Kamienica Pod Trzema Dębami we Wrocławiu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kamienica Pod Trzema Dębami
Symbol zabytku nr rej. A/5261/224 z 30.12.1970[1]
Ilustracja
Kamienica Pod Trzema Dębami
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

ul. św. Mikołaja 8

Typ budynku

kamienica

Styl architektoniczny

barok

Kondygnacje

trzy

Rozpoczęcie budowy

1737

Ważniejsze przebudowy

XIX w., 1912, 2006-2011

Zniszczono

1945

Odbudowano

1953

Właściciel

IMN Sp. z o.o.

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Trzema Dębami”
51,111486°N 17,029176°E/51,111486 17,029176
Multimedia w Wikimedia Commons

Kamienica Pod Trzema Dębami (kamienica „Trzy dęby”) – zabytkowa[a] kamienica o średniowiecznym rodowodzie znajdująca się przy ul. św. Mikołaja 8 we Wrocławiu.

Historia kamienicy[edytuj | edytuj kod]

Pałac Schmettauów oraz Kamienica Pod Trzema Dębami (po lewej) na rysunku Friedricha Benharda Wernera, sprzed 1755
Kamienica Pod Trzema Dębami w latach 1900–1912

Kamienica Pod Trzema Dębami zajmuje miejsce dwóch dawnych kamieniczek[2]. Pierwsze budynki zostały tu wzniesione w XIV wieku[3]. Były to szczytowe domy, których relikty zachowały się w części piwnicznej[2]. W 1737 roku dokonano gruntownej przebudowy[b]. Powstał wówczas dwukondygnacyjny budynek z sześcioosiową fasadą i z czterokondygnacyjnym szczytem, który podzielony był gzymsem na dwie części: dolna była dwukondygnacyjna i sześcioosiowa, a część górna dwukondygnacyjna i dwuosiowa zakończona segmentowym tympanonem[4], wspierającym się na parach pilastrów i otoczonym wolutami[5]. Na poziomach wszystkich kondygnacji osie okienne oddzielone są od siebie pilastrami wielkiego porządku. Nad oknami na pierwszej kondygnacji i pierwszej kondygnacji szczytu znajdują się naczółki[5]. Wnętrze również uległo rozbudowie: z dwupasmowego i dwutraktowego planu przekształcono na trzytraktowy z wydzieloną pośrodku klatką schodową[4]. Na elewacji umieszczony został kartusz w kształcie zbliżonym do owalu w którym umieszczono płaskorzeźbę z widokiem trzech dębów. W dolnej części kartuszu, w medalionie znajdował się napis "Zu den/ 3 Eichen". Kartusz został zniszczony podczas przebudowy budynku na początku XX wieku lub w 1945 roku. Kartusz został uwieczniony na grafice autorstwa Berharda Mannfelda wykonanej w latach 1870-1872[6].

W 1749 roku, prawdopodobnie w wyniku wybuchu wieży prochowej, zniszczona została najwyższa kondygnacja szczytu wraz z tympanonem[3][5]. W XIX wieku część parterowa uległa zmianom: usunięto barokowy portal w zwieńczeniu posiadający godło domu, a w jego miejsce wstawiono witryny sklepowe[5][7]. W 1912 roku kamienica Pod Trzema Dębami została połączona z kamienicą nr 9[3], a wnętrza zostały całkowicie zmienione na potrzeby powstającego tu domu handlowego. Projektantem i realizatorem była firma Max Duam Nachfloger[4].

Od 1888 roku w kamienicy znajdował się zakład produkujący konfekcję damską R. G. Leuchtag Nachf. G.m.b.H., późniejszy KMS Schlesisch Damen-Mäntel-Fabrik[2][8][9].

Po 1945 roku[edytuj | edytuj kod]

Działania wojenne w 1945 roku zniszczyły kamienicę wraz z sąsiednimi budynkami nr 9 i 10. Zespół tych trzech kamienic należał do jednych z najwcześniejszych rekonstrukcji powojennych. Zostały one odbudowane w 1953 roku według projektu Zbigniewa Politowskiego[2][4][10]. Powstał wówczas nieistniejący wcześniej podcień i zmieniono formę szczytu, redukując liczbę osi do czterech oraz dodając coś na kształt tympanonu i ogromne nieforemne woluty[5]; zmieniono również wnętrza przystosowując je do potrzeb biurowych. W latach 1972–1973, po wyburzeniu pozostałości po pałacu rodziny von Schmettau, wykonano dalsze przebudowy: do wschodniej elewacji będącej wcześniej murem ogniowym, dodano otwory okienne i elementy dekoratorskie na wzór tych z elewacji frontowej.

W latach 2006–2011 roku kamienica, za sprawą właściciela budynku, IMN Sp. z o.o., została poddana kolejnemu remontowi. Jego projektantem był Wacław Hryniewicz[4]. Budynek oddano do użytku 1 stycznia 2012 roku[11].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Kamienica jest wpisana do rejestru zabytków razem z dwoma sąsiadującymi kamienicami nr 9, 10
  2. ↑ Datowanie pochodzi z publikacji niemieckiego architekta Rudolfa Steina „Das Breslauer Bürgerhaus” (Breslau 1931, s.41)[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  2. ↑ a b c d e Harasimowicz 1998 ↓, s. 61.
  3. ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 335.
  4. ↑ a b c d e Eysymontt 2011 ↓, s. 247.
  5. ↑ a b c d e Brzezowski 2005 ↓, s. 227.
  6. ↑ Łukaszewicz 2008 ↓, s. 165.
  7. ↑ Widok dawnej kamienicy z witrynami na parterze – Kamienica nr 9, ul. Mikołaja, św., Wrocław. Polska-org.pl, 2007-03-10. [dostęp 2021-07-18]. (pol.).}
  8. ↑ Breslau 1929 Kryształowy wazon i srebro J.A. Lemor. Antyczek.pl. [dostęp 2021-07-18]. (pol.).
  9. ↑ 29 marca: Kartka z kalendarza. Centrum Historii Zajezdnia. [dostęp 2021-07-18]. (pol.).[ ]
  10. ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 203.
  11. ↑ Kamienica Pod Trzema Dębami. Kamienica Pod Trzema Dębami IMN. [dostęp 21-07-18]. (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kamienica_Pod_Trzema_Dębami_we_Wrocławiu&oldid=72132815”