INS Andaman (1972)
.jpg) Radziecki SKR-11 tego samego typu | |
| Klasa | |
|---|---|
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Petya III |
| Historia | |
| Stocznia | |
 Indyjska Marynarka Wojenna
| |
| Nazwa |
Andaman |
| Wejście do służby |
28 grudnia 1972 |
| Zatonął |
21 sierpnia 1990 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
standardowa 900 t |
| Długość |
81,8 m |
| Szerokość |
9,2 m |
| Zanurzenie |
2,3 m |
| Napęd | |
| CODAG: 2 turbiny gazowe o mocy 30 000 KM, 1 silnik wysokoprężny o mocy 6000 KM, 3 śruby | |
| Prędkość |
32 węzły |
| Zasięg |
2000 Mm przy prędkości 14 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 armaty plot. 76 mm AK-726 (2×II) 4 wyrzutnie rbg RBU-2500 (4×XVI) 2 zrzutnie bg, 24 miny (możliwość) | |
| Wyrzutnie torpedowe |
3 kalibru 533/400 mm (1×III) |
| Załoga |
96 ludzi |
INS Andaman (P 74) – fregata Indyjskiej Marynarki Wojennej radzieckiego projektu 159 (w kodzie NATO: Petya III), z okresu zimnej wojny. Nosiła numer burtowy P 74. Weszła do służby w 1972 roku, zatonęła 21 sierpnia 1990 roku.
Budowa[edytuj | edytuj kod]
„Andaman” był jedną z 11 lekkich fregat radzieckiego projektu 159 lub 159AE zakupionych przez Indyjską Marynarkę Wojenną na przełomie lat 60 i 70 XX wieku, po przeorientowaniu marynarki na zakupy okrętów od ZSRR[1]. W kodzie NATO oznaczane były jako Petya II[2] lub Petya III[3]. Fregata „Andaman” należała do drugiej transzy tych okrętów, zbudowanej w stoczni Jantar w Królewcu[1] (według innych źródeł, w Chabarowsku[2]). Weszła do służby 28 grudnia 1972 roku[1].
Skrócony opis[edytuj | edytuj kod]
Okręty projektu 159 stanowiły niewielkie fregaty z gładkopokładowym kadłubem z silnym wzniosem pokładu na dziobie[4]. Na pokładzie dziobowym i rufowym umieszczone były pojedyncze wieże artylerii uniwersalnej. Za wieżą dziobową była niska nadbudówka na śródokręciu z masztem kratownicowym, za nią na pokładzie stał niski komin, a dalej wyrzutnia torpedowa i wieża rufowa[4]. Wyporność standardowa wynosiła 900 ton, a pełna 1040 ton[1]. Długość wynosiła 81,8 m, a szerokość 9,2 m[1]. Zanurzenie kadłuba wynosiło 2,3 m, a zanurzenie maksymalne z opływką sonaru podkadłubowego 5,8 m[1]. Załoga liczyła 96 osób, w tym ośmiu oficerów[1].
Jedyne uzbrojenie artyleryjskie stanowiły cztery armaty uniwersalne kalibru 76 mm w dwóch dwudziałowych wieżach AK-726[1]. Ich ogniem kierował radar artyleryjski Fut-B[a].
Zasadniczym przeznaczeniem okrętów było zwalczanie okrętów podwodnych, do czego służyły torpedy kierowane i rakietowe bomby głębinowe. Okręty były wyposażone w trzyrurową wyrzutnię torped kalibru 533 mm, z wkładkami kalibru 400 mm umożliwiającymi wystrzeliwanie torped kierowanych SET-40[1]. Na dachu nadbudówki umieszczone były dwie szesnastoprowadnicowe wyrzutnie rakietowych bomb głębinowych kalibru 212 mm RBU-2500[1]. Uzupełniały je dwie zrzutnie grawitacyjnych bomb głębinowych[1]. Okręt mógł zabrać także 24 miny na torach minowych[1].
Wyposażenie radiolokacyjne stanowił radar dozoru ogólnego MR-302 Rubka[b]. Ponadto okręty posiadały radar nawigacyjny Don 2[2]. Do wykrywania okrętów podwodnych i kierowaniem uzbrojeniem służyły stacje hydrolokacyjne MR-311 Wyczegda i MR-312 Titan, z antenami w opływce pod kilem[1]. Okręt miał też wyposażenie walki radioelektronicznej w postaci stacji wykrywania orpomieniowania Bizan-4B[1].
