Diakon (mormonizm)

Dodaj linki
Artykuł na Medal
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Dziewiętnastowieczna grafika przedstawiająca Jana Chrzciciela nadającego kapłaństwo Aarona Josephowi Smithowi oraz Oliverowi Cowdery’emu w maju 1829. Zgodnie z mormońską doktryną wydarzenie to było początkiem przywrócenia kapłaństwa. Urząd diakona przynależy do przywróconego właśnie w tamtym momencie kapłaństwa.

Diakon – w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich jeden z urzędów w kapłaństwie Aarona[1][2][3]. Najniższy urząd mormońskiej hierarchii kapłańskiej. We współczesnym Kościele na diakona wyświęcony może zostać ochrzczony, konfirmowany oraz uznany za godnego jedenasto- lub dwunastoletni chłopiec. Diakonom przydziela się rozmaite zadania, w tym roznoszenie sakramentu wśród wiernych. Wyświęceni na diakonów chłopcy zasiadają w niewielkich kworach kapłańskich. Teologicznie umocowany w Naukach i Przymierzach, urząd diakona ukształtował się w początkach mormonizmu. Obecną formę i strukturę uzyskał w początkach XX wieku. Występuje również w innych denominacjach należących do ruchu świętych w dniach ostatnich.

Diakoni w praktyce i teologii Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich[edytuj | edytuj kod]

Wyświęcony na diakona może zostać ochrzczony i konfirmowany, a także uznany za godnego[1][2], chłopiec w wieku 12 lat[1][2][3]. Niekiedy diakonat może otrzymać jedenastolatek[4]. W takiej sytuacji wyświęcenie może się odbyć już w styczniu tego roku, w którym kandydat ukończy dwanaście lat[4][5]. Ta ostatnia korekta zgodna jest z okólnikiem Pierwszego Prezydium z grudnia 2018 i jako taka weszła w życie w styczniu 2019[6].

Diakonom wyznacza się rozmaite zadania, między innymi roznoszenie sakramentu wśród wiernych[5][1], wspomaganie osób starszych i niepełnosprawnych[7], utrzymywanie porządku w budynkach kościelnych[1] czy (w niektórych przypadkach) zbieranie ofiar postnych[1][7][8][9]. Diakoni mogą być także wysłannikami przywódców kapłańskich[7]. W zgodności z hierarchiczną naturą mormońskiego kapłaństwa każde zadanie przydzielane diakonowi może być również wykonywane przez nauczyciela czy kapłana[3].

Zwyczajowo diakoni posługują 2 lata, po czym, jeśli nadal uznawani są za godnych, obejmują urząd nauczyciela[5][10][7]. Zorganizowani są w liczące maksymalnie 12 osób kwora[11][12], każde z nich posiadające własne, powoływane przez biskupa[12], prezydium oraz sekretarza[7], przynajmniej w sytuacjach, w których jest to możliwe[13][14]. Członkowie prezydium oraz sekretarz muszą być wyświęconymi diakonami[14]. Kiedy określona liczba członków danego kworum zostaje przekroczona, może ono zostać podzielone[15]. Utworzenie nowego kworum diakonów w okręgu należy do kompetencji biskupa[16], który przy podejmowaniu decyzji zobowiązany jest do rozważenia ewentualnych skutków podziału na formację młodych kapłanów[16].

Bruce R. McConkie, członek Kworum Dwunastu Apostołów oraz specjalista w zakresie mormońskiej doktryny, zauważył, że urząd diakona, choć najniższy w porządku kapłańskim występującym w Kościele[2], jest niemniej świętym i wysokim urzędem w Królestwie Bożym[2]. Obecne umiejscowienie diakonów wyjaśniał, powołując się na współczesne potrzeby duszpasterskie[2], jak również utrwaloną w praktyce tradycję Kościoła[2]. Przydawał niemniej tym czynnikom o charakterze zasadniczo administracyjnym znaczącą teologiczną podbudowę. Postrzegał je bowiem jako potwierdzone pod natchnieniem Ducha Świętego[2] przez tych, którzy dzierżą klucze kapłaństwa[2][17].

