Johannes van der Beeck
.jpg)
| |
| Imię i nazwisko |
Johannes Symonsz. van der Beeck |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci |
przed 17 marca 1644 |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
Johannes Symonsz. van der Beeck zw. Johannes Torrentius[a] (ur. 1589 w Amsterdamie, poch. 17 marca 1644 tamże)[1] – holenderski malarz barokowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem kuśnierza[1]. W latach 1609–1610 przebywał w ’s-Hertogenbosch[1]. Przed 1612 mógł wyjechać na krótko do Hiszpanii[1]. Następnie wrócił do Amsterdamu, gdzie w 1612 ożenił się z Neeltgen van Camp; małżeństwo było nieudane i zakończyło się po czterech latach rozwodem[1]. W 1621 był krótko aresztowany za niepłacenie podatków[1]. W 1625 wyjechał do Haarlemu, gdzie wstąpił do gildii św. Łukasza[1]. W 1627 został skazany na 20 lat więzienia za bluźnierstwo, wyuzdanie i przynależność do różokrzyżowców, zaś jego obrazy publicznie spalono[1][2][3].
Z inicjatywy ambasadora brytyjskiego w Hadze, sir Dudleya Carletona, w sprawie Torrentiusa interweniował król Karol I i doprowadził do uwolnienia artysty w 1629[1][2][3]. Torrentius działał następnie od 1629 do 1632[b] jako nadworny malarz w Londynie, który jednak musiał opuścić z powodu niemoralego trybu życia[3]. Wrócił do Amsterdamu, gdzie ponownie został aresztowany i poddany torturom, w wyniku których zmarł w 1644[1][2].
Życie malarza nadal budzi kontrowersje, nie wiadomo dlaczego tak ostro potraktowano go podczas procesu. Społeczeństwo holenderskie było w XVII wieku tolerancyjne i skandal jaki miał miejsce wokół malarza był zjawiskiem wyjątkowym. Zagadką pozostaje jego powrót do Amsterdamu, gdzie mógł się spodziewać kolejnego uwięzienia, gdyż złamał warunki zwolnienia[4].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Twórczość Torrentiusa była znana i doceniana, wzmiankował o nim m.in. pisarz Constantijn Huygens, który cenił jego obrazy i podziwiał awanturniczy tryb życia kontrowersyjnego malarza[4]. Artysta malował rubaszne, erotyczne sceny rodzajowe, z których część przedstawiała mistrzowskie akty w mitologicznych sceneriach. Zostały one publicznie spalone i obecnie są znane wyłącznie ze źródeł literackich[2]. Torrentius tworzył teź martwe natury. Były to starannie skomponowane prace, w większości osadzone na ciemnym tle, przywołują na myśl twórczość Jana van de Velde (młodszego) i krąg Willema Claesz. Hedy. Na obrazach Torrentiusa szczególnie fascynujące jest odwzorowanie obiektów fizycznych, a ich trafna perspektywa pozwala przypuszczać, że użyto camera obscura[2].
Do czasów współczesnych zachował się jedynie obraz z 1614 Martwa natura z wędzidłem[5], znany też pod tytułem Alegoria wstrzemięźliwości. Obraz ten zainspirował Zbigniewa Herberta do nadania jego tytułu tomowi szkiców poświęconych złotemu wiekowi malarstwa holenderskiego.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Johannes Torrentius [online], RKD – Netherlands Institute for Art History [dostęp 2024-05-14] (ang. • niderl.).
- ↑ a b c d e f Irene Haberland, Torrentius, Johannes [Beeck, Jan Simonsz. van der], Oxford Art Online. Grove Art Online, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.T085723 [dostęp 2024-05-14] (ang.).
- ↑ a b c Antoni Ziemba, Torrentius, Johannes, [w:] Robert Genaille, Encyklopedia malarstwa flamandzkiego i holenderskiego, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 374, ISBN 83-221-0686-6 (pol.).
- ↑ a b Agnieszka Kostrzewska, „Martwa natura z wędzidłem” Johannesa Torrentiusa – pouczenie moralne czy ukryta ironia, „ART IFEX” (11), 2009, s. 11–16, ISSN 1644-3519 [dostęp 2024-05-14] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-05] (pol.).
- ↑ Torrentius, Johannes [online], Web Gallery of Art [dostęp 2024-05-14] (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Robert Genaille (red.): Słownik malarstwa holenderskiego i flamandzkiego. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975, s. 202–203.
- Ian. Chilvers: Oksfordzki leksykon sztuki. Warszawa: Arkady, 2002, s. 659. ISBN 83-213-4157-8.
Literatura dodatkowa[edytuj | edytuj kod]
- Abraham Bredius, Johannes Torrentius, schilder, 1589-1644, 'S-Gravenhage M. Nijhoff, 1909, dostęp online (niderl.)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Johannes Symonsz van der Beeck na stronie. [dostęp 2010-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-28)]. (ang.).