Engineering Division TP-1
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Engineering Division |
| Konstruktor |
Alfred V. Verville, Virginius E. Clark |
| Typ |
samolot myśliwski |
| Konstrukcja |
metalowa kryta płótnem |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1922 |
| Lata produkcji |
1922 |
| Liczba egz. |
2 |
| Dane techniczne | |
| Moc |
Liberty L-12 |
| Ciąg |
423 |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
10,97 m |
| Długość |
7,65 |
| Wysokość |
3,05 m |
| Powierzchnia nośna |
34,8 m² |
| Masa | |
| Własna |
1246 kg |
| Startowa |
1979 kg |
| Zapas paliwa |
352 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
208 km/h (0 m n.p.m.) |
| Prędkość przelotowa |
188 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
151 m/min |
| Pułap |
4633 m |
| Pułap praktyczny |
4100 m |
| Długotrwałość lotu |
3,36 h |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 5 x km 7,62 mm | |
Engineering Division TP-1 – amerykański dwumiejscowy samolot myśliwski zaprojektowany dla United States Army Air Service (USAAC) w Engineering Division w 1922. Był to jedyny myśliwiec USAAC noszący oznaczenie „TP” (two seat pursuit - „dwumiejscowy pościgowy”). Powstały tylko dwa egzemplarze, pierwszy samolot (TP-1, później XTP-1) został zbudowany jako myśliwiec, a drugi (CO-5) został znacznie zmodyfikowany i ukończony jako samolot obserwacyjny. Był to ostatni samolot amerykańskich sił powietrznych zaprojektowany przez samych wojskowych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
TP-1/XTP-1[edytuj | edytuj kod]
Samolot został zaprojektowany przez Alfreda Verville'a i Virginiusa Clarka z Engineering Division[1][2]. Samolot miał nietypową konfigurację skrzydeł, górne skrzydło dwupłatu było krótsze i miało mniejszą cięciwę niż dolne skrzydło[1][3][4]. Pierwszy samolot (number seryjny 68577) został zbudowany w bazie McCook Field w 1922, w wersji TP-1 napędzany był silnikiem Liberty L-12 o mocy 423 KM[1][2][4][5]. W tej wersji osiągi samolotu zostały ocenione jako niewystarczające na samolot myśliwski[4][6], jego prędkość maksymalna na poziomie morza wynosiła tylko 129 mile na godzinę, a na wysokości 6500 stóp jedynie 123 mile na godzinę (207 km/h i 198 km/h na wysokości 1980 metrów)[1][5].
Po zakończeniu pierwszej serii prób z oryginalną wersją samolotu został on wyposażony w silnik z turbosprężarką i w tej wersji znanej jako XTP-1 („X” oznaczało experimental czyli „eksperymentalny”, „doświadczalny”) osiągnął on prędkość 150 mil na godzinę na wysokości 20 300 stóp (241 km/h na wysokości 6190 metrów)[2][5]. W tej wersji samolot ustanowił dwa rekordy, 27 marca 1924 wzniósł się na wysokość 29 462 stóp (8980 m) z 250-kilogramowym obciążeniem, a 21 maja z 500-kilogramowym ładunkiem wzbił się na wysokość 28 143 stóp (8578 m)[3].
CO-5[edytuj | edytuj kod]
Drugi egzemplarz samolotu (number seryjny 68578) jeszcze w czasie konstrukcji został poważnie przebudowany i otrzymał nowe oznaczenie CO-5 (corps observation, dosłownie „obserwacyjny korpuśny”, odpowiednik samolotu towarzyszącego)[2][6][4][6][7]. W tej wersji samolot otrzymał nowe skrzydła o profilu typu Joukowsky StAe-27A charakteryzującym się bardzo grubą krawędzią natarcia i dużą wypukłością, łączna powierzchnia skrzydeł wynosiła 600 stóp kwadratowych (55,74 m2m)[8]. Samolot został przygotowany do lotów na dużych wysokościach w niskich temperaturach - kokpit został specjalnie ocieplony i był ogrzewany ciepłem układu wydechowego, a sam kokpit został zasłonięty pokrywą z przeźroczystym panelem pozwalającym pilotowi widzieć instrumenty pokładowe[8].
19 stycznia 1925 porucznik John A. Macready wzbił się w samolocie na wysokość 35 900 stóp (10 942 metrów) w trakcie próby pobicia ówczesnego rekordu wysokości (12068 m) ale został zmuszony do przerwania lotu z powodu problemów z turbosprężarką[8]. 29 stycznia Macready ustanowił amerykański rekord wysokości wznosząc się na wysokość 38 704 stóp (11 796 metrów)[9][10].
16 czerwca 1928 pilotowany przez porucznika Williama H. Bleaklya wzbił się na wysokość 36 509 stóp i pozostał na tej wysokości przez osiemnaście minut[11].