McConkie wskazał dodatkowo, iż podczas dyspensacji pokrywającej się z połową czasu, zatem w okresie zbliżonym do życia oraz ziemskiej posługi Chrystusa[18], na diakonów wyświęcano osoby dorosłe[2]. Ponieważ kobiety nie posiadają kapłaństwa[19], w związku z czym urząd diakonisy w Kościele nie występuje[20], wyświęcanie diakonis w innych kościołach McConkie uznawał ze jeden z dowodów na wielkie odstępstwo[20].

Prawo do wyświęcania diakonów posiada każdy starszy[7] i kapłan[7] działający z upoważnienia i pod kierunkiem biskupa lub prezydenta gminy[7]. Jeśli ojciec chłopca jest członkiem Kościoła, może, a generalnie powinien, wyświęcić syna[21]. Wyświęcony w ten sposób diakon musi zostać poparty przez wiernych swojego okręgu lub gminy[7]. Rada biskupia bądź prezydium gminy wyznacza diakonom dorosłego doradcę[7], który ma ich nauczać, zapewniać im szkolenie, pomagać w naśladowaniu Jezusa Chrystusa oraz przygotowywać do wyświęcenia ich w kapłaństwie Melchizedeka, czy też wreszcie przygotowywać do podjęcia służby misyjnej w przyszłości[7]. W okręgach na takiego doradcę wyznacza się zazwyczaj drugiego doradcę w radzie biskupiej[5].

Urząd diakona, podobnie jak inne elementy struktury organizacyjnej Kościoła, osadzony jest w mormońskim kanonie, dokładnie w Naukach i Przymierzach[22][7]. W rozdziale dwudziestym tej księgi wskazano, że diakoni mają ostrzegać, objaśniać, nawoływać i nauczać[7][2][23], jak również zapraszać wszystkich, aby przyszli do Chrystusa[7][2][23]. Polecono im także wspieranie nauczycieli w wykonywaniu ich obowiązków[23].

Z uwagi na specyficzną, abstrakcyjną naturę mormońskiego kapłaństwa teoretycznie możliwa jest sytuacja, w której wierny zostaje wyświęcony w kapłaństwie Aarona bez jednoczesnego przydziału do któregokolwiek urzędu w tym kapłaństwie, w tym do urzędu diakona[24]. Podobny scenariusz jednakże byłby niewyobrażalny we współczesnym Kościele[25] i trudno wskazać na przypadki, w których wprowadzono go w życie[26].

Istotną częścią życia diakonów była, przynajmniej w Stanach Zjednoczonych[7] i Kanadzie[7], aktywność w ruchu skautowym[7]. Po oficjalnym zakończeniu współpracy z organizacjami skautowymi w 2019 Kościół zainicjował swój własny program dla dzieci i młodzieży, o podobnych funkcjach i celach[27].

Historia, ewolucja oraz przyszłość urzędu diakona[edytuj | edytuj kod]

Diakonat pojawił się już w samych początkach mormonizmu. Wprowadzony został przez Josepha Smitha przynajmniej podczas konferencji Kościoła z 9 czerwca 1830[7]. Niektórzy diakoni mogli być wyświęceni podczas spotkania organizacyjnego Kościoła (6 kwietnia 1830)[7], choć źródła nie przekazują jasnych informacji w tej kwestii[7]. Zauważono, że w sensie chronologicznym poprzedza pojawienie się kapłaństwa Aarona, do którego wszakże na gruncie doktrynalnym przynależy[28].

Najwcześniejszy przekaz mówiący o wyświęceniu diakonów pochodzi z 25 października 1831, kiedy diakonem został między innymi niejaki Titus Billings[29][30]. Pierwotnie urząd ten, wraz z innymi urzędami w kapłaństwie Aarona, przeznaczony był dla dorosłych mężczyzn (do 1846)[31][32]. W kolejnych dekadach miały miejsce wielorakie próby znalezienia dlań właściwego miejsca i formy w obrębie wciąż kształtującego się mormońskiego kapłaństwa. W związku z tym, że kapłaństwo Melchizedeka uprawnia jednocześnie do wykonywania wszelkich zadań przypisanych kapłaństwu Aarona[33], szybko rozpowszechniła się praktyka wyświęcania i ustanawiana na urzędy w kapłaństwie Aarona, w tym na urząd diakona, mężczyzn posiadających kapłaństwo Melchizedeka. Za prezydentury Brighama Younga (1847–1877) o ogromną część pracy diakona w Utah dbano w taki właśnie sposób[34]. W tym też okresie występowali też tymczasowi diakoni, którzy mogli być też tymczasowymi nauczycielami czy kapłanami[35].

