Gołąbek winnoczerwony
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Klasa | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
gołąbek winnoczerwony | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Russula vinosa Lindblad Fl. Crypt. Cell. Toulouse: 57 (1901) | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[1] | |||
 | |||
Gołąbek winnoczerwony (Russula vinosa Lindblad) – gatunek grzybów z rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji: Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi (według Index Fungorum)[2].
Polską nazwę podała Alina Skirgiełło w 1991 r.[3] Niektóre synonimy naukowe[4]:
- Russula decolorans var. obscura Romell
- Russula obscura (Romell) Peck 1906
- Russula vinosa Lindblad 1901, subsp. vinosa
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 5-12 cm. Za młodu łukowaty, później płasko rozpostarty i wklęsły, twardy i mięsisty. Dość długo ma podwinięty brzeg. Skórka gładka, dająca się ściągnąć do 1/3 średnicy kapelusza. Ubarwienie dość zmienne: od różowofioletowego i winnoczerwonego przez brązowoczerwony do brudnofioletowego. U starszych grzybów kolor blednie, stając się ochrowobrązowy a nawet oliwkowy[5].
Dość grube i wolne przy trzonie. U młodych grzybów białe, potem jasnoochrowe, z czasem siwieją[5].
Wysokość 4-6 cm, szerokość do 2,5 cm, walcowaty, twardy i pełny, ale z czasem staje się gąbczasty. Kolor biały, miejscami purpurowonabiegły, u starszych okazów siwiejący[5].
Biały, u starszych okazów szarzejący. Również po przełamaniu szarzeje (czasami różowieje) i jest to jedna z cech różniących ten gatunek od podobnych[6].
Jasnoochrowy. Zarodniki o kształcie od elipsoidalnego do szerokojajowatego, o powierzchni brodawkowato-kolczastej. Brodawki są niewielkie, igiełkowate[7].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Europie, Ameryce Północnej i Środkowej oraz Azji (Chiny)[8]. W Europie Środkowej jest pospolity, z wyjątkiem terenów o podłożu wapiennym[9]. W Polsce również jest pospolity[10].
Występuje pod świerkami, w lasach świerkowych lub z domieszką świerka, głównie na glebach kwaśnych, zarówno w miejscach suchych, jak i bardziej wilgotnych[9].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb jadalny[10].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Łatwo może być pomylony z innymi gołąbkami, np. z gołąbkiem słodkawym (Russula integra), czy gołąbkiem płowiejącym (Russula paludosa). Najbardziej charakterystycznymi cechami odróżniającymi gołąbka winnoczerwonego od innych podobnych jest szarzenie trzonu i miąższu po przełamaniu oraz urzeźbienie zarodników[7][9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Russula vinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2014-01-03]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-01-03]. (ang.).
- ↑ a b c Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b Na grzyby. [dostęp 2011-09-19].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
- ↑ a b c Andreas Gminder: Atlas grzybów jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ a b Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.