Jaskinia Cabanowa
50°46′05″N 19°16′18″E/50,768056 19,271667| Plan jaskini | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Właściciel |
prywatny |
| Długość |
47 m |
| Deniwelacja |
8 m |
| Wysokość otworów |
345 m n.p.m. |
| Ekspozycja otworów |
ku SE |
| Kod |
J.Cz.I-02.06 |
Położenie na mapie Olsztyna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Olsztyn  | |
| 50°46′05″N 19°16′18″E/50,768056 19,271667
| |
Jaskinia Cabanowa lub Jaskinia Lisia – schronisko na wzniesieniu Góry Towarne Duże w miejscowości Olsztyn w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Olsztyn[1]. Pod względem geograficznym jest to obszar Wyżyny Mirowsko-Olsztyńskiej w obrębie Wyżyny Częstochowskiej[2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Otwór wejściowy znajduje się pod skalnym okapem w odległości około 70 m na południowy wschód od skały Grota z Jaskinią Towarną. Ma szerokość 3 m, wysokość 0,8 m i częściowo jest zasłonięty zaklinowanymi głazami[1].
Początkowo ciasny i kręty korytarz po 10 m poszerza się i zaczyna opadać w dół. Strop jaskini pozostaje mniej więcej na tym samym, poziomie, wskutek czego wysokość korytarza w końcowym odcinku dochodzi do 7-8 m. Kończy się komorą o długości 10 m i szerokości 5 m[1].
Jaskinia powstała w wapieniach z okresu jury. Miała bogatą szatę naciekową, ale w dużym stopniu została ona zniszczona, gdyż dawniej w jaskini wydobywano szpat. Zachowały się jeszcze nacieki w końcowej części korytarza oraz stalaktyty i stalagmity. Interesujące są występujące na stropie korytarza wymycia i ślady kotłów wirowych. Meandrujący korytarz jaskini jest najciekawszym tego typu obiektem na Wyżynie Częstochowskiej[1].
Spąg meandrującego korytarza to lita skała. Namulisko występuje tylko w komorze, jest piaszczysto-gliniaste z rumoszem i większymi odłamkami skał. Światło dzienne dociera tylko do kilku pierwszych metrów korytarza. W głębi klimat jest stały. W jaskini zimują pojedyncze nocki duże, czasami była ona penetrowana przez lisy. W latach 90. obserwowano chrząszcze Speonomus hydrophilus. Są to troglobionty przystosowane do życia w jaskiniach[1].
Historia odkrycia i eksploracji[edytuj | edytuj kod]
Miejscowej ludności jaskinia znana była od dawna. Mieszkańcy Kusiąt wydobywali z niej szpat. W piśmiennictwie była jednak nieznana, a jej otwór został częściowo zawalony. Zainteresowali się nią grotołazi ze Speleoklubu Częstochowskiego, którzy w 1961 r. oczyścili jej wejście. Pierwszy opis jaskini opublikował K. Mazik w 1967 r. Plan jaskini sporządził M. Czepiel w 1983 r.[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Jerzy Zygmunt, Jaskinia Cabanowa, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-02-05].
- ↑ Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2.