Siłownia okrętowa w układzie CODAG składała się z jednego marszowego silnika wysokoprężnego o mocy 6000 KM, napędzającego środkową śrubę, oraz dwóch turbin gazowych mocy szczytowej o mocy łącznej 30 000 KM, napędzających dwie zewnętrzne śruby[1]. Napęd pozwalał na osiągnięcie prędkości maksymalnej 32 węzłów[1]. Zasięg wynosiła 2000 mil morskich przy prędkości ekonomicznej 14 w lub 800 Mm przy 18 w[1].
Służba[edytuj | edytuj kod]
Okręt faktycznie został dostarczony do Indii w marcu 1974 roku[2]. Otrzymał stały numer burtowy P 74[3]. Okręty tego typu wchodziły w skład 31 i 32 Eskadry Fregat[3].
20 sierpnia 1990 roku INS „Andaman” rozpoczął ćwiczenia przeciwpodwodne w składzie grupy okrętów, z fregatami „Arnala” (bliźniaczą), „Himgiri”, „Dunagiri” (typu Nilgiri), „Trishul” (typu Whitby) i okrętem desantowym „Magar”[5]. Dowódcą „Andaman” był komandor podporucznik Ashok Diwan[6]. Po południu zaobserwowano niewielki przeciek w części rufowej okrętu, a następnie awarii uległ napęd[6]. Nie wzbudziło to większego niepokoju marynarki i ćwiczenia kontynuowano, pozostawiając dryfujący „Andaman” w tyle[6]. Załoga nie zdołała jednak uruchomić silnika, a awarie w pracy pomp powodowały, że napływ wody się zwiększał, przy czym pogarszał się również stan morza[6]. Rano 21 sierpnia rozpoczęto holowanie przez fregatę „Trishul” w asyście „Himgiri”[6]. Pompy i agregaty awaryjne zawiodły, a wysokie fale uniemożliwiły przekazanie na pokład dalszych pomp spalinowych, wobec czego, z uwagi na powolne tonięcie i osiadanie rufy w wodzie, około południa dowódca zarządził opuszczenie okrętu[6]. Również część tratw ratunkowych okazała się niesprawna, a załoga słabo wyszkolona i na skutek tego utonęło 15 członków załogi, w tym zastępca dowódcy i dwóch oficerów odpowiedzialnych za walkę o żywotność okrętu[6]. Opuszczony okręt zatonął po nabraniu wody około godziny 14 w Zatoce Bengalskiej, około 150 mil morskich na południowy wschód od Visakhapatnam[6].
Utrata stosunkowo nowego okrętu w warunkach pokoju, w dzień i w nienajtrudniejszych warunkach pogodowych została uznana za kompromitującą marynarkę. Dochodzenie wykazało zaniedbania w remontach okrętów wynikające ze zbyt małego potencjału stoczniowego w stosunku do liczby okrętów w linii, oraz niezadowalające wyszkolenie załogi w zakresie działań przeciwawaryjnych, a także eksploatacji i konserwacji sprzętu[6]. Ponadto, radzieckie lekkie fregaty projektu 159 miały kadłuby z cieńszych 5-milimetrowych blach, bardziej podatnych na korozję niż w używanych wcześniej okrętach pochodzenia brytyjskiego[6]. Opracowano program naprawczy, między innymi badając stan kadłubów okrętów, lecz 6 listopada 2014 roku doszło do zatonięcia w podobny sposób poławiacza torped A-72 (zginęło czterech marynarzy)[6].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W kodzie NATO: Hawk Screech według Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 245, nazwa oryginalna według Conway’s... 1995 ↓, s. 361
- ↑ W kodzie NATO: Strut Curve według Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. 245, nazwa oryginalna według Conway’s... 1995 ↓, s. 361 i Kubiak 2017 ↓, s. 55
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krzysztof Kubiak. Zatonięcie fregaty Andaman. „Morze, Statki i Okręty”. 3-4/2017. XXII (179), marzec – kwiecień 2017. Magnum X. ISSN 1426-529X.
- Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).