Dunajczyce

Dunajczyce
Дунайчыцы
Państwo	Białoruś
Obwód	miński
Rejon	klecki
Sielsowiet	Kuchczyce
Populacja (2009); • liczba ludności	; 159
Nr kierunkowy	+375 1793
Kod pocztowy	222655
Tablice rejestracyjne	5
	Położenie na mapie obwodu mińskiego Dunajczyce
	Położenie na mapie Białorusi Dunajczyce
	53°00′33,6″N 26°36′35,2″E/53,009333 26,609778
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dunajczyce (biał. Дунайчыцы; ros. Дунайчицы) – wieś na Białorusi, w rejonie kleckim obwodu mińskiego, około 7 km na południe od Klecka.

Wieś magnacka położona była w końcu XVIII wieku w powiecie nowogródzkim województwa nowogródzkiego^[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza znana dziś wzmianka o Dunajczycach pochodzi z XIV wieku^[3]. Według tradycji rodzinnej od tego czasu do 1939 roku majątkiem tym władała rodzina Jeleńskich herbu Korczak odmienny^[4], jednak prawdopodobnie to Paweł Jeleński kupił go w latach 30. XVII wieku albo Gedeon Jeleński nabył go w 1751 roku. Jedynie po powstaniu styczniowym dobra te przez kilkanaście lat nie należały do tej rodziny: zostały skonfiskowane przez władze carskie w ramach represji za udział Antoniego Jeleńskiego (1818–1874) w powstaniu: Antoni Jeleński był skarbnikiem Rządu Narodowego w czasie powstania. Po kilkunastu latach jego żona Sabina z Dybowskich (1820–1912) odkupiła majątek na publicznej licytacji i przekazała go synowi Edwardowi (1858–1920). Po Edwardzie majątek dziedziczył jego brat Witold (1882–1920). Ostatnimi dziedziczkami Dunajczyc były jego córki: Zofia (1913–1996) i Halina (1915–1985), która mieszkała tu do 1939 roku^[4].

Po II rozbiorze Polski w 1793 roku Dunajczyce, wcześniej należące do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu słuckiego (ujezdu) guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego.

Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Dunajczyce wróciły do Polski, należały do gminy Siniawka w powiecie nieświeskim województwa nowogródzkiego (majątek był tuż przy granicy państwowej, jego część znalazła się w ZSRR), od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi^[5].

W 1760 roku wybudowano we wsi drewnianą kaplicę, która zachowała się do lat 60. XX wieku^[6]^[7]. Do II wojny światowej stał w centrum wsi kościół wzniesiony w 1707 roku, przerobiony na cerkiew w 1865 roku. Do 1939 roku cerkiew była siedzibą prawosławnej parafii pod wezwaniem Opieki Matki Boskiej^[5]^[6].

Dawny dwór[edytuj | edytuj kod]

Prawdopodobnie około 1780 roku Gedeon Jeleński, konsyliarz Rady Nieustającej, ostatni kasztelan nowogródzki wybudował tu parterowy dwór, składający się z ośmiu izb. Edward Jeleński pod koniec XIX wieku rozbudował dwór, dobudowując do obu jego szczytów po dwa pokoje i kuchnię. Dom był kryty wysokim, gładkim, gontowym czterospadowym dachem. Od strony podjazdu miał portyk, którego trójkątny szczyt z półkolistym okienkiem był wsparty czterema doryckimi kolumnami. Przed domem rozciągał się kolisty gazon z klombem kwiatowym, częściowo zadrzewiony. Za domem przed wyjściem z dużego owalnego salonu był taras^[4]. Dalej – park o powierzchni około 8 ha^[3]

Dwór istniał do II wojny światowej. Do dziś zachowały się częściowo zrujnowane 3 budynki gorzelni, parę oficyn i resztki parku^[3]^[8].

Majątek w Dunajczycach jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 100.
↑ ^a ^b ^c Дунайчицы, усадьба Еленских. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Минского края. Mińsk: Полифакт, 2000. ISBN 985-6107-24-5. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).
↑ ^a ^b ^c ^d Dunajczyce, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 202–203, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .
↑ ^a ^b Wieś Dunajczyce na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-10-10].
↑ ^a ^b Dunajczyce na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-10-10].
↑ Dunajczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 221 .
↑ Дунайчицы na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).

[spis-1] Liczby ludności miejscowości obwodu mińskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).

[2] Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 100.

[F-3] Дунайчицы, усадьба Еленских. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Минского края. Mińsk: Полифакт, 2000. ISBN 985-6107-24-5. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).

[RA-4] Dunajczyce, [w:] RomanR. Aftanazy RomanR., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 202–203, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość) .

[RN-5] Wieś Dunajczyce na stronie Radzima.net. [dostęp 2015-10-10].

[R-6] Dunajczyce na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-10-10].

[S2-7] Dunajczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 221 .

[A-8] Дунайчицы na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]