Emmanuel Le Roy Ladurie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Emmanuel Le Roy Ladurie
Ilustracja
Państwo działania

 Francja

Data i miejsce urodzenia

19 lipca 1929
Moutiers-en-Cinglais

Data śmierci

22 listopada 2023

Profesor
Specjalność: historia średniowieczna i nowożytna
Alma Mater

École normale supérieure

Wykładowca, pracownik naukowy
Uczelnia

Sorbonne Université

Uczelnia

Université Paris-Diderot

Uczelnia

Collège de France

Odznaczenia
Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja)

Emmanuel Le Roy Ladurie (ur. 19 lipca 1929 w Moutiers-en-Cinglais w departamencie Calvados[1], zm. 22 listopada 2023[2]) – francuski historyk, mediewista i nowożytnik, reprezentant szkoły historiograficznej Annales, autor klasycznego opracowania Montaillou: wioska heretyków, pionier mikrohistorii i historii środowiskowej

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ojciec Emmanuela, Jacques Le Roy Ladurie, był działaczem i politykiem, ministrem rządu Vichy, a później uczestnikiem francuskiego ruchu oporu[1][3].

Uczył się w College Saint-Joseph w Caen, następnie w Lycée Henri-IV w Paryżu, oraz w Lycée Lakanal w Sceaux[4]. Uczęszczał do elitarnej École normale supérieure[1]. W 1955 został nauczycielem w liceum w Montpellier[1]. Z początkiem lat 60. był asystentem na Uniwersytecie w Montpellier[1]. W 1963 przeniósł się na École des hautes études[1]. W 1967 został redaktorem czasopisma "Annales"[1]. W latach późniejszych wykładał na Sorbonie i Uniwersytecie Paryskim VII[1]. W 1973 zastąpił Fernanda Braudela na pozycji szefa Katedry Historii Cywilizacji Nowożytnej w Collège de France[1]. W latach 1987–1994 był dyrektorem Biblioteki Narodowej Francji[1]. W 1999 przeszedł na emeryturę[4]. W latach 1945–1956 był członkiem Francuskiej Partii Komunistycznej, wystąpił z niej po inwazji wojsk radzieckich na Węgry. Otrzymał order komandorski, a także order WIelkiego Oficera Legii Honorowej[1][5]. Jest również komandorem Orderu Sztuki i Literatury[5].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze prace[edytuj | edytuj kod]

Jego początkowe prace wpisywały się w koncepcję historii totalnej Braudela[6]. Wielką popularność przyniosła mu publikacja pracy doktorskiej Les Paysans de Languedoc, utrzymanej w paradygmacie historii totalnej, traktującej o dziejach chłopów francuskich[1]. Wysuwał tezę o postrzeganiu dziejów Langwedocji w badanym okresie, między ok. 1300 a ok. 1700, jako tzw. histoire immobile, tj. okresu gospodarczej i społecznej stagnacji[4]. W pracy tej mocno obstawał przy niektórych założeniach pułapki maltuzjańskiej i w oparciu o nie przedstawiał zjawiska w przednowoczesnej Francji[4].

W 1967 opublikował pracę pt. Histoire du climat depuis l’an mil, jedną z fundatorskich prac nurtu historii środowiskowej, w której podjął próbę rekonstrukcji wpływu zmian klimatycznych, w tym m.in. małej epoki lodowcowej, na historię od X do XX wieku[1].

Montaillou[edytuj | edytuj kod]

Z czasem Le Roy Ladurie skierował swe zainteresowania ku mikrohistorii stając się jednym z twórców tej dyscypliny. W 1975 opublikował pracę pt. Montaillou: village occitan de 1294 à 1324 (tytuł polski: Montaillou: wioska heretyków 1294-1324), opisującą historię mieszkańców tytułowej wioski Montaillou, którzy stali się obiektem inkwizytorskich dociekań Jacques’a Fourniera[1]. Książka ta, będąca wg słów autora próbą uchwycenia "Historii kolektywnej mentalności" mieszkańców pirenejskiej społeczności, stanowi jedno z pionierskich dzieł XX-wiecznej mikrohistorii[1]. Ladurie znaczną część pracy poświęcił na kompleksowe opisanie życia codziennego, wykształcenia, gestów, relacji rodzinnych i religijności mieszkańców Montaillou, co uczyniło jego książkę jednym z najbardziej rozpoznawalnych przykładów dzieła antropologii historycznej[6][1]. Książka spotkała się z olbrzymią popularnością i była przez historyków zarówno respektowana za swoją przełomowość, jak i ostro krytykowana między innymi za nieszablonowy stosunek do krytyki źródeł[1][4].

