Giovanni Plana

Giovanni Antonio Amadeo Plana

Data i miejsce urodzenia	6 listopada 1781 Voghera
Data i miejsce śmierci	20 stycznia 1864 Turyn
Zawód, zajęcie	astronom, matematyk
Narodowość	włoska
Alma Mater	École polytechnique w Paryżu
Odznaczenia

Giovanni Antonio Amadeo Plana (ur. 6 listopada 1781 w Vogherze, zm. 20 stycznia 1864 w Turynie) – włoski astronom i matematyk. Laureat Medalu Copleya.

Życiorys

W wieku piętnastu lat wyjechał do szkoły do Grenoble. W 1800 rozpoczął naukę na École polytechnique w Paryżu, gdzie był uczniem Josepha Lagrange. W 1803, dzięki staraniom Jeana Fouriera dostał posadę matematyka w szkole artylerii w Piemoncie. W 1811, rekomendowany przez Lagrange’a, zaczął wykładać astronomię i matematykę na Uniwersytecie w Turynie. Z tą uczelnią był związany do końca swojego życia.

Głównym tematem jego pracy naukowej był Księżyc. Temu zagadnieniu poświęcone było jego najbardziej znane dzieło – Théorie du mouvement de la lune. Oprócz tego Plana zajmował się funkcjami eliptycznymi, teorią całek, termodynamiką, elektrostatyką oraz geodezją.

W 1820 roku został laureatem nagrody przyznawanej przez Paryską Akademię Nauk, a dwadzieścia lat później przyznano mu Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego. Uzyskał tytuł astronoma królewskiego, w 1844 został baronem, a cztery lata później senatorem. Pod koniec życia, w 1860, został członkiem Paryskiej Akademii Nauk.

Jego nazwiskiem nazwano jeden z kraterów na Księżycu.

Odznaczenia

(wg źródła)

• Order Świętych Maurycego i Łazarza I, III i V klasy
• Order Sabaudzki Cywilny
• Order Vila Viçosa II klasy (Portugalia)
• Order Korony Żelaznej III klasy (Austro-Węgry)
• Legia Honorowa IV klasy (Francja)
• Kawaler Królewskiego Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)

Linki zewnętrzne

• John J. O'Connor; Edmund F. Robertson: Giovanni Plana w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)
• Giovanni Antonio Amedeo Plana w bazie Mathematics Genealogy Project (ang.) [dostęp 2021-10-30].