Jadwiga Mozołowska (lekarz)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jadwiga Mozołowska
Jadwiga Jaroszewicz
Data i miejsce urodzenia

13 lipca 1893
Demówka

Data śmierci

26 stycznia 1986

Miejsce spoczynku

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Zawód, zajęcie

lekarz

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

doktor wszech nauk lekarskich

Alma Mater

Uniwersytet Lwowski

Rodzice

Józef i Julia Jaroszewiczowie

Małżeństwo

Stefan Mozołowski

Dzieci

Anna, Andrzej

Krewni i powinowaci

Kazimierz, Julia (rodzeństwo), Kazimierz Świtalski, Mieczysław Fularski, Włodzimierz Mozołowski, Jadwiga Mozołowska, Marian Wowkonowicz (szwagrowie)

Odznaczenia
Medal Niepodległości

Jadwiga Mozołowska, z domu Jaroszewicz (ur. 13 lipca 1893 w Demówce, zm. 26 stycznia 1986) – polska lekarz dermatolog, doktor wszech nauk lekarskich, działaczka niepodległościowa, propagatorka zdrowia i higieny.

Grobowiec Julii Świtalskiej i rodziny Mozołowskich

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodziła się 13 lipca 1893 w Demówce[1][2][3][4][5]. Była córką Józefa i Julii z domu Lewińskiej[5][6]. Miała brata Kazimierza (ur. 1882) i siostrę Julię (ur. 1888 lub 1889)[7][6][8].

Uczyła się w Prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Zofii Strzałkowskiej we Lwowie, gdzie będąc w klasie VI w marcu 1909 otrzymała stypendium z fundacji Boznańskiego[9]. W tej szkole w 1911 zdała z odznaczeniem egzamin dojrzałości[10]. Studiowała medycynę na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie będąc na III roku w pierwszym kwartale 1914 otrzymała stypendium z fundacji Mokrzyckich[11]. Tam pod koniec 1911 został wybrana członkinią wydziału Biblioteki Słuchaczów Medycyny[12]. Na lwowskiej uczelni w 1920 uzyskała dyplom lekarza specjalisty chorób skórnych i wenerycznych[1] i stopień doktora wszech nauk lekarskich[2].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w latach 20. prowadziła gabinet w zakresie chorób, skornych, wenerycznych i kosmetyki lekarskiej, zlokalizowany pod adresem Alei Ujazdowskich 3 naprzeciw Ogrodu Botanicznego[13]. Według stanu z 1925 pracowała w Szkole Podchorążych w Warszawie[1]. Prowadziła ambulatorium Kasy Chorych przy Szpitalu Ujazdowskim[14][15]. Działała w Stowarzyszeniu „Rodzina Wojskowa”, przy którym w 1925 miała odczyt pt. Choroby zakaźne u dzieci[16]. Jej prace o tematyce medycznej wydawano w formie książkowej oraz jako artykuły na łamach prasy; w piśmie „Bluszcz” (np. o naturalnym i sztucznym karmieniu niemowląt[17], o brodawkach[18]), „Kultura Ciała” (wydawanego pod redakcją jej siostry Julii; np. o hartowaniu[19], o nadmiernym owłosieniu[20]) oraz np. w czasopismach „Dziecko i Matka” w 1926 na temat odmrożeń[21], a w „Przeglądzie Wieczornym” w 1929 i 1930 o następstwach grypy[22], o przesądach i zabobonach leczniczych w Rosji[23], o higienie mieszkań[24], o żylakach oraz badaniach przedślubnych[25], o słońcu jako źródle zdrowia[26]). Publikowała też w „Wieku Szkolnym” (o odmrożeniach)[27].

Zarządzeniem prezydenta RP Ignacego Mościckiego z 23 grudnia 1933 została odznaczona Medalem Niepodległości za pracę w dziele odzyskania niepodległości[28]. W latach 30. działała w Związku Byłych Uczennic szkoły (w 1934 w Warszawie ustanowiono ulicę Zofii Strzałkowskiej)[29]. Wobec zagrożenia wybuchem konfliktu zbrojnego w październiku 1938 była jednym z siedmiu lekarzy, którzy zgłosili się bezinteresownie do pracy przy rejestracji chętnych do oddania krwi w Pierwszej Placówce (Punkcie) Rejestracyjnej Centralnego Instytutu Przetaczania Krwi Polskiego Czerwonego Krzyża (prócz niej m.in. jej siostra Julia, inicjatorka tego pomysłu)[30].