10 października 1928 Bill Streett i Albert William Stevens ustanowili nieoficjalny rekord wysokości dla samolotów wieloosobowych wznosząc się na wysokość 37.854 stóp (11 538 metrów)[12]. W czasie lotu najniższa zmierzona temperatura wynosiła −61 °C[12]. W tak niskiej temperaturze zamarły stery oraz przepustnica silnika i pilot nie mógł wyłączyć silnika ani sterować samolotem[12]. Po dwudziestu minutach takiego lotu skończyło się paliwo i samolot zaczął obniżać lot[12]. Po zejściu na niższy pułap odtajały stery i pilot szczęśliwie wylądował[12].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
TP-1, a później XTP-1, był dwuosobowym, jednosilnikowym dwupłatem o nietypowym układzie skrzydeł z górnym skrzydłem mniejszym od dolnego[1][3][4]. Konstrukcja samolotu była metalowa, kryta płótnem[2]. Samolot miał podwozie klasyczne, stałe z płozą ogonową[1][3][4]. W wersji TP-1 samolot był napędzany silnikiem Liberty L-12 o mocy 423 KM[1][4][5]. W wersji XTP-1 samolot miał silnik z turbosprężarką[2][5], w wersji XCO-5 samolot był napędzany silnikiem Liberty L-12 o mocy 400 KM również z turbosprężarką[8].
Załogę samolotu stanowił pilot i obserwator/strzelec siedzący w osobnych, otwartych kokpitach[1][4][5][2]. W wersji TP-1 samolot był uzbrojony w pięć karabinów maszynowych kalibru 7,62 mm; dwa nieruchome, strzelające do przodu obsługiwane przez pilota, ruchomy, podwójnie sprzężony obsługiwany przez strzelca/obserwatora i jeden, ruchomy strzelający w dół obsługiwany także przez strzelca/obserwatora[2].
W wersji TP-1 samolot mierzył 25 stóp i 1 cal długości, 10 stóp wysokości a jego rozpiętość skrzydeł wynosiła 36 stóp (7,65 m, 3,05 m, 10,97 m)[2][3][4][13]. Powierzchnia skrzydeł wynosiła 375 stóp kwadratowych (34,8 m²)[2][3][4][13]. Masa własna wynosiła 2748 funtów, a masa startowa 4363 funty (1246 i 1979 kg)[2][3][4][13]. Prędkość maksymalna na poziomie morza wynosiła 129 mil na godzinę (207 km/h), a prędkość przelotowa 117 mil na godzinę (188 km/h)[2][3][4][13]. Pułap praktyczny wynosił 13450 stóp (4100 m), a prędkość wznoszenia 495 stóp na minutę (2,51 m/s)[2][3][4][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h John M. Andrade: United States Military Aircraft Designations and Serials Since 1909. s. 98.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m E. Angellucci: American Fighter. s. 199.
- ↑ a b c d e f g h i William A. Green: The Great Book of Fighters. s. 194.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Peter M. Bowers: Forgotten Fighters And Experimental Aircraft 2. s. 33.
- ↑ a b c d e f William A. Green: The Great Book of Fighters. s. 193-194.
- ↑ a b c William A. Green: The Great Book of Fighters. s. 193.
- ↑ John M. Andrade: United States Military Aircraft Designations and Serials Since 1909. s. 171.
- ↑ a b c d A Fine American Altitude Flight. „Flight”, 1926.
- ↑ Andrew W. Waters: All the US Air Force Airplanes, 1907-1983. s. 214.
- ↑ John Macready. nationalaviation.org. [dostęp 2013-05-01]. (ang.).
- ↑ Aeronautics and Astronautics Chronology, 1925-1929. history.nasa.gov. [dostęp 2013-05-01]. (ang.).
- ↑ a b c d e Alden P. Armagnac. Stranded - Seven Miles Up!. „Popular Science”, 1929.
- ↑ a b c d e Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century. s. 175.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- John M. Andrade: United States Military Aircraft Designations and Serials Since 1909. Midland Publishing. ISBN 0-904597-22-9.
- Enzo Angellucci, Peter Bowers: American Fighter: The Definitive Guide to American Fighter Aircraft from 1917 to the Present. Haynes Publishing Group, 1979. ISBN 0-85429-635-2.
- Peter M. Bowers: Forgotten Fighters And Experimental Aircraft 2. New York, Arco Pub. Co.,, 1971. ISBN 0-668-02403-8.
- William A. Green, Gordon Swanborough: The Great Book of Fighters. Motorbooks International. ISBN 0-7603-1194-3.
- Ray Wagner: American Combat Planes of the 20th Century : A Comprehensive Reference. Reno, NV: Jack Bacon Co., 2004. ISBN 0-930083-17-2.
- Andrew W. Waters: All the US Air Force Airplanes, 1907-1983. Hippocrene Books, 1985.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Ray Wagner: Army Pursuits the Biplane Period, 1920-1932. americancombatplanes.com. [dostęp 2013-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)]. (ang.).