Katastrofa górnicza w kopalni Kleofas
.jpg) Pomnik na zbiorowym grobie ofiar katastrofy na cmentarzu przy ul. Brackiej w Katowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Rodzaj zdarzenia | |
| Data |
3 marca 1896 |
| Godzina |
ok. 21.30 |
| Ofiary śmiertelne |
105 osób |
Położenie na mapie Cesarstwa Niemieckiego  | |
 50°16′06,3394″N 18°58′01,2565″E/50,268428 18,967016
| |
Katastrofa górnicza w kopalni Kleofas – katastrofa, do której doszło w nocy z 3 na 4 marca 1896 roku w kopalni Cleophas (obecnie Kleofas) w Załężu (obecnie część Katowic).
Opis wydarzeń[edytuj | edytuj kod]
Miejscem katastrofy był szyb Frankenberg, położony na terenie odsady Załęża – Obroki, ówcześnie na terenie Cesarstwa Niemieckiego. Szyb głęboki na 450 metrów był drążony od dołu kopalni i nie wychodził na powierzchnię, do której pozostało około 120 metrów[1]. Na dnie szybu ustawiono maszynę parową do pompowania wody, której później użyto do gaszenia pożaru[1]. Przyczyną pożaru była nieostrożność maszynisty – Karola Kotta, który podczas przelewania nafty do płonącej lampy, spowodował pożar. Płomienie ogarnęły drewnianą obudowę, a pożar rozprzestrzenił się w rejony pozostałych szybów kopalni. W rejonie katastrofy znajdowało się 144 górników[2], z czego zginęło 105 z nich[3].
Górnicy do kopalni zjechali szybem Recke (70 z nich; im udało się uratować) i Walthera (144, spośród nich zginęło 105)[1]. Ponieważ dojście do szybu Walthera prowadziło przez palący się szyb Frankenberg, górnicy uciekali w kierunku szybów Szwarzenfeld i Cezar, ale nie miały one żadnych urządzeń do wyciągania ludzi z kopalni poza kubłem na linie (szyb Szwarzenfeld służył do spuszczania drewna do kopalni). Akcja ratownicza trwała do wieczora 5 marca[2]. Ofiary katastrofy zostały pochowane w zbiorowych mogiłach w Chorzowie, Dębie i Bogucicach[1].
Upamiętnienie ofiar[edytuj | edytuj kod]
Podczas pogrzebu, odbywającego się na bogucickim cmentarzu, ks. Ludwik Skowronek w imieniu wiernych z Załęża ślubował wystawienie w Załężu kościoła wotywnego pod wezwaniem świętego Józefa – patrona dobrej śmierci. Ślubowanie zostało wypełnione – kościół św. Józefa powstał w latach 1898–1900. W jego bocznym ołtarzu pw. św. Barbary znajdują się tablice z nazwiskami ofiar katastrofy. Ponadto katowickie ulice w tej dzielnicy noszą imiona niektórych ofiar katastrofy: Szymona Badury, Szymona Borysa, Jerzego Cholewy, Józefa Ciemały, Leopolda Czoika, Franciszka Dudka, Jakuba Grządziela, Rafała Kempki, Jana Koczeby, Macieja Mamoka, Piotra Musialika oraz Jana Piechy[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Katastrofa w Kopalni, Kuryer Lwowski (Lemberger Courier), 1896-03-11, Seite 5 [online], anno.onb.ac.at [dostęp 2018-09-04] (pol.).
- ↑ a b Roman Adler: Katastrofy górnicze (cz. 2). romaquil.blog.onet.pl, 2008-03-22. [dostęp 2015-07-06]. (pol.).
- ↑ 150 lat Katowic. Katastrofa, o której pamięta się do dziś. katowice.gazeta.pl, 2015-07-06. [dostęp 2015-07-06]. (pol.).
- ↑ Urszula Rzewiczok (red.): Patronowie katowickich ulic i placów. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2013. ISBN 978-83-87727-38-3.