Kalendarium Mirocic
Mirocice – wieś położona obok Baszowic 3 km na N od klasztoru świętokrzyskiego
Nazwy lokalne wsi - 1351 „Miroczicze”, 1368 „de Miroczicz”, 1427 „Miroczycze”, 1439 „Miroczyce”, 1441 „Mirocicze”, „Mÿroczycze”, 1442 „Mÿrocicze”, „Mirocicze”, „Miroczice”, 1450 „Miroczicze”, Miroczensem, 1470-80 „Myroczycze”, „Myroczicze”, 1504 „Miroczycze”, „Myroczÿcze”, 1506 „Miroczicze”, 1510 „Myroczyce”, 1529 „Myroczicze”, „Myrocicze”, 1530 „Mÿroczÿcze”, 1538 „Miroczice”, 1564-5 „Myrkowice”, 1569 „Miroczicze”, 1650 „Mirocice”, 1650-2 „Mierocicie”, w „Mierocicach”, „Mierocanie”, 1662 „Mirocice”[1][2][3].
Podległość administracyjna świecka i kościelna[edytuj | edytuj kod]
W roku 1351 było to ziemia sandomierska[4], 1442 powiat sandomierski[5], 1827 powiat opatowski (Tabela II 23); 1470-80 parafia Nowa Słupia (obie Słupie) (Długosz L.B. II 490), ale w roku 1571 parafia Stara Słupia[6].
Opis granic[edytuj | edytuj kod]
- 1442 – granica biegnie między wsiami klasztorowi świętokrzyskiemu Bielów i Mirocice a częścią Bostowa należącą do Jana z Bostowa wiedzie w dużej odległości od granic posiadłości Niemierzy z Bostowa i jego braci oraz ich potomstwa, nie narusza granic włości klasztoru. Prowadzi do narożnicy, czyli wjezdnicy. wzdłuż znaków „alias pasmukem” do lasu (łęgu), a stąd przez łęg do potoku Dębnica[7].
- 1450 – w sporze między klasztorem świętokrzyskim a dziedzicami Bostowa o łąki i las, zalewane przez położony wyżej staw w Mirocicach potwierdzone zostają 2 dokumenty graniczne między Mirocicami i Bostowem, bez przytoczenia ich treści[8].
- 1450 – granica z Łomnem
- 1476 – granica ze Świętym Krzyżem;
- 1470-80 – graniczy z Jeziorkiem, Baszowicami i Bostowem (Długosz L.B. III 233).
Kalendarium - przywileje i obciążenia ekonomiczne[edytuj | edytuj kod]
Własność klasztoru świętokrzyskiego.
- 1351 - Kazimierz III Wielki przenosi na prawo średzkie imiennie wymienione posiadłości klasztoru świętokrzyskiego, między innymi Baszowice, Mirocice i Wolę Pluskaną (obecnie Serwis)[4]
- 1427 - opat Mikołaj przeznacza na utrzymanie konwentu między innymi Baszowice, Wolę koło młyna [obecnie Serwis] i Mirocice wraz z należącymi do nich czynszami, stawami, łąkami, młynem, poradlnym, sepem i dziesięciną[9]
- 1441 – opat i konwentu świętokrzyskiego zapisują w dożywocie Bartłomiejowi niegdyś dziedzicowi Bielowa i jego żonie Helenie wieś Mirocice z wszystkimi pożytkami i dochodami, z dziesięcinami, sepem, stawem Gołbiów (Golbiow), ale bez karczmy, którą dzierży Smarz, a ponadto zobowiązują się dawać Helenie co 2 lata aż do jej śmierci kożuch zajęczy; po śmierci obojga Mirocice z majątkiem ruchomym i nieruchomym, z nierogacizną, bydłem i końmi wrócą do klasztoru[10].
- 1441 – Bartłomiej niegdyś dziedzic Bielowa potwierdza warunki tego zapisu [11][12].
- 1442 - Władysław Warneńczyk przenosi na prawo średzkie imiennie wymienione posiadłości klasztoru świętokrzyskiego, w tym Baszowice, Mirocice, Bielów i Wolę [obecnie Serwis][5][13]
- 1442 - Mikołaj z Taczowa podkomorzy sandomierski wydaje w Baszowicach dokument w sprawie rozgraniczenia Bielowa i Mirocic od części Bostowa[7].
- 1450 – spór między klasztorem świętokrzyskim a dziedzicami z Bostowa
- 1470-80 – według opisu Długosza Mirocice stanowią własność klasztoru świętokrzyskiego. Było 6 łanów kmiecych, były 2 zagrody. Kmiecie płacą po 1 fertonie czynszu i 3 grosze poradlnego, dają po 30 jaj, 2 koguty oraz sep w wymiarze po 1 miara żyta i 2 miary owsa, pracują po 1 dniu tygodniowo własnym wozem lub pługiem, zagrodnicy płacą po 2 grosze czynszu, pracują po 1 dniu tygodniowo pieszo. Wszyscy odrabiają powabę wiosenną i zimową (Długosz L.B. III 233; II 490).