Okólnik Pierwszego Prezydium z 11 lipca 1877[36] otworzył drogę do wyświęcania na diakonów nastoletnich chłopców[37]. Praktyka ta, choć przyjęła się relatywnie szybko[38], daleka była od powszechnej jeszcze w latach 90. XIX wieku[39]. Współczesny kształt omawianego urzędu, w tym jego precyzyjny przedział wiekowy oraz jasno zdefiniowane przydzielane mu obowiązki[40], jest pokłosiem ruchu na rzecz reformy kapłaństwa z lat 1908–1922[41].

Drobnej modyfikacji co do wieku chłopców wyświęcanych na diakonów dokonano w 1954[42]. Przewiduje się, że międzynarodowa ekspansja Kościoła, zmiany pokoleniowe oraz zmieniające się oczekiwania społeczne wymuszą w przyszłości kolejne restrukturyzacje kapłaństwa Aarona, w tym także urzędu diakona[43].

W innych denominacjach ruchu świętych w dniach ostatnich[edytuj | edytuj kod]

Jako integralna część historii mormonizmu urząd ten przewija się w różnych organizmach religijnych wywodzących swój rodowód od Josepha Smitha. Stanowił element hierarchii kapłańskiej w Kościele Chrystusa, krótko istniejącej wspólnocie założonej w 1848 przez Jamesa C. Brewstera oraz Hazena Aldrichta[44][45]. Przynależy również do kapłaństwa Aarona w Społeczności Chrystusa, do 2001 znanej jako Zreorganizowany Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich[46][47]. Występował zresztą także w jednej z grup powstałych na skutek rozłamu w ostatnim z wymienionych kościołów, mianowicie we wspólnocie funkcjonującej pod nazwą Church of the Christian Brotherhood[48]. Grupa ta założona została w kanadyjskim Toronto przez Richarda C. Evansa w 1918[49]. Uległa formalnemu rozwiązaniu w 1966[50].

