Bhuszan

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Bhuszan (Bhūṣan, hindi: भूषन, bradź: भूषण) (1613-1715) – tworzący w języku bradź poeta nurtu riti (rīti) tradycji literackiej języka hindi lub okresu riti (rīti-kāl), znany tradycji historycznoliterackiej również jako Bhuszan Tripathi (Bhūṣan Tripāṭhī, hindi: भूषन त्रिपाठी), ur. w Triwikrampurze(inne języki) koło Kanpuru w rodzie (kula) Tripathi (Tripāṭhī) linii (gotra) Kasjap (Kasyap). Jego ojcem był Ratnakar (Ratnākar) lub Ratinath (Ratināth)[1]. Przyjmuje się, że jego braćmi byli Ćintamani i Matiram, rzadziej: Nilkanth, poeci tworzący w ramach tego samego nurtu[2]. Bhuszan przynależał do dworskiej kultury literackiej języka bradź o zasięgu ponadregionalnym. Jego patronem był wódz maracki Śiwadźi Bhosle, a wcześniej prawdopodobnie także król Rudraśah z rodu Solanki oraz król Ćhatrasal z rodu Bundelów. Bhuszanowi przypisuje się sześć utworów poetyckich[1].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Bhuszanowi przypisuje się sześć utworów poetyckich: Klejnot króla Śiwadźiego (Śivrājbhūṣaṇ), Pięćdziesiąt dwie strofy o Śiwadźim (Śivābāvanī), Dziesięć strof o Ćhatrasalu (Chatrasāldaśak), Bhūṣaṇ-hajārā, Bhūṣaṇ-ullās i Dūṣaṇ-ullās[1]. Pięćdziesiąt dwie strofy o Śiwadźim (Śivābāvanī) oraz Dziesięć strof o Ćhatrasalu (Chatrasāldaśak) stanowią prawdopodobnie późniejsze redaktorskie kompilacje strof pozyskanych z tradycji ustnej, a utwory Bhūṣaṇ-hajārā, Bhūṣaṇ-ullās i Dūṣaṇ-ullās uważa się za zaginione. Do twórczości Bhuszana zalicza się także tzw. strofy niepowiązane (sphuṭ kāvya) pozyskane z tradycji ustnej oraz z manuskryptów zbiorowych. Inny poemat, Światło figury poetyckiej (Alaṅkār-prakāś) przypisywany niekiedy Bhuszanowi uznaje się za dzieło Murlidhara (Murlīdhar), który posłużył się w tym utworze pseudonimem literackim Bhuszan.

Poemat[edytuj | edytuj kod]

Klejnot króla Śiwadźiego (Śivrājbhūṣaṇ) jest poematem z gatunku ritigranth (rītigranth), którego część konstytutywna oparta jest na występujących naprzemiennie definicjach figur poetyckich i przykładach ich zastosowania, tzw. ilustracjach[3]. Klejnot króla Śiwadźiego dostępny jest w postaci licznych wydań oraz kilku manuskryptów przechowywanych w indyjskich archiwach. Został skomponowany w 1673 r. na zamówienie wodza marackiego Śiwadźiego Bhosle przed jego królewską konsekracją w 1674 r. Poemat w zależności źródła liczy od 347 do 383 strof i składa się z czterech części początkowych oraz części konstytutywnej dla gatunku ritigranth, liczącej od 318 do 353 strof. Części początkowe to: 1) formuła otwarcia zawierająca inwokacje do trzech bóstw, 2) opis rodowodu królewskiego zawierający genealogię Śiwadźiego, 3) opis miasta Rajgarhu(inne języki) – nowej stolicy Śiwadźiego oraz 4) opis rodowodu poety Bhuszana. W pozostałej i najdłuższej części poematu każda z definicji figur poetyckich, wzorowanych na dziełach sanskryckich teoretyków literatury, poprzedza od jednej do trzech ilustracji stanowiących przykłady zastosowania figur[4]. Na ilustracje składają się poetyckie obrazy politycznych i militarnych dokonań Śiwadźiego oraz jego cech świadczących o zdolności do pełnienia funkcji władcy. Cechy te są zasadniczo zgodne z tradycyjnymi, tj. znanymi z innych dworskich tradycji literackich subkontynentu indyjskiego, obrazami królewskości (rājādharma)[5]. Uznaje się, że poemat Klejnot króla Śiwadźiego, jako przykład literatury kunsztownej, adresowany był do odbiorcy elitarnego, wykształconego, najczęściej reprezentanta środowisk dworskich – dworu imperium Wielkich Mogołów oraz powiązanych z nim ściśle na arenie geopolitycznej rozlicznych dworów regionalnych, zwłaszcza północnej części subkontynentu indyjskiego[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Piotr Borek, The Reliable Poem. A 17th-century Hindi Poet in his Words, Tatiana Dubianskaja (red.), „Cracow Indological Studies”, XVII (1), Kraków: Księgarnia Akademicka, 2015, ISSN 1732-0917 (ang.).
  2. ↑ Allison Busch, Poetry of Kings. The Classical Hindi Literature of Mughal India, Oxford University Press, 2011.
  3. ↑ Piotr Borek, Poezja jako forma zapisu historii w Indiach przedkolonialnych. Expositio rerum gestarum w traktacie o metodzie, „Przegląd Orientalistyczny”, 2017.
  4. ↑ Piotr Borek, Recognition through Traditional Values. A Literary Representation of dāna as an Essential Way of Boosting Royal Worthiness, „Cracow Indological Studies”, XVIII, 2016.
  5. ↑ Piotr Borek, Deification in a Secular Text. On Some Functions of Religious Content in Bhūṣaṇ's Śivrājbhūṣaṇ (1673 AD), [w:] Danuta Stasik (red.), Polish Contributions to South Asian Studies, Warszawa 2017.
  6. ↑ Piotr Borek, Zapis przeszłości w Indiach. Dworska kultura literacka języka bradź, Księgarnia Akademicka, 2019.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Piotr Borek, Zapis przeszłości w Indiach. Dworska kultura literacka języka bradź, Kraków, Księgarnia Akademicka, 2019.
  • Piotr Borek, Poezja jako forma zapisu historii w Indiach przedkolonialnych. Expositio rerum gestarum w traktacie o metodzie, „Przegląd Orientalistyczny”, 1-2, s. 3–17, 2017.
  • Piotr Borek, Deification in a Secular Text. On Some Functions of Religious Content in Bhūṣaṇ's Śivrājbhūṣaṇ (1673 AD), w: Danuta Stasik (red.) Polish Contributions to South Asian Studies, Warszawa, 2017.
  • Piotr Borek, Recognition through Traditional Values. A Literary Representation of dāna as an Essential Way of Boosting Royal Worthiness, „Cracow Indological Studies”, vol. XVIII, s. 211–239, 2016.
  • Piotr Borek, The Reliable Poem. A 17th-century Hindi Poet in his Words, „Cracow Indological Studies”, vol. XVII, s. 29–48, 2015.
  • Allison Busch, Poetry of Kings. The Classical Hindi Literature of Mughal India, Oxford University Press, 2011.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bhuszan&oldid=70316374”