Była zamężna ze Stefanem Mozołowskim (ur. 1892, także lekarz, specjalista neurolog, w latach 20. także zatrudniony w Szkole Podchorążych[1], pułkownik Wojska Polskiego). Mieli córkę Annę (ur. 1925, po mężu Zaniewska) i syna Andrzeja (1925-1997, żołnierz, dziennikarz, pisarz)[7][31][32][33]. Do 1939 zamieszkiwali w kamienicy przy Alei Szucha 16[3][5].

Po wybuchu II wojny światowej jej mąż Stefan został aresztowany przez sowietów, a w 1940 zamordowany w ramach zbrodni katyńskiej. Nie mając wiedzy o jego losie w 1940 usiłowała dowiedzieć się czegokolwiek od za sprawą niemieckiego lekarza prof. Ottona Vogta z Uniwersytetu Berlińskiego, a potem też ambasadora w Rzymie prof. Stanisława Kota[34]. W trakcie okupacji niemieckiej zamieszkiwała w Warszawie z rodziną przy ul. Wilczej 2 (róg ulicy z Alejami Ujazdowskimi)[35]. W tym domu odbywały się tajne wykłady[35]. W trakcie obławy tamże został aresztowany przez Niemców jej syn Andrzej, a po tym jak zainterweniowała u władz okupacyjnych, powołując się na przedwojenną działalność swojego męża z niemieckimi profesorami, wyrok śmierci dla syna został zamieniony na dożywotni obóz koncentracyjny[35]. W czasie powstania warszawskiego w 1944 pełniła funkcję inspektora sanitarnego dzielnicy Praga Południe[15]. Formalnie była przydzielona do sanitariatu w ramach „Podobwodu Śródmieście Południowe” (pod dowództwem ppłk. Jana Szczurka-Cergowskiego) I Obwodu „Radwan” (Śródmieście) Armii Krajowej[4]. Po upadku walk opuściła stolicę wraz z ludnością cywilną[4].

