Jakub Nowakowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jakub Nowakowski
Ilustracja
Jakub Tomasz Nowakowski w trakcie uroczystości powstańczych w 2021
Pełne imię i nazwisko

Jakub Tomasz Nowakowski

Data i miejsce urodzenia

4 grudnia 1924
Warszawa

Zawód, zajęcie

zoolog, nauczyciel akademicki, działacz niepodległościowy i kombatancki

Tytuł naukowy

doktor nauk biologicznych

Pracodawca

Instytut Zoologii PAN

Rodzice

Bogdan B. Nowakowski(inne języki), Zofia z d. Dydzińska

Małżeństwo

Irena Nowakowska

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Warszawski Krzyż Powstańczy Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Medal „Pro Patria” Medal „Pro Memoria” Zasłużony dla Warszawy

Jakub Tomasz Nowakowski, pseud. „Tomek”, „Tomasz”[1] (ur. 4 grudnia 1924 w Warszawie[2]) – polski zoolog, doktor nauk biologicznych, działacz konspiracji niepodległościowej w czasie II wojny światowej, uczestnik powstania warszawskiego[2], major Wojska Polskiego w stanie spoczynku[3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Przed wojną uczęszczał do Szkoły Rodziny Wojskowej przy ulicy Czarneckiego w Warszawie, a następnie do Publicznej Szkoły Powszechnej im. Adama Skwarczyńskiego. W momencie wybuchu II wojny światowej był uczniem Państwowego Gimnazjum Męskiego imienia Tadeusza Czackiego w Warszawie[1]. W trakcie okupacji niemieckiej był członkiem konspiracji niepodległościowej w ramach I plutonu – 1. kompanii „Maciek” – Batalionu „Zośka”Brygady Dywersyjnej „Broda 53” – Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej[2]. W momencie wybuchu powstania warszawskiego w związku z odcięciem Żoliborza nie mógł stawić się na miejsce zgrupowania swojej macierzystej jednostki i w związku z tym w trakcie powstania warszawskiego walczył w szeregach plutonu 226 – Zgrupowania „Żniwiarz”II Obwodu „Żywiciel” (Żoliborz) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej[1][2]. Brał udział między innymi w ataku na Dworzec Gdański, w trakcie próby połączenia Żoliborza ze Starym Miastem[1]. Po powstaniu trafił do niewoli niemieckiej jako jeniec Stalagu XI A Altengrabow[2].

Po powrocie do Polski studiował biologię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, a po roku na Uniwersytecie w Poznaniu. Aby otrzymać miejsce w akademiku, zapisał się do ZBoWiD-u[1]. Po ukończeniu studiów został asystentem w Zakładzie Zoologii. Doktoryzował się w Instytucie Zoologii PAN w Warszawie i pracował tam do emerytury[4].

Członek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionu „Zośka”[5]. W 2022 został mianowany członkiem Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych[6].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Syn malarza Bogdana Bartłomieja Nowakowskiego(inne języki) (1887–1945) i Zofii z domu Dydzińskiej[2]. Brat Wandy Janickiej (1923–2023), także uczestniczki powstania warszawskiego[7]. Jego żoną była biolożka Irena Nowakowska z domu Totwen (1924–2023). Ojciec córki[8].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

W 2012 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[9]; dekoracja nastąpiła w 2016 przy okazji obchodów 68. rocznicy powstania warszawskiego[10]. W 2019 otrzymał Medal Stulecia Odzyskania Niepodległości[11].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e Jakub Tomasz Nowakowski „Tomek” „Tomasz”. 1944.pl. [dostęp 2021-08-14]. (pol.).
  2. a b c d e f Jakub Nowakowski. 1944.pl. [dostęp 2021-08-14]. (pol.).
  3. Niezwykła lekcja historii. Uczniowie spotkali się z powstańcem. korso.pl, 2021-04-19. [dostęp 2021-08-14].
  4. Grygiel Małgorzata, Nowakowski Jakub cz. 2 [online], instytutpileckiego.pl, 29 sierpnia 2019 [dostęp 2023-12-04].
  5. Rada do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, kombatanci.gov.pl [zarchiwizowane 2024-01-24].
  6. Major Jakub Nowakowski ps. Tomek nowym członkiem Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych - Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych [online], kombatanci.gov.pl [dostęp 2023-12-04].
  7. ODESZŁA NA WIECZNĄ WARTĘ - WANDA JANICKA PS. "ZOFIA" [online], 1bltr.wp.mil.pl, 19 września 2023 [dostęp 2024-01-24].
  8. Irena Totwen Nowakowska, Warszawa, 11.05.2023 - nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl, 11 maja 2023 [dostęp 2024-01-24].
  9. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 lipca 2012 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2013 r. poz. 111).
  10. Odznaczenia w 68. rocznicę Powstania Warszawskiego. prezydent.pl, 2012-07-30. [dostęp 2021-08-14].
  11. Ordery i odznaczenia z okazji 75. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. prezydent.pl, 2019-07-30. [dostęp 2021-08-14].