Caryocolum tischeriella
| Caryocolum tischeriella | |||
| (Zeller, 1839) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Caryocolum tischeriella | ||
| Synonimy | |||
| |||
Caryocolum tischeriella – gatunek motyla z rodziny skośnikowatych i podrodziny Gelechiinae. Zamieszkuje Palearktykę od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i Azję Środkową.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek opisany został po raz pierwszy w 1839 roku przez Philippa Christopha Zellera pod nazwą Gelechia tischeriella[1]. Jako miejsce typowe wskazano okolice Drezna[2]. W 1870 roku Hermann von Heinemann przeniósł ów gatunek do rodzaju Lita[3]. W 1925 roku Edward Meyrick umieścił go w rodzaju Phthorimaea[4]. W 1953 roku Josef Wilhelm Klimesch przeniósł go do rodzaju Gnorimoschema[5]. W 1958 roku w obrębie tegoż rodzaju wyróżniony przez Františka Gregora Jr i Dalibora Povolnego został podrodzaj Gnorimoschema (Caryocolum), do którego trafił omawiany takson[6]. Do rangi rodzaju Caryocolum wyniósł ów podrodzaj w 1958 roku László Anthony Gozmány[7].
W 1988 roku Peter Huemer przy okazji rewizji rodzaju Caryocolum na podstawie morfologicznej analizy kladystycznej zaliczył C. tischeriella do monotypowej grupy gatunków tischeriella[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Obie płcie osiągają od 5 do 6 mm długości skrzydła przedniego[2].
Głowa jest wypukła, ciemnoszara z białym czołem i lśniącym ciemieniem. Czułki są pozbawione grzebykowania. Głaszczki wargowe są odgięte, trójczłonowe, ciemnobrązowe z białą grzbietową powierzchnią wierzchołka drugiego członu. Aparat gębowy ma ponadto dobrze wykształconą, prawie tak długą jak głaszczki wargowe ssawkę oraz czteroczłonowe głaszczki szczękowe[2].
Tułów ma barwę pomarańczowobrązową. Tegule są pomarańczowobrązowe z ciemnobrązowymi nasadami. Przednie skrzydła mają tło czarniawobrązowe z szarobrązową krawędzią grzbietową. Biały wzór na nim jest wyraźnie zaznaczony i obejmuje mały pasek w ⅕ długości, plamkę środkową oraz zwykle oddzielone plamki kostalną i tornalną[2].
Genitalia samca mają szeroką u podstawy i gwałtownie zwężoną w długi wyrostek palcowaty o zakrzywionym szczycie walwę, szeroki pośrodku i spiczasto zwieńczony sakulus, długi sakus, długi, smukły i nieco zakrzywiony edeagus z licznymi drobnymi cierniami na wierzchołku. Tylna krawędź szerokiego winkulum ma słabe wcięcie środkowe i parę wyrostków bocznych[2].
Odwłok samicy ma ósmy segment pozbawiony wyrostków, zaopatrzony w parę wąskich fałdów brzusznobocznych. Przedsionek genitaliów jest krótki, lejkowaty, sięgający wierzchołków gonapofiz przedniej pary. Przewód torebki kopulacyjnej ma w części tylnej parę długich sklerotyzacji bocznych, do których przyrasta odsiebna część przedsionka. Korpus torebki kopulacyjnej ma znamię w postaci przeciętnych rozmiarów haka[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gąsienice są monofagicznymi fitofagami, żerującymi na lepnicy zwisłej. Klują się jesienią i są stadium zimującym. Okres ich żerowania rozciąga się od początku maja do końca czerwca. Są foliofagami. Gąsienica oplata oprzędem dwa liście i zgryza ich zwrócone ku sobie powierzchnie. Przepoczwarczenie zachodzi w glebie. Postacie dorosłe latają od środka czerwca do końca sierpnia[2].
Owad palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji[8][9]. Poza tym podawany jest z Afryki Północnej, południowej Syberii oraz Azji Środkowej[10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ P.C. Zeller: Versuch einer naturgemassen Eintheilung der Schaben. Isis von Oken. 1839, s. 167-220.
- ↑ a b c d e f g h Peter Huemer. A taxonomic revision of Caryocolum (Lepidoptera: Gelechiidae). „Bulletin of the British Natural History Museum of London. Entomology”. 57 (3), s. 439-571, 1988.
- ↑ H. Heinemann: Die Schmetterlinge Deutschlands und der Schweiz. 2. Abteilung, Kleinschmetterlinge. 2. Die Motten und Federmotten, I. Braunschweig: 1870, s. 266.
- ↑ Edward Meyrick. Lepidoptera Heterocera. Fam. Gelechiadae. „Genera Insectorum”. 184, s. 1-290, 1925.
- ↑ Josef Wilhelm Klimesch. Die an Caryophyllaceen lebenden europaeischen Gnorimoschema Busck (Phthorimaea Meyr.)-Arten. „Zeitschrift der Wiener Entomologischen Gesellschaft”. 38, s. 225-239, 275-282, 311-319, 1953.
- ↑ F. Gregor, D. Povolny. Systematische und zoogeographische Studie iiber die Gruppe der ArtenGnorimoschema Busck mit Riicksicht auf die richtige Diagnostik des Schadlings Gnorimoschemaocellatellum Boyd. „Zoologicke a Entomologicke Listy”. 3, s. 83-96, 1954.
- ↑ László Anthony Gozmány. Microlepidoptera IV. „Fauna Hungariae”. 40, s. 1-295, 1958.
- ↑ Caryocolum tischeriella (Zeller, 1839). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-17].
- ↑ Markku Savela: Caryocolum Gregor & Povolný, 1954. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2023-03-17].
- ↑ Jari Junnilainen, Ole Karsholt, Kari Nupponen, Jari-Pekka Kaitila, Timo Nupponen, Vladimir Olschwang. The gelechiid fauna of the southern Ural Mountains, part II: list of recorded species with taxonomic notes (Lepidoptera: Gelechiidae). „Zootaxa”. 2367, s. 1–68, 2010. DOI: 10.11646/zootaxa.2367.1.1.