Cryptarcha undata

	Cryptarcha undata
	(Olivier, 1790)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Rodzina	łyszczynkowate
Podrodzina	Cryptarchinae
Rodzaj	schowka
Gatunek	Cryptarcha undata
Synonimy
	Nitidula undata Olivier, 1790; Nitidula imperialis Fabricius, 1792; Nitidula nebulosa Marsham, 1802;
	Nitidula undata Olivier, 1790; Nitidula imperialis Fabricius, 1792; Nitidula nebulosa Marsham, 1802;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cryptarcha undata – gatunek chrząszcza z rodziny łyszczynkowatych i podrodziny Cryptarchinae. Zamieszkuje państwo holarktyczne.

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1790 roku przez Guillaume’a-Antoine’a Oliviera pod nazwą Nitidula undata^[1].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcz o ciele długości od 2 do 3,2 mm, stosunkowo mocno wypukłym, w zarysie owalnym. Oskórek jest nieregularnie punktowany i porośnięty dwoma rodzajami włosków – odstającymi białawymi i przylegającymi ciemniejszymi^[2]. Ubarwienie głowy jest ciemne, przedplecza ciemne z rdzawo rozjaśnionymi brzegami, zaś pokrywy ciemne z rdzawymi brzegami i wydłużonymi, kremowymi plamami o szerokości większej niż u C. strigata, często łączącymi się ze sobą^[2]^[3]. Czułki wieńczą buławki o stosunkowo luźno zestawionych członach. Krawędź podstawowa przedplecza jest falisto wykrojona. Rzędy pokryw są wąskie, płytkie i bardzo delikatne, jednak rządek przyszwowy widoczny jest od szczytu pokryw aż za połowę ich długości. Przedpiersie ma wyrostek międzybiodrowy ku tyłowi lekko rozszerzony i na szczycie zaokrąglony, co wyraźnie odróżnia C. undata od C. strigata. Odnóża mają wyraźnie, sercowato rozszerzone trzy początkowe człony stóp^[2].

Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]

Owad ten jest gatunkiem saproksylicznym. Bytuje w wyciekającym z drzew liściastych soku, zagrzybiałych pniach i pniakach oraz hubach^[4].

Gatunek holarktyczny^[2]. W Europie znany jest z Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji^[1]. Północna granica zasięgu na tym kontynencie biegnie przez Wyspy Brytyjskie i środkową Szwecję^[4]. Poza Europą zamieszkuje palearktyczną Azję i nearktyczną Amerykę Północną^[4]^[1]. W Polsce jest owadem spotykanym rzadko, znanym z nielicznych stanowisk^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c Cryptarcha undata (Olivier, 1790). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-08].
↑ ^a ^b ^c ^d Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976, s. 83.
↑ Cryptarcha strigata. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-08-08].
↑ ^a ^b ^c ^d B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.

[fe-1] Cryptarcha undata (Olivier, 1790). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-08-08].

[Nunberg-2] Marian Nunberg: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 65 Łyszczynkowate — Nitidulidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1976, s. 83.

[insektarium-3] Cryptarcha strigata. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2021-08-08].

[Burakowskietal-4] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 1. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (12), 1986.

[1]

[2]

[3]

[4]