- 1504 – pobór z 3 łany i karczmy [14] ;
- 1504 – pobór z 3 łanów, od 1 zagrodnika i z karczmy[15].
- 1506 – pobór z 2,5 łanów i karczmy[16].
- 1510 – pobór z 2,5 łanów i karczmy z półłankiem[17].
- 1529 – własność klasztoru świętokrzyskiego, pobór z 3,5 łana[14] .
- 1529 – wieś należy do stołu konwentu, płaci 1 grzywnę czynszu[18].
- 1530 – pobór z 2.5 łanów i półłanka oraz młyna dorocznego „Lasnyk Nowy”o 1 kole[19].
- 1531-2 pobór z 2,5 łanów i młyna dorocznego o 1 kole (ib. 456v, 600);
- 1538 – pobór z 2,5 łanów, od 3 komorników i z młyna (ib. III 191);
- 1538 – klasztor świętokrzyski uzyskuje 1 grzywnę czynszu z młyna zwanego Księżek (ib. 210);
- 1553 – Zygmunt II August przenosi na prawo niemieckie wyliczone dobra klasztoru świętokrzyskiego, w tym Baszowice, Mirocice, Bielów i Wolę (Zerwikaptur) (obecnie Serwis)[20]
- 1564-5 – wieś w posiadaniu klasztoru świętokrzyskiego[21].
- 1569, 1571 – opat świętokrzyski daje pobór z 3 łanów i młyna dorocznego o 1 kole[22].
- 1577-8 – klasztor świętokrzyski daje pobór od 6 kmieci na 3 łanach i z młyna dorocznego o 1 kole[23][24].
- 1629 – klasztor świętokrzyski daje pobór od 6 kmieci na 3 łanach i z młyna dorocznego o 1 kole[25].
- 1650 – wieś należy do stołu konwentu świętokrzyskiego[26].
- 1650 – konwent świętokrzyski daje pobór z 11 domów, od 6 kmieci na 3 łanach i z młyna dorocznego o 1 kole[27].
- 1651 – należy do stołu konwentu, 5 kmieci, 5 zagrodników, 4 chałup, młynarz górny, kołodziej, krawiec [?!], jak również rola i place. Powinności poddanych jak w Baszowicach. Kołodziej płaci 10,2 florenów czynszu lub zamiast czynszu ma robić „stampę wszelką około wozów, kolas, sani itp. do Baszowskiego folwarku”, pomocne wykonuje z innymi. Powinności krawca niewyszczególnione. Młynarz górny pracuje 4 dni tygodniowo siekierą, odrabia pomocne z innymi, daje 22 korcy żyta miary lubelskiej, rocznie karmi 1 wieprza dworskiego, a w razie odejścia ma swemu następcy wysiać pod nadzorem 22 korcy żyta ozimego (ib. 10, 17-7v);
- 1662 – opat świętokrzyski daje pogłówne od 107 mieszkańców wsi[28].
- 1673 – pogłówne od 106 mieszkańców wsi (ib. 238v);
- 1674 – pogłówne od 92 mieszkańców wsi[29].
- 1691-2 klasztor skarży Stanisława Paska o zbrojny najazd na łąki i grunty należące do Baszowic, Mirocic i Bielowa oraz napad z bronią na poddanych klasztoru i zakonników pracujących przy sianokosach, za co sąd Grodzki sandomierski skazuje Paska zaocznie na banicję[30]
- 1787 – wieś liczy 101 mieszkańców, w tym 4 Żydów (Spis I 399; II 118);
- 1819 – Mirocice z karczemką należą do stołu konwentu[31].
- 1827 – Mirocice miały 16 domów i 129 mieszkańców (Tabela II 23).
Powinności dziesięcinne[edytuj | edytuj kod]
Dziesięcina należy do klasztoru świętokrzyskiego.
- 1427 – dziesięcina pobierana jest podobnie jak w Baszowicach,
- 1470-80 –z całej wsi dziesięcina snopowa i konopna wartości do 6 grzywien dowożą klasztorowi świętokrzyskiemu (Długosz L.B. II 490; III 233, 243).
- 1529 – z Mirocic i Woli Pluskanej (obecnie → Serwis) dziesięcina snopowa wartości 2 grzywien należy do stołu konwentu świętokrzyskiego[32].
- 1652 – dziesięcina snopowa należy do stołu konwentu[33].
Pochodzą z Mirocic[edytuj | edytuj kod]
- 1368 – Jan syn Świętosława z Mirocic, Cysters, furtian i prokurator klasztoru ojców Cystersów w Wąchocku[34].
Badania archeologiczne[edytuj | edytuj kod]
W Mirocicach zarejestrowano 76 stacji żużla, z czego zbadano 5 stacji hutniczych, w tym 4 uporządkowane i jedną stację o numerze Mirocice 1, nieuporządkowaną. Na stacji Mirocice 4 natrafiono na ułamki ceramiki datowane na środkowy i późny okres wpływów rzymskich [35][36].
Odkryta w Mirocicach osada kultury przeworskiej datowana jest na młodszą fazę późnego okresu wpływów rzymskich i powiązana z okolicznymi stacjami dymarskimi. W wykopaliskach znaleziono brązową monetę Marka Aureliusza.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Kam. ↓, s. 125.
