Bitwa pod Sokalem (IX 1920)
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
11-13 września 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Sokalem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo 10 DP | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Sokalem – część wielkiej bitwy wołyńsko-podolskiej; walki polskiej 10 Dywizji Piechoty gen. Lucjana Żeligowskiego z sowiecką 24 Dywizją Strzelców komdywa Kozyriewa w czasie ofensywy jesiennej wojsk polskich na Ukrainie w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
2 września, jeszcze w czasie walk pod Zamościem, Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego zdecydowało, iż 3. i 6 Armia, po stosownym przegrupowaniu, około 10 września podejmą większą akcję zaczepną w kierunku wschodnim celem „nie tylko odrzucenia nieprzyjaciela poza granice Małopolski, lecz także rozbicia i zdezorganizowania jego sił tak, aby później można było utrzymać front przy użyciu słabych sił własnych"[1]. 3 Armia przystąpiła do działań 10 września[2]. Wstępnym etapem był zagon grupy motorowej mjr. Włodzimierza Bochenka wyprowadzony z Włodawy, który przeprawił się przez Bug i następnego dnia opanował Kowel. Za nim ruszyło natarcie sił głównych armii[3][4]. Grupa gen. Franciszka Krajowskiego uderzyła czołowo i sforsowawszy Bug, parła forsownym marszem w ogólnym kierunku wzdłuż linii kolejowej Chełm – Kowel. Na południe od grupy gen. Krajowskiego, z obszaru Hrubieszowa w kierunku Łucka, nacierała grupa gen. Stanisława Hallera, a grupa gen. Lucjana Żeligowskiego uderzyła na Sokal[5].
Walczące wojska[edytuj | edytuj kod]
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| dowództwo 10 Dywizji Piechoty | gen. Lucjan Żeligowski | 3 Armia |
| ⇒ 31 pułk piechoty | kpt. Mikołaj Bołtuć | 10 Dywizja Piechoty |
| ⇒ 30 pułk piechoty | mjr Kazimierz Jacynik | |
| ⇒ XIX Brygada Piechoty | ||
 Armia Czerwona
| ||
| dowództwo 24 Dywizji Strzelców | komdyw Kozyriew | 12 Armia |
| ⇒ 70., 71., 72 Brygady Stzrelców | 24 Dywizja Strzelców | |
Walki pod Sokalem[edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z rozkazem dowódcy 3 Armii gen. Władysława Sikorskiego, Grupa Operacyjna gen. Lucjana Żeligowskiego miała nacierać na Sokal osłaniając się na prawym skrzydle jazdą[6]. Będąca w jej składzie 10 Dywizja Piechoty uderzyła z rejonu Dołhobyczowa. 11 września idący na lewym skrzydle dywizji 30 pułk piechoty mjr. Kazimierza Jacynika napotkał na linii Bugu pod Sokalem silną obronę oddziałów 24 Dywizji Strzelców[7]. Udało mu się jednak utworzyć przyczółek na wschodnim brzegu rzeki[8][9]. Na prawo od niego nacierał 31 pułk piechoty kpt. Mikołaja Bołtucia. Idąca w szpicy 6 kompania z ppor. Romanem Nowakiem uchwyciła mosty na Bugu na południe od Sokala, a pozostałe kompanie II batalionu utworzyły przyczółek[10]. 12 września oddziały 24 Dywizji Strzelców permanentnie atakowały polskie przyczółki i po zaciętych walkach wyparły Polaków za rzekę.
W kolejnym dniu atakowali Polacy. Od północy uderzyła XIX Brygada Piechoty, od południa atakował zaś 31 pułk piechoty. I/31 pp uchwycił mosty na Bugu i wdarł się do miasta. Równocześnie III batalion sforsował Bug w bród pod Poturzycą[11][12]. Działanie batalionów wspierały ogniem karabiny maszynowe rozmieszczone w klasztorze. Oba bataliony opanowały miasto tracąc 87 poległych i rannych. Wzięto 128 jeńców i zdobyto 7 ckm-ów[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 68.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 306.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 69.
- ↑ Tarczyński (red.) 2014 ↓, s. 1237.
- ↑ Przybylski 1930 ↓, s. 209.
- ↑ Wyszczelski 2009 ↓, s. 305.
- ↑ a b Libert 1928 ↓, s. 34.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 389.
- ↑ Makowski 1928 ↓, s. 25.
- ↑ Libert 1928 ↓, s. 35.
- ↑ Wysocki (red.) 2005 ↓, s. 330.
- ↑ Libert 1928 ↓, s. 25.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Feliks Libert: Zarys historii wojennej 31-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Tadeusz Makowski: Zarys historii wojennej 30-go pułku Strzelców Kaniowskich. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1930.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa Wołyńsko–Podolska. Dokumenty operacyjne. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2014. ISBN 7988373996021.
- Lech Wyszczelski: Kampania ukraińska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-066-0.
- Wiesław Wysocki (red.): Szlakiem oręża polskiego; vademecum miejsc walk i budowli obronnych. T. 2: Poza granicami współczesnej Polski. Warszawa: Wydawnictwo „Gamb”, 2005. ISBN 83-7399-050-X.