Hausmanit

Hausmanit
	Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny	Mn3O4 – tlenek manganu
Twardość w skali Mohsa	5,5
Przełam	nierówny
Łupliwość	wyraźna
Układ krystalograficzny	tetragonalny
Gęstość minerału	4,84 g/cm³
	Właściwości optyczne
Barwa	czarny, brunatnoczerwona
Rysa	brunatna, brunatnoczerwona
Połysk	metaliczny, diamentowy
	Multimedia w Wikimedia Commons

Hausmanit – minerał z gromady tlenków. Należy do grupy minerałów bardzo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego mineraloga Johanna Friedricha Ludwiga Hausmanna (1782–1859), który rozpoznał ten minerał.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Właściwości[edytuj | edytuj kod]

Zazwyczaj tworzy kryształy piramidalne (zbliżone do ośmiościanu) Bardzo często tworzy zbliźniaczenia, często wielokrotne (charakterystyczne są pięciokrotne zrosty bliźniacze). Występuje w skupieniach ziarnistych lub zbitych. Znane są pseudomorfozy po braunicie Jest kruchy, nieprzezroczysty, rozpuszcza się w kwasie solnym.

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Jest minerałem utworów hydrotermalnych wysokich temperatur. Występuje w skałach metamorficznych stref kontaktowo-metasomatycznych (skarny). Najczęściej współwystępuje z takimi minerałami jak: baryt, hematyt, braunit, magnetyt, dolomit, kalcyt, psylomelan.

Miejsca występowania:

Na świecie: Rosja, RPA, Szwecja, Niemcy, Bułgaria, Brazylia.

W Polsce: został znaleziony na Dolnym Śląsku w okolicach Jawora.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

wykorzystywany jako ruda manganu (72% Mn),
ma znaczenie naukowe (wskaźnik warunków przeobrażenia skał),
ma znaczenie kolekcjonerskie,
z hausmanitu metodą aluminotermiczną otrzymuje się czysty mangan.

Równanie:

3 Mn₃O₄ + 8 Al → 4 Al₂O₃ + 9 Mn

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

J. Parafiniuk: Minerały systematyczny katalog 2004, TG ”Spirifer” W-wa 2005
A. Bolewski, A. Manecki: Mineralogia szczegółowa, Wyd. PAE W-wa 1993
A. Bolewski: Mineralogia szczegółowa, Wyd. Geologiczne W-wa 1965

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]