Czerwony Upłaz (Małołączniak)
Czerwony Upłaz – upłaz w Czerwonym Grzbiecie w polskich Tatrach Zachodnich. Ciągnie się od Kobylarzowego Siodełka (ok. 1820 m) w górę, pod sam niemal wierzchołek Małołączniaka (do wysokości ok. 2090 m). Obejmuje górną, trawiastą część stoków opadających do Wyżniej i Niżniej Świstówki Małołąckiej. Stoki zachodnie, opadające do Doliny Litworowej to Litworowy Upłaz[1]. Zarówno Czerwony Upłaz, jak i Litworowy Upłaz były dawniej wypasane i należały do różnych hal: Litworowy Upłaz do Hali Upłaz, a Czerwony Upłaz do Hali Mała Łąka[2]. Obecnie są to obszary ochrony ścisłej Tatrzańskiego Parku Narodowego (obszar ochrony ścisłej Wantule Wyżnia Mała Łąka). Środkiem Czerwonego Grzbietu, mniej więcej granicą między Czerwonym i Litworowym Upłazem prowadzi szlak turystyczny[3].
W górnej części łagodny i trawiasty Czerwony Upłaz niżej podcięty jest zdradliwymi urwiskami i ścianami (szczególnie w dolnej jego części opadającej do Wielkiej Turni). Władysław Cywiński pisze: „w Czerwonych Wierchach obowiązuje zasada: im niżej, tym gorzej”[4]. Nieco powyżej i naprzeciwko Wielkiej Turni, na wysokości 1870 m n.p.m. znajduje się w Czerwonym Upłazie Ratuszowe Źródło. Wypływająca z niego woda spływa zaraz poniżej źródła do jaskini Awen w Ratuszu[2][5].
Tylko najniższa część Czerwonego Upłazu zbudowana jest ze skał wapiennych. Powyżej około 1840 m pokrywają go skały krystaliczne, porośnięte charakterystycznym dla nich zespołem roślinności, w którym około 95% stanowi sit skucina i boimka dwurzędowa. Już pod koniec lata ich pędy czerwienieją, co całym stokom nadaje czerwone zabarwienie. Od tego pochodzi nazwa Czerwonego Upłazu i Czerwonych Wierchów[6].
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
– niebieski szlak z wylotu Doliny Małej Łąki przez Przysłop Miętusi, Kobylarz, Kobylarzowy Żleb i Czerwony Grzbiet na szczyt Małołączniaka. Czas przejścia: 4 h, ↓ 3 h[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Zachodnie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000, Warszawa: Wyd. Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, październik 2009, ISBN 83-87873-36-5.
- ↑ Władysław Cywiński, Czerwone Wierchy, część zachodnia, t. 3, Poronin: Wyd. Górskie, 1996, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Jaskinie Polski, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [online], jaskiniepolski.pgi.gov.pl [dostęp 2017-09-17] (pol.).
- ↑ Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.