Dziewczyna z wiosłem
.jpg)
Dziewczyna z wiosłem (ros. Девушка с веслом) – ogólna nazwa rzeźb wykonanych w różnych latach przez rzeźbiarzy Iwana Szadra i Romualda Iodkę, która stała się popularnym określeniem podobnych gipsowych posągów („socrealizm gipsowy”), zdobiących w czasach sowieckich parki kultury i rekreacji.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza rzeźba o wysokości 12 metrów została wykonana przez Iwana Szadra w 1935 roku. Miała ozdobić park Gorkiego w Moskwie. Krytycy zareagowali na dzieło z dużym dystansem, dlatego stała w parku niespełna pół roku, po czym została usunięta za „chłodny stosunek do formy i treści”; obecnie znajduje się w parku miejskim w ukraińskim Ługańsku. Niezrażony krytyką Szadr stworzył drugą wersję rzeźby, która tym razem była o 4 metry niższa, a jej postawa stała się bardziej swobodna. Dzięki przychylniejszym opiniom nowa wersja pozostała w Moskwie, ale została całkowicie zniszczona przez bezpośrednie trafienie bombą podczas II wojny światowej[1].
Modelką która pozowała rzeźbiarzowi była Wiera Wołoszyna. Czując się skrępowana pozowaniem nago, nalegała, aby żona Szadra była obecna podczas pracy w atelier. Wołoszyna walczyła w czasie wojny, dostała się do niewoli i została powieszona przez Niemców[1].
Rzeźbiarz Romuald Iodko również zainspirował się pomysłem stworzenia wzorowej rzeźby do dekoracji parku, ale jego twórczość była mniej monumentalna, a bardziej „żywa”. Dziewczyna jest przedstawiona w sportowych szortach i biustonoszu kąpielowym, opiera się tylko na jednej nodze, druga jest lekko zgięta w kolanie, odchylona w bok. W ten sposób Iodce udało się uczynić rzeźbę bardziej „sportową”[1].
Obydwaj autorzy starali się połączyć w swoich pracach ideę kobiecości i zdrowia, aktywności sportowej i delikatności. Stworzyli bardzo różne, ale połączone jedną ideą dzieła, które zdobiły sowieckie parki. Idealne postacie kobiece podkreślano precyzyjnymi kształtami wiosła (w rzeźbie antycznej był to wizerunek włóczni w rękach bogów lub bogiń). W twórczości Iwana Szadra można nawet dostrzec bezpośrednie zapożyczenie wyglądu postaci ze sztuki rzeźby antycznej[1].
Rzeźbiarze w całym Związku Sowieckim otrzymywali zamówienia na kopie i własne wersje „rzeźby młodego sportowca”. Większość prac była krytykowana za toporność i brak kobiecości. Z czasem „Dziewczyna z wiosłem” stała się symbolem złego smaku, z powodu przesadnie atletycznej sylwetki, braku wyrazu twarzy i formalnego podejścia do treści dzieła[1].