Kalinów (województwo opolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kalinów
wieś
Ilustracja
Fragment zabudowy w centrum wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

strzelecki

Gmina

Strzelce Opolskie

Liczba ludności (2022)

245[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-100[3]

Tablice rejestracyjne

OST

SIMC

0503215

Położenie na mapie gminy Strzelce Opolskie
Mapa konturowa gminy Strzelce Opolskie, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kalinów”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kalinów”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kalinów”
Położenie na mapie powiatu strzeleckiego
Mapa konturowa powiatu strzeleckiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kalinów”
Ziemia50°30′08″N 18°12′15″E/50,502222 18,204167[1]

Kalinów (niem. Kalinow, 1936-1945 Blütenau) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, w gminie Strzelce Opolskie.

W 1910 r. Kalinów posiadał 460 mieszkańców, w tym 422 mówiących językiem polskim, 38 językiem niemieckim. Głównym źródłem utrzymania ludności było rolnictwo[4].

W wyborach komunalnych z listopada 1919 roku oddano wszystkie 38 głosów na listę polską, uzyskując komplet 9 mandatów. Podczas plebiscytu na Górnym Śląsku z 20 marca 1921 r. spośród 269 uprawnionych do głosowania (w tym 37 emigrantów) głosowało za Polską 70, za Niemcami - 190 osób[4].

Podczas III powstania śląskiego, 7 maja 1921 roku, Kalinów został zajęty przez baon tarnogórski Romana Koźlika z Podgrupy „Bodgan”. Wieś stanowiła siedzibę sztabu tegoż związku taktycznego. Od 21 maja Kalinów znalazł się na linii frontu. 23 maja siły polskie przeprowadziły nieudany atak z rejonu Kalinowa na Ligotę Dolną[4]. Około 2.00 w nocy 30 maja trzy kompanie 3. baonu Freikorps Oberland uderzyły na Kalinów i posuwały się dalej drogą przez las w stronę dworca kolejowego w Szymiszowie. W trakcie tego natarcia wzmocniono walczące oddziały niemieckie baonem szturmowym „Heinz”, który ruszył na północ z Niwek, osłaniając lewe skrzydło (od zachodu) atakujących, a z prawej flanki (od wschodu) podobne zadanie otrzymały dwie kompanie 2. baonu Oberlandu kierujące się na Rożniątów. Celem drugiej grupy było odcięcie oddziałów polskich w Kalinowie[5]. 31 maja wieś została zajęta przez 3. baon mjra Siebringhausa z Freikorps Oberland[4]. Walki o Kalinów z oddziałami polskimi były bardzo zacięte. Z jednej kompanii 3. baonu Oberlandu zginęło sześciu oficerów. Oddziały niemieckie nie brały jeńców z wyjątkiem żołnierzy alianckich - do niewoli wzięto jednego francuskiego oficera i pięciu towarzyszących mu żołnierzy walczących po stronie polskiej[6]. Walcząca pod Kalinowem kompania Mikulczyce z Pułku Zabrzańskiego pod dowództwem Wincentego Gawlika straciła 38 powstańców, większość z nich nie poległa podczas walki, ale została stracona dopiero po wzięciu do niewoli, co ustalono na podstawie wyglądu zwłok pochowanych koło domu miejscowego gajowego. Na terenie Kalinowa walczył sławny z okrucieństwa oddział pod dowództwem Beppo Römera[5]. W odwecie za akt zbrodni dokonany na wziętych do niewoli powstańcach baon R. Koźlika, wycofując się z Kalinowa, wysadził w powietrze miejscowy pałac hr. von Strachwitza. Tegoż dnia, po bitwach pod Szymiszowem i Rożniątowem, Kalinów został odbity przez Polaków. Podczas walk zginął zamordowany przez Selbstschutz Oberschlesien mieszkaniec wsi, Alfons Świerzy. W walkach o Kalinów, według własnych ocen, Niemcy stracili 20 zabitych i 30 rannych. 3 czerwca baon mjra Siebringhausa bezskutecznie próbował opanować wieś[4].

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kalinów, po jej zniesieniu w gromadzie Rożniątów. Od 1950 r. miejscowość administracyjnie należy do województwa opolskiego.


Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:

  • kościół fil. pw. Narodzenia NMP, z XV w., XVIII w.
  • zbiorowa mogiła powstańców śląskich, na cmentarzu rzym.-kat.
  • spichlerz dworski, z XIX w.
  • park dworski, z poł. XVIII do XIX w.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 48522
  2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 419 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b c d e Encyklopedia powstań śląskich, Opole: Instytut Śląski w Opolu, 1982, s. 192-193.
  5. a b Ryszard Kaczmarek: Powstania śląskie 1919-1920-1921. Nieznana wojna polsko-niemiecka. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2019, s. 456-457.
  6. Hans Jürgen Kuron, Freikorps und Bund Oberland, Erlangen: Inaugural-Dissertation der Philosophischen Fakultät der Friedrich-Alexander Universität zu Erlangen, 1960, s. 107-110 (niem.).
  7. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 118.