Józef Buroń
Prałat | |
ks. prałat Józef Buroń lata 30. XX wieku | |
Kraj działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
24 listopada 1890 |
Data i miejsce śmierci |
4 grudnia 1976 |
Proboszcz (administrator) parafii św. Rozalii w Podszklu Bukowinie | |
Okres sprawowania |
1922–1929 |
Proboszcz parafii św. Stefana w Lipnicy Małej | |
Okres sprawowania |
1929–1976 |
Wyznanie | |
Kościół | |
Prezbiterat |
|
Odznaczenia | |
Józef Buroń (ur. 24 listopada 1890 w Piekielniku, zm. 4 grudnia 1976 w Lipnicy Małej) – polski duchowny katolicki, działacz niepodległościowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Posługę kapłańską rozpoczął jako wikariusz w Wielkiej Wsi. Następnie był wikariuszem w Lipnicy Wielkiej (1918–1920) i w Jabłonce (1920–1922)[1]. W 1922 został proboszczem (administratorem) parafii w Podszklu Bukowinie[2], w której przyczynił się do zamiany szkoły jednoklasowej na pięcioklasową oraz do zatrudnienia w niej pierwszego polskiego nauczyciela. W miejscowym kościele przeprowadził remont ołtarza głównego. Następnie przez 47 lat, w latach 1929–1976, był proboszczem w Lipnicy Małej, w której w latach 1933–1941 kierował budową nowego kościoła. Pod jego wieżą w wmurowano tablicę upamiętniającą osobę księdza i jego zasługi. Był długoletnim dziekanem dekanatu orawskiego.
Działał na rzecz przyłączenia Górnej Orawy do Polski, jako jeden z pierwszych głosił kazania po polsku, uczył dzieci katechezy w języku polskim. W związku ze swoją działalnością musiał opuścić okupowaną od połowy stycznia 1919 r. przez Czechosłowację Górną Orawę i udać się do Klikuszowej. W 1920 roku był członkiem Głównego Komitetu Plebiscytowego dla Spisza i Orawy z siedzibą w Nowym Targu, był też jednym z członków założycieli oddziału Towarzystwa Szkoły Ludowej, a od 1922 roku – prezesem tej organizacji na Orawie. Był również skarbnikiem Związku Spisko-Orawskiego z siedzibą w Jabłonce.
Pisał także teksty publicystyczne o charakterze patriotycznym i regionalnym, m.in. do „Gazety Podhalańskiej”, „Nowin Spisko-Orawskich” i „Rocznika Podhalańskiego”.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Medal Niepodległości (16 marca 1937)[3]
- Srebrny Krzyż Zasługi (13 lipca 1929)[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Varia - Muzeum - Orawski Park Etnograficzny [online], www.orawa.eu [dostęp 2022-04-12] .
- ↑ a b M.P. z 1929 r. nr 161, poz. 406 „za zasługi około przyłączenia Spisza i Orawy do Polski”.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Spisz i Orawa. Trajdos, Tadeusz (red.). Kraków: Secesja, 1995. ISBN 83-904802-0-4.
- Ryszard Remiszewski: Orawa w brązie zastygła. Kraków: 2006. ISBN 83-7188-988-7.
- Bogdan Jazowski: Ks. Józef Buroń. ockorawa.pl. [dostęp 2011-08-18]. (pol.).
- Rocznik Podhalański. T. 2 (1979)
- Orawa. Nr 33 (1995)
- Duchowni archidiecezji krakowskiej
- Polscy działacze narodowi na Spiszu i Orawie
- Ludzie urodzeni w Piekielniku
- Ludzie związani z Lipnicą Małą
- Ludzie związani z Lipnicą Wielką (powiat nowotarski)
- Odznaczeni Medalem Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Urodzeni w 1890
- Zmarli w 1976