Karpowicze
53°34′53″N 23°02′10″E/53,581389 23,036111| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
116–130 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
16-150[6] |
| Tablice rejestracyjne |
BSK |
| SIMC |
0041051[4] |
Położenie na mapie gminy Suchowola  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sokólskiego  | |
| 53°34′53″N 23°02′10″E/53,581389 23,036111[1]
| |
Karpowicze (białorus. Карпавічы[7]) – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie sokólskim, w gminie Suchowola[4][5].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1012732 | Czworanki | część wsi |
| 1012749 | Karpiniec | część wsi |
| 1012755 | Kolonie Karpowskie | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Suchowoli[8].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś Karpowicze to jedna z najstarszych miejscowości na ziemiach pomiędzy rzekami Biebrzą i Narwią. W XVIII w. pierwotna nazwa miejscowości Brzozowa Wielka (Brzozowa Maior) wyparta została przez Karpowicze. Po 1591 roku właścicielem wsi był Józef Karp[9].
Do 1616 r. w Karpowiczach istniała cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja z Miry, a sama wieś była siedzibą miejscowej parafii prawosławnej. Jednakże już w 1617 r. świątynia figurowała w wykazie kościołów przywróconych od heretyków jako kościół rzymskokatolicki jednak pod tym samym wezwaniem.
W 1616 roku Józef Karp uzyskał od biskupa wileńskiego zgodę na erygowanie parafii rzymskokatolickiej. Przed 2 maja 1617 zbudował i wyposażył kościół św. Stanisława i św. Mikołaja, który przetrwał do 1715 roku[10].
W 1865 r. kościół w Karpowiczach został zamknięty, następnie rozebrany i z pozyskanego materiału zbudowano cerkiew w Knyszynie. W miejscu, gdzie stał kościół, mieszkańcy Karpowicz w 1989 r. zbudowali murowaną kaplicę – bardzo prawdopodobne, że w tym samym miejscu, gdzie stała pierwsza cerkiew[11].
Wieś została wyzwolona spod okupacji niemieckiej przez oddziały radzieckie 11 sierpnia 1944 roku[12].
Inne informacje[edytuj | edytuj kod]
W Karpowiczach, na rzece Brzozówce, znajduje się zalew, dmuchany park wodny -[13] będący lokalną atrakcją turystyczną[14].
W miejscowości znajduje cmentarz rzymskokatolicki założony w XIX wieku[15].
W 1980 r. w Karpowiczach dokonano badań dialektologicznych pod kierunkiem Janusza Siatkowskiego, w ramach których odnotowano, że starsi mieszkańcy w życiu codziennym mówią po białorusku i po polsku, młodzi zwykle po polsku[16]. Stanowiło to wówczas pewne kuriozum, gdyż mieszkańcy Karpowicz, mimo faktu posługiwania się gwarą języka białoruskiego, nigdy nie posiadali białoruskiej tożsamości narodowej i zawsze określali się jako Polacy. Pod koniec XIX w. białoruska gwara mieszkańców Karpowicz została spisana przez Michała Federowskiego[16]. Współcześnie ten specyficzny język mieszkańców Karpowicz znajduje się na granicy całkowitego wymarcia.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 50993
- ↑ Wieś Karpowicze w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-10-21], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ a b c d e GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b c Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 422 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Карпавічы, вёска. Radzima.net. [dostęp 2016-06-21].
- ↑ Opis parafii na stronie diecezji
- ↑ Sławomir Karp, Dymitr Karp (ok. 1560–1621), podwojewodzi wileński. Nota biograficzna, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” (4), 2013, s. 757-771.
- ↑ Sławomir Karp, Józef Karp (ok. 1567–1637), marszałek wołkowyski – rys biograficzny, „Studia Podlaskie”, XXIV, 2016, s. 7-40.
- ↑ KARPOWICZE (św. Mikołaja). W: Grzegorz Sosna, Antonina Troc-Sosna: Zapomniane dziedzictwo. Nie istniejące już cerkwie w dorzeczu Biebrzy i Narwi. Białystok: Wydawnictwo Orthdruk, 2002. ISBN 83-85368-94-9.
- ↑ ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945” Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 75
- ↑ Renata Reda, Nowa atrakcja na zalewie w Karpowiczach pod Suchowolą [online], 27 czerwca 2022.
- ↑ Zalew w Karpowiczach. atrakcjepodlasia.pl. [dostęp 2017-02-26].
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 48.
- ↑ a b Stanisław Glinka: Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980, s. 37. [dostęp 2015-12-27].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Karpowicze (5), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 879.
- Karpowicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 61.
| Miasta | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Kolonie | |
| Integralne części miasta | |
| Integralne części wsi |
|
