Daltoński plan laboratoryjny
Daltoński plan laboratoryjny – system nauczania, opracowany w latach 20. XX w. przez Helen Parkhurst.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Zanim Helen Parkhurst stworzyła koncepcję planu daltońskiego, przez kilka lat współpracowała z Marią Montessori. Po zakończeniu współpracy stworzyła własną koncepcję dotyczą edukacji, którą opisała w wydanej w 1922r. książce „Edukacja według Planu Daltońskiego”[1].
Pierwsza szkoła opierająca się na zasadach sformułowanych przez Helen Parkhurst powstała w 1919 r. w Dalton (stan Massachusetts w USA), stąd nazwa tego nurtu. Koncepcja pracy edukacyjnej wg planu daltońskiego rozprzestrzeniała się następnie w USA, potem w Anglii i w Holandii. W Polsce jej pionierką w okresie dwudziestolecia międzywojennego była dr Jadwiga Młodowska, dyrektorka Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Chełmie[2].
Współcześnie propagowaniem tej idei oraz certyfikacją placówek daltońskich zajmuje się Fundacja Dalton International z siedzibą w Holandii. W Polsce organizacją uprawnioną do certyfikacji szkół i przedszkoli jest Polskie Stowarzyszenie Dalton. Placówek daltońskich aktualnie w Polsce jest ponad 50[3], natomiast na świecie około 400[4]. Współcześnie koncepcja planu daltońskiego jest szeroko rozpowszechniona w nauczaniu elementarnym (od 4 do 12 roku życia) w Austrii, Holandii, Republice Czeskiej, Wielkiej Brytanii, w Niemczech, na Węgrzech oraz Australii, Korei, Tajwanie, Chile, Japonii. Najstarsza szkoła daltońska działa obecnie w Stanach Zjednoczonych[1].
Założenia[edytuj | edytuj kod]
Plan daltoński zakłada indywidualizację procesu uczenia się, realizację zróżnicowanych zadań w zależności od wieku i możliwości ucznia[5].
Opiera się on na trzech filarach: odpowiedzialności, współpracy i samodzielności.
Odpowiedzialność zakłada uświadomienie dzieciom, że ponoszą odpowiedzialność za wyniki procesu edukacyjnego oraz sposób jego realizacji. Sprzyja temu rozwijanie umiejętności planowania własnej pracy, czemu służą m.in. specjalnie opracowane tablice znajdujące się w salach lekcyjnych. Samodzielność zakłada, że dzieci samodzielnie znajdują rozwiązania i wykonują zadania. Nauczyciel dopasowuje poziom trudności zadań do możliwości dzieci, mając na względzie ich rozwój edukacyjny oraz służy wsparciem, tylko gdy jest ono konieczne. Współpraca zakłada korzystanie z pomocy rówieśników oraz wspólne realizowanie różnych projektów. Unika się rywalizacji i konkurencji[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b W przedszkolu po daltońsku – czyli to samo po polsku, chińsku, holendersku [online], plus.gk24.pl, 15 listopada 2018 [dostęp 2021-03-26] (pol.).
- ↑ Pierwsza w Polsce po ponad 50 latach „szkoła daltońska” | Centrum Edukacji Daltońskiej Plandaltonski.pl [online], plandaltonski.pl [dostęp 2021-03-27] (pol.).
- ↑ Edukacja Daltońska – Dalton Polskie Stowarzyszenie [online], org.pl [dostęp 2021-03-27] (pol.).
- ↑ Lewandowska, Pedagogika znana, czy nie znana, [w:] Międzynarodowa konferencja „Edukacja według planu daltońskiego – wiedza i praktyka”, Łódź 2012, s. 8.
- ↑ https://dalton.org.pl/wp-content/uploads/2021/01/daltonskie-abc.pdf.
- ↑ 351-364_MoraczewskaPlandaltoński [online], icm.edu.pl [dostęp 2024-04-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Helen Parkhurst, Education On The Dalton Plan (1922), ed. E.P. Dutton & Company w Open Library (archive.org)
- Barbara Moraczewska, Plan daltoński jako narzędzie dla współczesnej edukacji. Konieczność czy ekstrawagancja?, Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, Rocznik 2013, tom 10, s. 351–364 (pdf)
- Publikacje Polskiego Stowarzyszenia DALTON
- Międzynarodowa Konferencja „EDUKACJA WEDŁUG PLANU DALTOŃSKIEGO – WIEDZA I PRAKTYKA”. dalton.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-05)]., Łódź, 16 października 2012