Gwara teksaska
Gwara teksaska – gwara etnolektu śląskiego, jedna z odmian śląszczyzny, używana przez potomków górnośląskich emigrantów głównie z okolic Strzelec Opolskich i innych rolniczych rejonów Górnego Śląska, którzy w 1852 r. osiedlili się w Teksasie w USA, zakładając wieś Panna Maria, a potem również Cestohowa i Pawelekville. Ze względu na odizolowanie śląskiej społeczności gwara teksaska jest tam używana do dziś i nie uległa zanikowi pośród języka angielskiego.
Wywodzi się z głównie gwar opolskich, strzeleckich, oleskich i toszecko-gliwickich, odróżniając się od nich głównie mniejszą ilością słów pochodzenia niemieckiego. Język niemiecki wywarł na gwary śląskie w Królestwie Prus największy wpływ dopiero w okresie uprzemysłowienia w II poł. XIX wieku, związanego z nazewnictwem technicznym i zwiększeniem się ludności niemieckiej rozwijającej przemysł. Posiada za to zapożyczenia z języka angielskiego. Z godką śląską dzisiejszego woj. opolskiego gwarę teksaską łączy mazurzenie i realizowanie grupy ym, yn jako am, an (np. czynsto – czansto).
Charakterystyczne słowa[edytuj | edytuj kod]
gwara teksaska | śląski | polski |
---|---|---|
turbacyjo | ńyprzileżytość | problem |
zaszanować | naszporować | zaoszczędzić |
kapudrok | zalůńik, kapudrok | surdut |
furgocz | fliger | samolot |
szczyrkowa | szczyrkówka | grzechotnik |
po warszawsku | po polsku | po polsku |
prastarzik | starzik, oupa | pradziadek |
ćeżko | ciynżko | ciężko |
kole tego | uo tym | o tym |
pokłoud | gipsdeka | sufit |
bejbik | bajtel | dzieciak |
kara | autok | samochód |
wjater | wjater | wiatr |
korn | kukurzica | kukurydza |
farmjyrz | gospodorz | rolnik |
plumzy, piczesy | fyrzichy | brzoskwinie |
garce | buncloki, gorki, garce | garnki |