Harsafes
Harsafes (egip. Ḥrj-š=f) – greckie imię znanego z mitologii egipskiej zoomorficznego boga-barana[1].
Był wojowniczym bóstwem lokalnym czczonym od epoki Starego Państwa w Herakleopolis (egip. Neni-nesu)[2]. W ikonografii przedstawiano go na ogół jako baraniogłowego mężczyznę w królewskiej przepasce i z długimi rogami[1]. Należał do wąskiej grupy podobnych zwierząt sakralnych jak baran Amona z Teb czy Chnuma z Elefantyny[3].
Pierwotnie był prawdopodobnie bóstwem płodności, adorowany potem pod postacią barana jako „pan czcigodny” i dawca pokarmu. Jego egipskie imię oznaczało „tego, który jest ponad jeziorem” (lub „na swym jeziorze”), czyli tego, który wynurzył się z prawody (Nun) jako obraz boga słońca. Dlatego w czasach IX i X dynastii utożsamiano go z Ra wyobrażając z symbolem słońca nad głową; identyfikowany także z Ozyrysem nosił koronę atef[4].
Egipcjanie uważali go również za jedną postaci Horusa, tłumacząc jego imię jako „Horus z Jeziora”[2], a jako Horus-wojownik był później przez Greków identyfikowany z Heraklesem[1], choć bardziej znany pod przekazanym przez Plutarcha zgrecyzowanym imieniem Harsafes[4]. Utożsamienia te spowodowały przejściowe awansowanie go (za rządów IX i X dynastii) do roli głównego bóstwa państwowego[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Guy Rachet: Słownik cywilizacji egipskiej. Katowice: Wydawnictwo „Książnica”, 2006, ISBN 978-83-7132-980-7, s. 126.
- ↑ a b Bogowie, demony, herosi. Leksykon. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1996, ISBN 83-7006-597-X, s. 163.
- ↑ Wiesław Bator: Religia starożytnego Egiptu. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004, ISBN 83-7318-283-7, s. 178.
- ↑ a b Manfred Lurker: Bogowie i symbole starożytnych Egipcjan. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1995, ISBN 83-07-02470-6, s. 88.
- ↑ Wiesław Bator: Religia starożytnego Egiptu, dz. cyt., s. 152.