Przejdź do zawartości

Józef Skorel

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Józef Skorel (ur. 12 czerwca 1893[1] w Nowogródku, zm. prawdopodobnie 10 maja 1940[2] w Kalininie (Twerze)) – ksiądz rzymskokatolicki, kapelan wojny polsko-bolszewickiej, podpułkownik Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był dzieckiem Aleksandra i Marii z domu Orlickiej[3]. W 1910 ukończył gimnazjum nowogródzkie. Następnie studiował w Seminarium Duchownym w Petersburgu (1911–1916) i na tamtejszej Rzymskokatolickiej Akademii Duchownej, której nie ukończył ze względu na wybuch rewolucji październikowej[4]}. W sierpniu 1918 został mianowany na prefekta szkół w Bobrujsku. Funkcję tę pełnił przez następny rok szkolny[5]. Był zaangażowany w działalność niepodległościową w tym mieście poprzez współpracę z polską młodzieżą harcerską[6].

W nocy z 16 na 17 lipca 1919 został aresztowany przez bolszewicką policję polityczną Czeka, po wcześniejszych siedmiu rewizjach przeprowadzonych w jego mieszkaniu. Oskarżono go o współudział w przechowywaniu broni i amunicji otrzymanej z I Korpusu Polskiego, służącej do prowadzenia akcji dywersyjnych na tyłach bolszewickich. Przesłuchiwał go osobiście Feliks Dzierżyński. Po trzech tygodniach pobytu w areszcie został zwolniony, jednak nadal był obserwowany i nie mógł opuszczać Bobrujska. W tajemnicy przed władzami bolszewickimi udało mu się przedostać do Polski, gdzie zgłosił się do służby w powstającym Wojsku Polskim jako kapelan. Sprawował kolejno posługę w 2 Pułku Piechoty Legionów, pułku strzelców w Białymstoku, twierdzy w Brześciu Litewskim, Szpitalu Okręgowym w Grudziądzu, 1 Szpitalu Okręgowym w Warszawie i Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie.

W latach 1922–1925 odbył studia teologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, zakończone magisterium[7]. Na początku lat trzydziestych został absolwentem Państwowego Instytutu Nauczycielskiego w Warszawie, co pozwoliło mu na prowadzenie od 1936 zajęć z etyki w nowo otwartej Wyższej Szkole Inżynierii. Ponadto w latach 1927–1932 pełnił funkcję promotora sprawiedliwości w składzie Sądu Biskupiego przy Polowej Kurii Biskupiej WP w Warszawie.

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Tablica upamiętniająca duchownych zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej odsłonięta w 2021 roku w krużganku bazyliki mniejszej pw. Trójcy Świętej i sanktuarium Relikwii Drzewa Krzyża Świętego na Świętym Krzyżu

Po wybuchu wojny, jako etatowy kapelan wojskowy najprawdopodobniej został ewakuowany wraz z władzami państwowymi i wojskowymi (w tym DOK I) 6 września 1939 i udał się w kierunku wschodnim. Tam po 17 września, w bliżej nieustalonych okolicznościach, dostał się do niewoli sowieckiej. Ponowne wzmianki na jego temat pojawiają się dopiero 16 grudnia 1939. Miał wówczas przebywać w obozie w Kozielsku, skąd dokładnie tydzień później został wywieziony do obozu w Ostaszkowie, do którego przybył 29 grudnia. W Kozielsku był jednym z siedmiu kapłanów, których obecność potwierdzają świadkowie. O losie ks. Skorela w obozie w Ostaszkowie nie ma żadnych informacji. Pojawia się jedynie wzmianka, że 27 kwietnia 1940 został odesłany do dyspozycji szefa Zarządu NKWD obwodu kalinińskiego. Wg ustaleń ks. Peszkowskiego został „zamordowany w Kalininie (Twerze) w podziemiach więzienia wewnętrznego UNKWD [Zarządu NKWD] Kalinin przy ul. Sowieckiej 3 o świcie 10 maja 1940 r. Ciało spoczęło w dole śmierci Dº M28 pod wsią Jamok gmina Miednoje”Zdzisław J. Peszkowski, Stanisław Zygmunt Zdrojewski: Katoliccy duchowni w Golgocie Wschodu. Od księdza Pomirskiego do ks. Niedzielaka. Pelplin: Bernardinum, 2002, s. 1010. ISBN 83-88935-28-3.. Został pogrzebany w lesie w Miednoje razem z 12 innymi duchownymi.

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W październiku 2007 Prezydent RP Lech Kaczyński awansował pośmiertnie ks. Skorela do stopnia podpułkownika (wraz z 14 tys. innych funkcjonariuszy, ofiar Zbrodni Katyńskiej). 12 maja 2019 w Kalwarii Pacławskiej została poświęcona Aleja Dębów Pamięci Kapelanów Katyńskich i odsłonięta tablica pamiątkowa, na której znalazło się również jego nazwisko.

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wg innej wersji, podawanej początkowo w dokumentach przez samego ks. Skorela, 12 maja 1893. Taka data widnieje też na symbolicznej tablicy nagrobnej w Miednoje. Jednak od lat 30. ks. Skorel również podawał datę 12 czerwca. Zawiera ją także wypis z ksiąg metrykalnych z terenów tzw. zabużańskich przechowywany w archiwum Urzędu Stanu Cywilnego Warszawa-Praga Północ. Zob. Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020, s. 5, 33. ISBN 978-83-8098-823-1.
  2. ↑ Taką datę podaje: Zdzisław J. Peszkowski, Stanisław Zygmunt Zdrojewski: Katoliccy duchowni w Golgocie Wschodu. Od księdza Pomirskiego do ks. Niedzielaka. Pelplin: Bernardinum, 2002, s. 1010. ISBN 83-88935-28-3.
  3. ↑ Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020, s. 5. ISBN 978-83-8098-823-1.
  4. ↑ Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020, s. 7. ISBN 978-83-8098-823-1.
  5. ↑ Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020, s. 8. ISBN 978-83-8098-823-1.
  6. ↑ Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020, s. 9. ISBN 978-83-8098-823-1.
  7. ↑ Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020, s. 21. ISBN 978-83-8098-823-1.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Roman Dzwonkowski: Leksykon duchowieństwa represjonowanego w ZSRS 1939–1988. Lublin: TNKUL, 2003. ISBN 83-7306-153-3.
  • Grzegorz Łeszczyński: Ksiądz Józef Skorel. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8098-823-1.
  • Zdzisław J. Peszkowski, Stanisław Zygmunt Zdrojewski: Katoliccy duchowni w Golgocie Wschodu. Od księdza Pomirskiego do ks. Niedzielaka. Pelplin: Bernardinum, 2002. ISBN 83-88935-28-3.
  • Kapelani wojska polskiego pomordowani na wschodzie 1940–1941. Materiały i źródła do biografii duszpasterzy Wojska Polskiego z lat 1919-1939 wszystkich wyznań religijnych – ofiar zbrodni katyńskiej. Red. Barbara Tarkowska. Warszawa–Mińsk Mazowiecki: 2013.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Józef_Skorel&oldid=70466774”