Jadwiga Turowicz
Jadwiga Turowicz (ok. 1911), portret autorstwa Alfonsa Karpińskiego | |
Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1885 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
14 listopada 1945 |
Jadwiga Turowicz (ur. 7 lipca 1885 w Warszawie[1], zm. 14 listopada 1945 w Łodzi[1][2]) – polska aktorka i reżyserka teatralna, pedagog[3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1902 ukończyła naukę w klasie dykcji i deklamacji przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. Debiutowała w 1903 w Łodzi w Teatrze Victoria. Od 1905 występowała w zespole Józefa Puchniewskiego w Sosnowcu, a następnie w Lublinie. W latach 1906–1907 występowała w teatrze w Poznaniu, a w latach 1907–1908 w teatrze w Łodzi, następnie w latach 1908–1910 ponownie w Poznaniu, w latach 1910–1916 w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie, w 1918–1919 Teatrze Powszechnym w Krakowie, w latach 1919–1921 w Teatrze Praskim w Warszawie, w 1921–1923 w Teatrze im. Bogusławskiego[4]. W latach 1923–1924 była reżyserką w Lublinie, a następnie w latach 1924–1925 pracowała w Teatrze Polskim w Warszawie jako pomocnik reżysera[1]. W 1925 pracowała jako reżyser polskiego teatru emigracyjnego we Francji. W latach 1925–1927 była reżyserką i aktorką Teatru Odrodzonego w Warszawie, a w latach 1927–1928 warszawskiego Teatru Praskiego. W związku z chorobą serca zakończyła pracę jako aktor. wznawiając ją w latach 1937–1938 w polskim zespole objazdowym we Francji[1].
Jako aktorka zazwyczaj występowała w repertuarze romantycznym, grając postacie takie jak m.in.: Laura („Kordian”), Maryla („Dziady”), Judyta („Ksiądz Marek”), Gwinona („Lilla Weneda”). Ponadto występowała jako: Aza („Chata za wsią”), Rowena („Złoty wiek rycerstwa”), Krasawica („Bolesław Śmiały”)[1].
Od 1924 uczyła dykcji i gry scenicznej w Oddziale Dramatycznym przy Konserwatorium Muzycznym, a od 1932 wykładała na Wydziale Sztuki Aktorskiej[4] w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej[2], którego w 1936 została kierowniczą[4]. Ponadto publikowała na łamach czasopisma „Teatr Ludowy” Jędrzeja Cierniaka oraz pisywała artykuły i wykładała na kursach dla instruktorów ruchu amatorskiego[1].
Podczas II wojny światowej działała w Tajnej Radzie Teatralnej[4] oraz była kierowniczką podziemnego PIST[2], na którym jednocześnie wykładała[1]. Po upadku Powstania Warszawskiego wyjechała do Krakowa, gdzie do stycznia 1945 była zaangażowana w tajne nauczanie. Od marca 1945[4], decyzją Ministerstwa Kultury i Sztuki została powołana na stanowisko wizytatora szkół teatralnych[1] z ramienia Departamentu Teatru[4]. Niedługo potem przeniosła się do Łodzi, gdzie zaangażowała się w prace reaktywowanego PIST pod kierunkiem Zelwerowicza[4].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Była córką Bronisława Turowicza i Józefy z domu Spiesbach[1]. Została pochowana na Starym Cmentarzu w Łodzi[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Jadwiga Turowicz, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-11-30] .
- ↑ a b c d nekrolog, „Robotnik” (313), 16 listopada 1945, 16 listopada 1945 [dostęp 2023-11-30] (pol.).
- ↑ Stefan Krzywoszewski (red.), Z wystaw krakowskich, „Świat” (43), 28 października 1911, s. 7 [dostęp 2023-11-30] .
- ↑ a b c d e f g Grażyna Chmielewska , W kręgu PIST. Środowisko studenckie Leonii Jabłonkówny – nauczycielki i studentki Wydziału Sztuki Reżyserskiej, 2023, DOI: 10.34762/MNQN-1X19 [dostęp 2023-11-30] (pol.).
- Aktorzy teatrów łódzkich
- Aktorzy teatrów poznańskich
- Aktorzy teatrów warszawskich
- Aktorzy Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie
- Ludzie urodzeni w Warszawie
- Pochowani na Starym Cmentarzu w Łodzi
- Polscy aktorzy teatralni
- Polscy reżyserzy teatralni
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Wykładowcy Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie
- Urodzeni w 1885
- Zmarli w 1945