powszechniej u hadrozauroidów. Według tej analizy Barsboldia jest bardziej zaawansowana od kladu obejmującego majazaurę i brachylofozaura i siostrzana dla kladu obejmującego wszystkie pozostałe Saurolophinae[4].
Barsboldia należy prawdopodobnie do jednych z największych znanych hadrozaurów – długość jedynej znanej kości piszczelowej tego dinozaura jest szacowana na około 140 cm, co sugeruje, że osiągała ona rozmiary zbliżone do największych hadrozaurów, takich jak Shantungosaurus giganteus, mierzących około 12-14 m długości[4].
Holotypem i jedynym znanym okazem B. sicinskii jest niekompletny szkielet pozaczaszkowy (ZPAL MgD-I/110) obejmujący dziewięć tylnych kręgów tułowiowych, dziewięć zrośniętych kręgów krzyżowych, piętnaście kręgów ogonowych, żebra i wyrostki kolczyste, fragmenty skostniałych ścięgien, niemal kompletną lewą kość biodrową oraz fragmenty kości łonowej, strzałkowej, kości śródstopia i paliczków. Skamieniałości te pochodzą z datowanych na środkowy mastrycht osadów formacji Nemegt w południowej Mongolii[4]. Nazwa rodzajowa Barsboldia honoruje mongolskiego paleontologa Rinczena Barsbołda, zaś epitet gatunkowy gatunku typowego honoruje Wojciecha Sicińskiego, który m.in. wypreparował holotyp barsboldii[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ryszard Gradziński, Tomasz Jerzykiewicz. Additional geographical and geological data from the Polish-Mongolian palaeontological expeditions. „Palaeontologia Polonica”. 27, s. 17–30, 1972. (ang.).
- ↑ a b Teresa Maryańska, Halszka Osmólska. First lambeosaurine dinosaur from the Nemegt Formation, Upper Cretaceous, Mongolia. „Acta Palaeontologica Polonica”. 26 (3-4), s. 243–255, 1981. (ang.).
- ↑ John R. Horner, David B. Weishampel, Catherine A. Forster: Hadrosauridae. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press, 2004, s. 438–463. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ a b c Albert Prieto-Márquez. A reapprisal of Barsboldia sicinskii (Dinosauria: Hadrosauridae) from the Late Cretaceous of Mongolia. „Journal of Paleontology”. 85 (3), s. 468–477, 2011. DOI: 10.1666/10-106.1. (ang.).
| Infrarzędy dinozaurów | |
|---|---|
| Era dinozaurów | |
| Dyscypliny powiązane |