Późniejsza twórczość[edytuj | edytuj kod]

W kolejnej pracy, Le Carnaval de Romans wydanej w 1979, Ladurie opisał mikrohistorię konfliktu społecznego XVI-wiecznych mieszkańców Romans[1]. W latach 80. ukazały się dwie kolejne jego książki, L'Argent, l'Amour et la Mort en pays d'Oc oraz La Sorcière de Jasmin, obydwie rekonstruujące epizody z dziejów przednowoczesnej Francji[1]. Wśród prac wydanych przezeń w latach 90. zwłaszcza Le siècle des Platter stanowi przykład klasycznego pisarstwa mikrohistorycznego[4].

Charakterystyka warsztatu[edytuj | edytuj kod]

Le Roy Ladurie należy do przedstawicieli trzeciego pokolenia badaczy tworzących szkołę Annales[4] (wg niektórych źródeł zaliczany jest do drugiej generacji[6]). Do grona jego intelektualnych poprzedników należeli m.in. Marc Bloch, Lucien Febvre i Fernand Braudel[1].

Wraz z kolejnymi pracami zauważalny był proces częściowego odejścia Ladurie'a od danych demograficznych czy kwantytatywnych na rzecz skupiania się na interpretacji źródeł pisanych i badania kontekstu mentalności epoki[1]. Mimo to nie odżegnał się od podstawowych założeń swojego stylu badawczego, opartego na szerokiej kwerendzie źródłowej i pozyskiwaniu kompleksowego tła statystycznego[1]. Zainteresowanie metodami kwantytatywnymi było wynikiem inspiracji twórczością Ernesta Labrousse'a[6]. Ladurie wypracowywał metody periodyzacji i opisu historii Francji, odchodząc od tradycyjnego opierania się na obszarach politycznych, jak wojna stuletnia czy absolutyzm, a skupiając się w większym stopniu na przemianach przemysłowych, kulturowych czy demograficznych[1]. Dziejom politycznym, traktowanym jako mniej istotne (histoire événementielle - historia wydarzeń) przeciwstawiał bardziej istotne koniuktury (conjoncture)[4]. W swojej praktyce badawczej w znaczącym stopniu korzystał z osiągnięć oraz metod nauk społecznych[4].

Najważniejsze prace[edytuj | edytuj kod]

  • Les paysans de Languedoc, 1966[1]
  • Histoire du climat depuis l'an mil, 1967[1]
  • Montaillou, village occitan, 1975[1]
  • Le territoire de l'historien, 1973–1978[4]
  • Le Carnaval de Romans : de la Chandeleur au mercredi des Cendres (1579–1580), 1979[1]
  • L'argent, l'amour et la mort en pays d'oc, 1980[1]
  • La sorcière de Jasmin, 1980[1]
  • Parmi les historiens, 1983–1994
  • Le siècle des Platter, 1997[1]
  • L'Historien, le chiffre et le texte, 1997[4]
  • Saint-Simon ou le système de la Cour, 1997[1]

Tłumaczenia prac na j. polski[edytuj | edytuj kod]

  • Montaillou. Wioska heretyków 1294 – 1324, tłum. Ewa Dorota Żółkiewska, Warszawa 1988, Państwowy Instytut Wydawniczy (Montaillou, village occitan 1975) (Drugie wydanie: Wydawnictwo Vesper, Czerwoniak 2014)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae Jeffrey A. Bowman, Emmanuel Le Roy Ladurie, [w:] Philip Daileader, Philip Whalen (red.), French Historians 1900-2000. New Historical Writing in Twentieth-Century France, Wiley-Blackwell, 2010, s. 394-416, DOI: 10.1002/9781444323658.ch26, ISBN 978-1-405-19867-7.
  2. ↑ L’historien Emmanuel Le Roy Ladurie est mort. lemonde.fr. [dostęp 2023-11-23]. (fr.).
  3. ↑ Jacques, Jules, Marie, Joseph Le Roy Ladurie - Base de données des députés français depuis 1789 – Assemblée nationale [online], www2.assemblee-nationale.fr [dostęp 2023-04-08].
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Emmanuel Le Roy Ladurie, [w:] Marnie Hughes-Warrington, Fifty Key Thinkers on History, wyd. 3, Routledge, s. 189-196, ISBN 978-0-203-76262-2.
  5. ↑ a b Le Roy Ladurie [online], Sorbonne Universite Presses [dostęp 2023-04-09] (fr.).
  6. ↑ a b c d Stuart Carroll, Le Roy Ladurie, Emmanuel, [w:] Kelly Boyd (red.), The Encyclopedia of Historians and Historical Writing, t. 1, 1999, s. 711-712.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Emmanuel_Le_Roy_Ladurie&oldid=73181889”