- ↑ Rym. ↓, s. 43.
- ↑ Kop.K ↓, s. 243.
- ↑ a b Derwich 1992 ↓, s. 278.
- ↑ a b Mp. ↓, s. IV 1434.
- ↑ ASK ↓, s. I/7 267, 341.
- ↑ a b Mp. ↓, s. IV 1424.
- ↑ ZDM ↓, s. III 854.
- ↑ ZDM ↓, s. t.II s.390.
- ↑ Mp. ↓, s. t.IV s.1392.
- ↑ AG ↓, s. 1836.
- ↑ Mp. ↓, s. t.IV s.1060 z błędną datą.
- ↑ AG ↓, s. 1843.
- ↑ a b RP ↓.
- ↑ ASK ↓, s. I/7 100v.
- ↑ ASK ↓, s. I/7 130v.
- ↑ ASK ↓, s. I/10 22v.
- ↑ LS ↓, s. 350.
- ↑ ASK ↓, s. I/10 222v.
- ↑ AG ↓, s. 1909.
- ↑ LS ↓, s. 1564-5 329.
- ↑ ASK ↓, s. I/7 267, 341, 415v.
- ↑ ASK ↓, s. I/10 587,779.
- ↑ Paw. ↓, s. 194.
- ↑ RS ↓, s. r.1629 s.65.
- ↑ AG ↓, s. 1953-5, 1917.
- ↑ AG nab. ↓, s. 936 9-9v.
- ↑ ASK ↓, s. I/67 35.
- ↑ ASK ↓, s. 408v, 461.
- ↑ Gacki ↓, s. 243.
- ↑ AOkup. ↓, s. 6v, 9v.
- ↑ LS ↓, s. 351.
- ↑ AG nab. ↓, s. 936 1, 2v.
- ↑ KK ↓, s. t.II s.267.
- ↑ Bielenin 1970 ↓, s. 107n..
- ↑ Bielenin 1992 ↓, s. 231, 240-1.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kodeks dyplomatyczny Małopolski, t. I-IV, F. Piekosiński (wyd.), „Poloniae Summaria” , (skrót: Mp.).
- M. Kamińska , Nazwy miejscowe dawnego województwa sandomierskiego, Wrocław 1964–1965 , (skrót: Kam.).
- K. Rymut , Patronimiczne nazwy miejscowe w Małopolsce, Wrocław 1971 , (skrót: Rym.).
- D. Kopertowska , Nazwy miejscowe województwa kieleckiego. Nazwy miast i wsi, nazwy części miast i wsi oraz nazwy alei, placów, ulic i osiedli mieszkaniowych, Warszawa-Kraków 1984 , (skrót: Kop.K).
- Zbiór dokumentów Małopolskich, S. Kuraś, I. Sułkowska-Kurasiowa (wyd.), t. I-VIII, Kraków-Wrocław 1962–1975 , (skrót: ZDM).
- Marek Derwich , Benedyktyński klasztor św. Krzyża na Łysej Górze w średniowieczu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, ISBN 83-01-10300-0 .
- Rejestry poborowe, wykorzystane za kartoteką Słownika historyczno-geograficznego Małopolski w średniowieczu , (skrót: RP).
- Archiwum Skarbu Koronnego, dział w AG, Archiwa Państwowe , (skrót: ASK).
- J. Gacki , Benedyktyński klasztor na Łysej Górze .
- Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), Z. Leszczyńska-Skrętowa (wyd.), 1968 , (skrót: LR).
- Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456. , (skrót: AOkup.).
- Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej Ś. Wacława, t. I-II, wyd. F. Piekosiński (Mon.MAe., 1, 8), Kraków 1874–1883 , (skrót: KK).
- Z. Guldon , L. Stępkowski , Z. Trawicka , Rejestr poborowy powiatu sandomierskiego z roku 1629, „Teki Archiwalne”, 21, Kraków 1989, s. 17-108 , (skrót: RS).
- Kazimierz Bielenin , Łysogórski rejon starożytnego i wczesnośredniowiecznego hutnictwa świętokrzyskiego, 1970, s. 106-117 .
- Kazimierz Bielenin , Starożytne górnictwo i hutnictwo żelaza w Górach Świętokrzyskich, Kielce 1992 .
- A. Pawiński , Polska XVI w. pod względem geograficzno-statystycznym. Małopolska, t. III-IV, „Źródła dziejowe”, 14-15, Warszawa 1886 , (skrót: Paw.).
- Rejestry dziesięcin, czynszów i wyderkafów, powinności poddanych i poborów z dóbr i dochodów konwentu świętokrzyskiego z lat 1650-1689, AG, nabytki Oddziału I, nr 936., Archiwum Główne , (skrót: AG nab.).
- Lustracja województwa sandomierskiego 1564-1565, W. Ochmański (wyd.), Wrocław 1963 , (skrót: LS).
- Archiwum Główne Akt Dawnych w W.; jeśli nie zaznaczono inaczej, cyfra arabska oznacza numer dokumentu ze zbioru dokumentów pergaminowych., Archiwa Państwowe , (skrót: AG).