Pojawia się też w denominacjach o relatywnie krótkiej historii. Występuje w Przywróconej Gałęzi Jezusa Chrystusa, mormońskiej denominacji mającej swe korzenie na Wyspach Brytyjskich, a założonej w 2006 przez Matthew Philipa Gilla[51]. Pojawił się w stworzonej w 2015 grupie znanej jako Church of Jesus Christ in Christian Fellowship. Została ona powołana do życia w Columbus w stanie Ohio. Jej przywódcą jest David Ferriman[52].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Zasady ewangelii. Salt Lake City: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, 1978, 2009, s. 80.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l Bruce R. McConkie: Mormon Doctrine. Salt Lake City: Bookcraft, 1966, s. 183.
  3. ↑ a b c Boyd K. Packer: What Every Elder Should Know--and Every Sister as Well: A Primer on Principles of Priesthood Government. [w:] Ensign [on-line]. churchofjesuschrist.org, February 1993. [dostęp 2021-07-30]. (ang.).
  4. ↑ a b The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Aaronic Priesthood. [w:] Gospel Topics [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-07-31]. (ang.).
  5. ↑ a b c d The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Deacon. [w:] Gospel Topics [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-07-31]. (ang.).
  6. ↑ Camille West: Age Changes for Youth Progression and Ordination Announced. [w:] Church News [on-line]. churchofjesuschrist.org, 2018-12-14. [dostęp 2021-07-31]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 361. ISBN 978-0-02-904040-9.
  8. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 80.
  9. ↑ Davis Bitton, Thomas G. Alexander: Historical Dictionary of Mormonism Third Edition Historical Dictionaries of Religions, Philosophies, and Movements, No. 89. Lanham, Maryland • Toronto • Plymouth, UK: The Scarecrow Press, Inc., 2008, s. 56. ISBN 978-0-8108-6251-7.
  10. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1441. ISBN 978-0-02-904040-9.
  11. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1144. ISBN 978-0-02-904040-9.
  12. ↑ a b Zasady ewangelii. Salt Lake City: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, 1978, 2009, s. 83.
  13. ↑ John A. Widtsoe: Rational Theology: As Taught by the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. Salt Lake City: General Priesthood Committee of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 1915, s. 101.
  14. ↑ a b General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. Salt Lake City: The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, s. 60.
  15. ↑ Zasady ewangelii. Salt Lake City: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, 1978, 2009, s. 84.
  16. ↑ a b General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. Salt Lake City: The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, s. 61.
  17. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 81–82.
  18. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 891–892. ISBN 978-0-02-904040-9.
  19. ↑ Bruce R. McConkie: Mormon Doctrine. Salt Lake City: Bookcraft, 1966, s. 594.
  20. ↑ a b Bruce R. McConkie: Mormon Doctrine. Salt Lake City: Bookcraft, 1966, s. 182.
  21. ↑ Boyd K. Packer: The Aaronic Priesthood. [w:] Ensign [on-line]. churchofjesuschrist.org, November 1981. [dostęp 2021-07-30]. (ang.).
  22. ↑ John A. Widtsoe: A Concordance to the Book of Doctrine and Covenants of the Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. Salt Lake City: Deseret Sunday School Union, 1906, s. 46.
  23. ↑ a b c Robert L. Marrott: History and Functions of the Aaronic Priesthood and the Offices of Priest, Teacher, and Deacon in The Church of Jesus Christ of Latter-Day Saints, 1829 to 1844. Provo: Brigham Young University, 1976, s. 54.
  24. ↑ Terry 2018 ↓, s. 14–15.
  25. ↑ Terry 2018 ↓, s. 14.
  26. ↑ Terry 2018 ↓, s. 15.
  27. ↑ Jason Swensen: Church to End Relationship with Scouting; Announces New Activity Program for Children and Youth. [w:] Church News [on-line]. churchofjesuschrist.org, 2018-05-18. [dostęp 2021-07-30]. (ang.).
  28. ↑ Smith 2013 ↓, s. 6.
  29. ↑ Deacon, [w:] Arnold K. Garr, Richard O. Cowan, Donald Q. Cannon (red.), Encyclopedia of Latter-day Saint History [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2000, lokalizacja 2235, ISBN 1-57345-822-8.
  30. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 85.
  31. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 84.
  32. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 83.
  33. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 94–95.
  34. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 96.
  35. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 94.
  36. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 106–107.
  37. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 107.
  38. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 107–108.
  39. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 108.
  40. ↑ Hartley 1973 ↓, s. 154.
  41. ↑ Hartley 1973 ↓, s. 137.
  42. ↑ Sarah Jane Weaver: Here’s a quick timeline of when young men have been ordained to the priesthood over the years. [w:] Church News [on-line]. thechurchnews.com, 2018-12-14. [dostęp 2021-07-31]. (ang.).
  43. ↑ Hartley 1996 ↓, s. 136.
  44. ↑ Wójtowicz 2016 ↓, s. 75.
  45. ↑ 2.12 Church of Christ, [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 84–86, ISBN 978-1-56085-401-2.
  46. ↑ Smith 2006 ↓, s. 185.
  47. ↑ 5.0 Community of Christ, [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 480, ISBN 978-1-56085-401-2.
  48. ↑ 5.9 Church of the Christian Brotherhood, [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 500, ISBN 978-1-56085-401-2.
  49. ↑ 5.9 Church of the Christian Brotherhood, [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 499, ISBN 978-1-56085-401-2.
  50. ↑ 5.9 Church of the Christian Brotherhood, [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 502, ISBN 978-1-56085-401-2.
  51. ↑ 4.104 Restored Branch of Jesus Christ (formerly Latter Day Church of Jesus Christ), [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 454–456, ISBN 978-1-56085-401-2.
  52. ↑ 4.115 Church of Jesus Christ in Christian Fellowship, [w:] Steven L. Shields, Divergent Paths of the Restoration: An Encyclopedia of the Smith–Rigdon Movement [e-book], Salt Lake City: Signature Books, 2021, s. 454–456, ISBN 978-1-56085-401-2.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Diakon_(mormonizm)&oldid=73545848”