Bronisława Anna Dekowska
| Data i miejsce urodzenia |
25 sierpnia 1907 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 września 1974 |
| Zawód, zajęcie |
folklorystka, nauczycielka |
| Odznaczenia | |
| |
Bronisława Anna Dekowska (ur. 25 sierpnia 1907 w Leńczach Górnych, zm. 6 września 1974 w Łodzi) – nauczycielka, folklorystka, zbieraczka pieśni ludowych.
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Była córką Jana Golika i Rozalii z Michalików[1]. W Nowym Sączu ukończyła szkołę powszechną (1913–1917), szkołę wydziałową (1919–1923) oraz Seminarium Nauczycielskie Żeńskie im. M. Konopnickiej (1923–1928). Wykształcenie wzbogaciła o specjalizację w zakresie nauczania śpiewu na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Krzemieńcu (1937). Po maturze rozpoczęła pracę jako nauczycielka w województwie łódzkim, we wsiach Wola Drzazgowa (1929), Ujazd (1930–1939), Zglinno, Żelechlin i Dzielnica, od 1946 r. pracowała w szkołach w Tomaszowie Mazowieckim. W 1954 r. odeszła na wcześniejszą emeryturę z powodów zdrowotnych[2].
W 1950 r. wyszła za mąż za Jana Piotra Dekowskiego z Tomaszowa Mazowieckiego, etnografa, z którym prowadziła badania nad folklorem w województwie łódzkim[3].
Pochowana została na cmentarzu na Dołach w Łodzi[3].
Działalność zawodowa i społeczna[edytuj | edytuj kod]
Podczas pracy w szkole w Ujeździe zainteresowała się muzyką ludową, zbierała materiały pieśniowe, które pozyskiwała podczas rozmów z dziewczętami z Białaczowa (pow. opoczyński)[2]. Prowadzenie badań etnograficznych ułatwiło jej wcześniejsze wykształcenie, a także łatwość w nawiązywaniu znajomości, twierdziła tak Irena Lechowa w książce Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biografie[3].
W Tomaszowie Mazowieckim pracowała w Szkole Zawodowej, była instruktorką śpiewu w Ośrodku Doskonalenia Kadr Oświatowych, prowadziła internat dla dziewcząt i chłopców przy Liceum Pedagogicznym. Najaktywniej udzielała się w Szkole Podstawowej nr 1, gdzie oprócz pracy nauczycielskiej kierowała biblioteką, sprawowała pieczę nad drużyną harcerską oraz zajmowała się chórem szkolnym[2].
Przez kilka lat pracowała wraz z Zespołem Regionalnym „Opocznianka”, zajmując się tworzeniem programów artystycznych[2].
Była członkinią łódzkiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL), pracowała nad przygotowaniem folklorystycznych konkursów: „Wielki Konkurs Folklorystyczny Ziemi Łódzkiej” (1967–1969) oraz „Konkurs Folkloru Robotniczej Łodzi” (1972–1973), tworzyła dokumentację muzyczną, gdzie zapisywała linie melodyczne wykonywanych utworów, a także zapisywała programy artystyczne występujących grup obrzędowo-tanecznych[3].
Pośmiertnie została uhonorowana Srebrną Odznaką „Za opiekę nad zabytkami” przez Ministra Kultury i Sztuki[4].
Działalność naukowa[edytuj | edytuj kod]
Po przedwczesnym odejściu na emeryturę poświęciła się pracy etnograficznej. Pomagała w badaniach swojemu mężowi J. P. Dekowskiemu, z racji wykształcenia muzycznego zajęła się dokumentacją pieśni ludowych (tekstów i zapisów nutowych). W latach 1954–1974 zebrała ponad 10 000 pieśni związanych z obrzędami dorocznymi i rodzinnymi (min. z sobótką, siemieńcem, chodzeniem z turoniem i weselem), pochodzących głównie z woj. łódzkiego, kieleckiego oraz z Sądecczyzny. Bardzo duża część z nich ma wartość unikatową[3].
W Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi znajduje się obszerny zbiór zapisanych przez nią pieśni, nagranych podczas konkursów i występów folklorystycznych[3].
Duża część jej zbiorów została wydana w książce Pieśni i przyśpiewki ludowe z Rawskiego, a zgromadzone przez nią materiały są uzupełnieniem prac J. P. Dekowskiego i przedstawione są w różnych wydawnictwach branżowych[4].
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
Teksty i nuty ludowe dołączyła do artykułów J. P. Dekowskiego zamieszczonych w następujących czasopismach: „Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego. Seria Etnograficzna” (1957, nr 1; 1960, nr 3; 1961, nr 5; 1963, nr 7; 1964, nr 8; 1964, nr 9; 1967, nr 11), „Łódzkie Studia Etnograficzne” (1959, t. 1; 1961, t. 3; 1962, t. 4; 1964, t. 6; 1970, t. 11; 1970, t. 12; 1974, t. 16), „Literatura Ludowa” (1962, nr 3; 1966, nr 2–3), „Studia i Materiały do Dziejów Ziemi Sieradzkiej” (1962, t. 1) oraz w książkach Pieśni i przyśpiewki ludowe z Rawskiego (Łódź, 1960), Folklor regionu opoczyńskiego (Warszawa, 1974), Folklor regionu łęczyckiego (1981).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Irena Lechowa, Bronisława Anna Dekowska, [w:] Ewa Fryś-Pietraszkowa (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, Kraków 2002, s. 57.
- ↑ a b c d Irena Lechowa, Wspomnienie o Bronisławie Dekowskiej (1907–1974), „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 17, 1975, s. 165.
- ↑ a b c d e f Irena Lechowa, Bronisława Anna Dekowska, [w:] Ewa Fryś-Pietraszkowa (red.), Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biograficzne, t. 1, Kraków 2002, s. 58.
- ↑ a b Irena Lechowa, Wspomnienie o Bronisławie Dekowskiej, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 17, 1975, s. 167.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lechowa Irena, Wspomnienie o Bronisławie Dekowskiej (1907–1974). „Łódzkie Studia Etnograficzne”, 1975, t. 17, s. 165–167.
- Szajda Marek, Spuścizna dra Jana Piotra Dekowskiego w Archiwum Naukowym Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. „Zeszyty Wiejskie”, 2017, nr 23, s. 53–71.
- Lechowa Irena, Bronisława Anna Dekowska. [W:] Etnografowie i ludoznawcy polscy: sylwetki, szkice biograficzne. T. 1. Red. E. Fryś-Pietraszkowa. Kraków, 2002, s. 57–58.