Jerzy Aleksander Splitt

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Jerzy Aleksander Splitt (ur. 11 lipca 1957 w Złotowie, zm. 20 lutego 2022 w Kaliszu[1]) – historyk, archeolog, muzealnik, badacz i popularyzator historii Kalisza i regionu.

Działalność zawodowa[edytuj | edytuj kod]

Absolwent archeologii na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[2].

Od 1982 roku związany z Muzeum Okręgowym Ziemi Kaliskiej, w którym pełnił w latach 1997–2015 funkcję dyrektora. W tym czasie był również autorem lub współautorem ponad 60 wystaw muzealnych o historii Kalisza i południowej Wielkopolski.

Prowadził liczne archeologiczne prace wykopaliskowe, m.in. w Pacanowicach, Raszewach i Bieganinie koło Pleszewa. Interesował się zagadnieniami związanymi z kulturą łużycką.

Brał udział budowie skansenu na terenie rezerwatu archeologicznego na kaliskim Zawodziu. Organizowano tam dzięki jego wsparciu Jarmarki Archeologiczne, Biesiady Piastowskie, a także „Niedziele u Niechciców” w pobliskim Russowie. Był współinicjatorem cyklu przedsięwzięć muzealnych i widowisk plenerowych oraz dwóch filmów pod wspólnym tytułem „Wyprawa po bursztyn” przygotowanych w ramach jubileuszu „18,5 wieków Kalisza” (2010)[3].

Autor przeważającej części tekstów rozbudowanego serwisu internetowego „Dawny Kalisz"[4].

Działalność społeczna[edytuj | edytuj kod]

Radny pierwszej kadencji Rady Miejskiej Kalisza w latach 1990–1994 i członek Zarządu Miasta 1993–1994[5].

W latach 1998–2001 był wiceprezesem, a w latach 2002–2010 członkiem Zarządu Okręgu Kaliskiego Polskiego Związku Filatelistów. Był przewodniczącym Komisji Historyczno-Badawczej Okręgu oraz członkiem Klubu „Św. Gabriel”[1].

Był też członkiem m.in. Towarzystwa Miłośników Kalisza, Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (jako członek założyciel), Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Polskiego Towarzystwa Historycznego Oddział w Kaliszu, Polskiego Stowarzyszenia Archeologów Polskich Oddział w Poznaniu[1].

Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

  • 2000 - Medal 50-lecia Polskiego Związku Filatelistów
  • 2002 - Medal za Zasługi dla Rozwoju Publikacji Filatelistycznych
  • 2005 - Złota Odznaka Honorowa PZF
  • 2010 - Medal 60-lecia Polskiego Związku Filatelistów[1]
  • 2021 – Odznaka Honorowa Miasta Kalisza[6]
  • 2022 – Honorowe Obywatelstwo Miasta Kalisza[7]

Wybrane publikacje[8][edytuj | edytuj kod]

  • Zarys dziejów miasta [Kalisza] : od 1233 do końca XV wieku. Wyd. Towarzystwo Miłośników Kalisza, 1984.
  • Mikstat : opowieść o mieście białej lilii i świętego Rocha : dzieje miasta do 1945 roku. Wyd. ZUP “Dangraf,”, 2016.
  • Opowieść o kaliskich reformatach i ich dniu codziennym. Wyd. Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu, 2018.
  • Gdy dymy opadły... : Kalisz w latach Wielkiej Wojny (1914-1918). Wyd. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, 2014.
  • Świt średniowiecznego Ostrowa. Wyd. Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, 1996.
  • Kalisz poprzez wieki (współautor Krystyna Dobak-Splitt). Wyd. Towarzystwo Miłośników Kalisza, 1988.
  • Świt średniowiecznego Ostrowa (współautor Anna Narewska). Wyd. Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, 1996.
  • Pradzieje i wczesne średniowiecze regionu kaliskiego (współautorzy Tadeusz Baranowski, Edward Pudełko). Wyd. Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, 2003.
  • Poczta w Kaliszu : dzieje poczty kaliskiej do 1918 roku na tle historii poczty polskiej (współautor Roman Matusiak) . Wyd. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, 2001.
  • Prasłowianie i Słowianie w Pleszewskiem (współautor Edward Pudełko). Wyd. Pleszewskie Towarzystwo Kulturalne, Muzeum Regionalne w Pleszewie, 1987.
  • Społeczeństwa pradziejowe w kaliskiem : (od XV wieku p.n.e. do IV wieku n.e.) w świetle najnowszych badań (współautorzy Edward Pudełko i Leszek Ziąbka). Wyd. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, 1990.
  • Kalisz między wojnami : opowieść o życiu miasta 1918-1939 (współautorzy Tomasz Chebba i Władysław Kwiatkowski). Wyd. Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2013.
  • Kościół i klasztor OO. Franciszkanów w Kaliszu (współautor Krystyna Dobak-Splitt). Wyd. Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej. Kalisz, 1998[9].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Tadeusz Skarżyński, Jerzy Aleksander Splitt (1957-2022). Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2023, Nr 23, s. 231-233, wyd. 2024[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d ZG PZF - Nie żyje Jerzy Splitt (1957-2022) [online], zgpzf.pl [dostęp 2024-05-06].
  2. Kaliszanie pożegnali Jerzego Splitta - byłego radnego i dyrektora Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej [online], calisia.pl [dostęp 2024-05-11] (pol.).
  3. a b https://ejournals.eu/czasopismo/zeszyty-ktpn/artykul/jerzy-aleksander-splitt-1957-2022
  4. DAWNY KALISZ - Dawny Kalisz / O serwisie [online], www.kalisz.info [dostęp 2024-05-11].
  5. Nie żyje Jerzy Aleksander Splitt [online], Kalisz.pl [dostęp 2024-05-06] (pol.).
  6. Odznaka Honorowa Miasta Kalisza [online], Kalisz.pl [dostęp 2024-05-06] (pol.).
  7. Honorowi Obywatele Miasta Kalisza [online], Kalisz.pl [dostęp 2024-05-06] (pol.).
  8. [wynik wyszukiwania w katalogu] [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2024-05-09] (ang.).
  9. Kościół i klasztor OO. Franciszkanów w Kaliszu | WorldCat.org [online], www.worldcat.org [dostęp 2023-03-10] (ang.).