Po wojnie pracowała jako lekarz w Przychodni Specjalistycznej Ubezpieczalni Społecznej na Mokotowie przy ul. Puławskiej 12a[15]. Była autorką artykułu pt. W rocznicę tragedii getta, opublikowanego w „Kurierze Polskim” nr 88/1975[36]. Zmarła 26 stycznia 1986[37]. Została pochowana na Cmentarzu Stare Powązki w Warszawie w grobowcu rodzinnym[37]. Wcześniej spoczęła tam jej siostra Julia, a później syn Andrzej, a ponadto inskrypcją symboliczną upamiętniono jej męża Stefana[37].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Pielęgnowanie nóg (1929)[38][39]
  • Pielęgnowanie twarzy (1930)[40]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: R. Olesiński, W. Merkel i S-ka, 1925, s. 280.
  2. ↑ a b Jadwiga Suchmiel: Działalność naukowa kobiet w Uniwersytecie we Lwowie do roku 1939. Częstochowa: Wydawnictwo WSP, 2000, s. 152.
  3. ↑ a b Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy-dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych : oraz wykazy: aptek, szpitali, ubezpieczalni społ., ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych, oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny. Warszawa: Ministerstwo Opieki Społecznej, 1939, s. 154.
  4. ↑ a b c Jadwiga Mozołowska. 1944.pl. [dostęp 2022-06-07].
  5. ↑ a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2022-06-07]..
  6. ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 743.
  7. ↑ a b Archiwum historii mówionej. Maciej Eustachy Jaroszewicz „Maciek”. 1944.pl. [dostęp 2022-06-07].
  8. ↑ Julia Świtalska. Nekrolog. „Życie Warszawy”. Nr 126, s. 7, 27-28 maja 1956. 
  9. ↑ Stypendya Wydziału krajowego. „Nowa Reforma”. Nr 111, s. 2, 10 marca 1909.  Stypendya. „Gazeta Lwowska”. Nr 56, s. 4, 11 marca 1909. 
  10. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi Prywatnego Gimnazyum Żeńskiego Zofii Strzałkowskiej we Lwowie za rok szkolny 1910/11. Lwów: 1911, s. 105.
  11. ↑ Stypendya. „Gazeta Lwowska”. Nr 75, s. 4, 3 kwietnia 1914. 
  12. ↑ Kronika. Z życia młodzieży. „Kurjer Lwowski”. Nr 550, s. 2, 2 grudnia 1911. 
  13. ↑ Ogłoszenie. „Kurier Warszawski”. Nr 270, s. 14, 29 września 1923. 
  14. ↑ Kobieta w świecie i w domu. „Bluszcz”. Nr 9, s. 13, 1 marca 1930. 
  15. ↑ a b c Jarosław Kosiaty: Pacjent, którego nigdy nie zapomnę – cz. 5. kosiaty.pl, 2017. [dostęp 2022-06-07].
  16. ↑ Macierzyństwo a praca zawodowa kobiet. „Kurier Poranny”. Nr 71, s. 3, 12 marca 1925. 
  17. ↑ Naturalne i sztuczne karmienie niemowląt. „Bluszcz”. Nr 17, s. 433, 25 kwietnia 1925. 
  18. ↑ Spis. „Bluszcz”. Nr 45, s. 1, 3 listopada 1928. 
  19. ↑ Z wydawnictw. „Bluszcz”. Nr 44, s. 16, 29 października 1927. 
  20. ↑ Spis. „Bluszcz”. Nr 2, s. 1, 12 stycznia 1929. 
  21. ↑ Czasopisma nadesłane. „Robotnik”. Nr 341, s. 5, 12 grudnia 1926. 
  22. ↑ Dr. J. Mozołowska. O następstwach grypy. „Przegląd Wieczorny”. Nr 87, s. 3, 15 kwietnia 1929. 
  23. ↑ Dr. Jadwiga Mozołowska. Niezgłębiona potęga przesądów i zabobonów leczniczych w Rosji. „Przegląd Wieczorny”. Nr 99, s. 3, 29 kwietnia 1929. 
  24. ↑ Dr. Jadwiga Mozołowska. Należy dbać o higienę naszych mieszkań. „Przegląd Wieczorny”. Nr 120, s. 3, 27 maja 1929. 
  25. ↑ J. M. / Dr. J. Mozołowska. o żylakach i ich leczeniu / Co mowią przeciwnicy badań przedślubnych?. „Przegląd Wieczorny”. Nr 225, s. 3, 30 września 1929. 
  26. ↑ Dr. J. Mozołowska. Słońce, jako źródło zdrowia. „Przegląd Wieczorny”. Nr 181, s. 4, 7 sierpnia 1930. 
  27. ↑ Z ruchu wydawniczego. „Gazeta Powszechna”. Nr 60, s. 3, 13 marca 1929. 
  28. ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
  29. ↑ Ulica Zofji Strzałkowskiej. „Kurier Warszawski”. Nr 326, s. 3, 26 listopada 1934. 
  30. ↑ Inicjatywa kobieca. Pierwsza Placówka Rejestracyjna Centr. Instytutu Przetaczania Krwi Polskiego Czerwonego Krzyża. „Kurier Poranny”. Nr 290, s. 5, 20 października 1938. 
  31. ↑ Stanisław Podemski: Andrzej Mozołowski (1925-97). wyborcza.pl, 1998-08-27. [dostęp 2016-12-10].
  32. ↑ Stanisław Ilnicki. O braciach Mozołowskich. „Gazeta AMG”. 4, s. 42, 2016. 
  33. ↑ Alina Jasińska-Matuszewska: Alina Jasińska-Matuszewska. 1944.pl. [dostęp 2016-12-10].
  34. ↑ Edward Zając: Szkice z dziejów Sanoka. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1998, s. 22-23. ISBN 83-909787-0-9.
  35. ↑ a b c Alina Jasińska-Matuszewska: Archiwum historii mówionej. Alina Jasińska-Matuszewska. 1944.pl. [dostęp 2016-12-10].
  36. ↑ Służba polek na frontach II wojny światowej, Część 6. Warszawa: 1988, s. 86.
  37. ↑ a b c Cmentarz Stare Powązki: Jadwiga Mozołowska, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2022-06-07].
  38. ↑ O pielęgnowaniu nóg. „Przegląd Wieczorny”. Nr 237, s. 3, 14 października 1929. 
  39. ↑ Pielęgnowanie nóg. polona.pl. [dostęp 2022-05-16].
  40. ↑ Pielęgnowanie twarzy. polona.pl. [dostęp 2022-05-16].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jadwiga_Mozołowska_(lekarz)&oldid=71801257”