Kompensata (rachunkowość)
Kompensata w rachunkowości to sposób zniesienia wzajemnych rozrachunków pomiędzy podmiotami lub zniesienia różnic księgowych w księgach jednostki, w następujących formach:
1. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym w rozrachunkach, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, możliwe jest potrącenie własnej wierzytelności z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są:
- pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku,
- obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym[1].
Nie mogą być kompensowane[2]:
- wierzytelności nieulegające zajęciu;
- wierzytelności o dostarczenie środków utrzymania;
- wierzytelności wynikające z czynów niedozwolonych;
- wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne.
Kompensatę inicjuje oświadczenie złożone drugiej stronie[3]. W wyniku kompensaty obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
Kompensaty zwykle dotyczą rozrachunków handlowych, mogą to być także potrącenia publicznoprawne. Kompensaty mogą być:
- dwustronne (wzajemne),
- wielostronne, gdy są umową wielu podmiotów, a w jej ramach dochodzi do umownych relacji dwustronnych.
2. Podczas inwentaryzacji, gdy niedobory i nadwyżki inwentaryzacyjne:
- zostały stwierdzone w toku tego samego spisu z natury,
- powstały w wyniku niezawinionej pomyłki,
- dotyczą jednej osoby materialnie odpowiedzialnej,
- dotyczą tych samych lub podobnych składników majątkowych,
Można je skompensować o mniejszą ilość ze stwierdzonych różnic (nadwyżki lub niedoboru) oraz niższą z cen kompensowanych składników majątkowych.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Art. 498-508 Ustawy z dn. 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny, Dz.U. z 2015 r. poz. 4.
- ↑ Money.pl: Kompensata. www.money.pl. [dostęp 2015-12-07].
- ↑ eGospodarka.pl: Kompensata wzajemnych zobowiązań w stosunkach handlowych. www.prawo.egospodarka.pl. [dostęp 2015-12-07].