Jeremiasz Frenkiel
| Data i miejsce urodzenia |
1885 |
|---|---|
| Data śmierci |
nieznana |
| Zawód, zajęcie |
żydowski nauczyciel |
Jeremiasz Frenkiel (Jeremiahu) (ur. w 1885 r. w miejscowości Nowa Ukrainka w gub. chersońskiej, zm. ?) – łódzki nauczyciel, dziennikarz prasy żydowskojęzycznej, teoretyk pedagogiki i szkolnictwa żydowskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Beniamina, kupca zbożowego. Około 1897 r. rodzice przenieśli się do Mościsk k. Przemyśla. Po ukończeniu czterech klas miejscowej szkoły powszechnej uczęszczał do IV Państwowego Gimnazjum we Lwowie. Maturę z odznaczeniem zdał w 1906 r. Na uniwersytecie w Wiedniu, uzyskał doktorat prawa, aplikował w Nowym Sączu u znanego tamtejszego adwokata Bernarda Silbermana, ale w zawodzie adwokata nie pracował.
W latach 1910-1912 kierował hebrajską szkołą w Samborze, redagował też miesięcznik „Haszachar”.
Debiutował w 1902 r. przekładem artykułu Nachuma Sokołowa Izkor w polskojęzycznym tygodniku syjonistycznym „Wschód”. Zamieszczał też artykuły w lwowskiej gazecie „Togbłat” oraz w pismach hebrajskich „Mecapa”, „Morija”, „Haet” i „Ha-jom”.
Wydawał w Nowym Sączu równocześnie tygodnik „Nasz Głos”.
Powołany w czasie I wojny światowej do armii austriackiej w stopniu podoficera walczył na frontach rosyjskim i serbskim.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przybył do Łodzi i został nauczycielem, a w latach 1920-1923 dyrektorem Gimnazjum Hebrajskiego „Jabne” w Łodzi przy ul. Cegielnianej (obecnie ul. Stefana Jaracza) 75. Gimnazjum to miało w Łodzi opinię konserwatywnego, popieranego przez ortodoksyjne sfery żydowskie. Od r. 1921 był również nauczycielem, wykładowcą literatury hebrajskiej w I Gimnazjum Męskim Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich przy ul. Magistrackiej i pozostał w nim po likwidacji w roku szkolnym 1928/29 Gimnazjum „Jabne”.
Publikował prace z zakresu pedagogiki i szkolnictwa, głównie w prasie hebrajskiej oraz w jidysz, m.in. w „Łodzier Togbłat”, „Najer Fołksbłat” „Pojliszer Manczester”, a także w żydowskiej prasie polskojęzycznej: „Nowym Dzienniku”, „Nowym Życiu” i „Opinii”. Był również w latach 1930-1935 współredaktorem łódzkiego „Miesięcznika Żydowskiego”. Napisał cztery rozdziały księgi zbiorowej Żydzi w Polsce Odrodzonej, Warszawa 1932-1933. Opowiadał się za tworzeniem w Łodzi bibliotek publicznych dla społeczności żydowskiej.
W 1937 r. mieszkał przy ul. Piotrkowskiej 19[1].
Data i miejsce śmierci nieznane.
Według informacji F. Birnbauma[2] przed wybuchem wojny wyjechał do Palestyny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Księga adresowa miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego (…). Rocznik 1937–1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937 (?), strona 119 Dział II Wykaz mieszkańców m. Łodzi (tu jako Juda).
- ↑ Andrzej Kempa, Marek Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 55, ISBN 83-87522-47-3.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Kempa, Marek Szukalak, Żydzi dawnej Łodzi. Słownik biograficzny Żydów łódzkich oraz z Łodzią związanych. Tom I A-Z, Łódź 2001, Oficyna Bibliofilów, s. 55, ISBN 83-87522-47-3.
- Baranowski K., Żydowskie średnie szkoły ogólnokształcące w Łodzi w latach 1918-1939, „Biuletyn ŻIH” 1981 nr 3.
- Walicki J., Szkolnictwo i nauczyciele żydowscy w Łodzi w XIX-XX wieku, [w:] Rola nauczycieli łódzkich w tworzeniu dziedzictwa kulturowego Łodzi, Łódź 1998.
- Zagórowski Z., Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych wyd. I, Lwów-Warszawa 1924.