Chwościk selera
Chwościk selera – grzybowa choroba roślin wywoływana przez należący do workowców gatunek Cercospora apii[1]. Nazywana jest także cerkosporiozą selera[2].
Występowanie i szkodliwość[edytuj | edytuj kod]
Choroba atakuje wszystkie botaniczne odmiany selera zwyczajnego: selera korzeniowego, naciowego i liściastego. W Polsce nawet w latach szczególnie sprzyjających jej rozwojowi ma znaczenie tylko lokalne. Jednak w przypadku wystąpienia może spowodować poważne straty. Na plantacjach selera korzeniowego powoduje straty przekraczające nawet 90% plonu, na plantacjach selera naciowego i liściastego również powoduje straty producentów, gdyż nawet niewielkie plamy występujące na ich liściach powodują, że nie nadają się one do sprzedaży[1].
Choroba nie atakuje korzeni, jednak ubytek liści powoduje, że roślina zużywa zapasy pokarmowe i energię na wytwarzanie nowych liści, co powoduje obniżenie plonu korzeni. Ponadto z powodu słabego rozwoju systemu korzeniowego roślina staje się mało odporna na niedobór wody w glebie[1].
Objawy[edytuj | edytuj kod]
Objawy porażenia chorobą występują na wszystkich nadziemnych częściach selera. Pierwsze objawy pojawiają się dopiero w okresie pełnej wegetacji. Na liściach są to drobne, kanciaste, nekrotyczne plamki. Stopniowo powiększają się, przybywa także nowych. Plamy mogą objąć dużą część liści, a silnie porażone liście obumierają. Na łodygach i ogonkach liściowych plamy są podłużne, eliptyczne, początkowo chlorotyczne, potem brunatniejące. W miejscu występowania plam tkanki zapadają się, pojawiają się także inne oznaki etiologiczne. Są to drobne, czarne skupiska grzybni. Zbudowane są z konidioforów, na których wytwarzane są zarodniki konidialne[1].
Epidemiologia[edytuj | edytuj kod]
Patogen zimuje na pozostawionych w glebie resztkach roślin oraz na nasionach. Na resztkach roślin w glebie może przetrwać nawet dwa lata. Wytwarza na nich obficie zarodniki konidialne, które dokonują infekcji pierwotnej. Przy sprzyjającej patogenowi pogodzie (wysoka temperatura i duża wilgotność) choroba rozwija się bardzo gwałtownie. Wytwarzane na porażonych roślinach konidia dokonują infekcji wtórnej rozprzestrzeniając chorobę. Przenosi je wiatr i krople deszczu. Cykl rozwojowy patogenu przy sprzyjającej pogodzie trwa zaledwie 5-14 dni, co oznacza, że w okresie wegetacyjnym może on wytworzyć od kilku do kilkunastu pokoleń konidiów[1].
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Zapobiega się chorobie przez niszczenie resztek roślin, zaprawianie nasion oraz płodozmian. Do zapraw nasiennych używa się preparatów tiuramowych. Zaleca się uprawę Kultywarów odpornych na tę chorobę[1]. Niezbędne jest monitorowanie plantacji, by zdecydować, czy konieczne jest zwalczanie chemiczne, a w razie potrzeby zastosować go jak najszybciej. Ustalono następujące progi zagrożenia[3]:
- 0 – brak objawów choroby
- 1 – porażenie 5% (pierwsze objawy chorobowe na roślinie)
- 2 – porażenie od 6% do 10%
- 3 – porażenie od 11% do 25%
- 4 – porażenie od 26% do 50%
- 5 – porażenie powyżej 50%
- 6 – porażenie powyżej 75%
Zabiegi chemiczne wykonuje się już przy 1 stopniu zagrożenia. Wykonuje się 2 lub 3 opryskiwania fungicydami z grupy strobilurynowych, na przemian z innymi fungicydami, lub biopreparatami naturalnymi[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, s. 300,301, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
- ↑ a b red. Maria Rogowska. Metodyka integrowanej ochrony selera. Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach. Skierniewice, 2013 978-83-60573-91-4