Księstwo Naksos

Księstwo Naksos

Ducato di Nasso
Δουκάτον Νάξου

1207–1579
Herb
Język urzędowy	język włoski
Stolica	Naksos
Ustrój polityczny	monarchia
Głowa państwa	książę Kacper Grazziani
Status terytorium	państwo zależne
Zależne od	Wenecji
Założenie	1207
Konfiskata przez Selima II	1579
Religia dominująca	prawosławie
Księstwo Naksos, 1450

Księstwo Naksos (także Księstwo Archipelagu, Księstwo Egejskie, wł. Ducato di Nasso, gr. Δουκάτον Νάξου) – księstwo utworzone przez Wenecjan na terenie archipelagu Cyklad, istniejące od czasów IV krucjaty do podboju osmańskiego w XVI wieku.

Już przed pierwszym upadkiem Cesarstwa Bizantyjskiego włoskie republiki miejskie były zainteresowane greckimi wyspami, zaś w Konstantynopolu istniały przedstawicielstwa handlowe miast-państw. Księstwo zostało utworzone w 1207 roku przez Marco I Sanudo, uczestnika IV krucjaty i siostrzeńca doży Wenecji, Enrico Dandolo. Sanudo wykorzystał chaos wywołany zdobyciem Konstantynopola przez krzyżowców i zajął wyspę Naksos bez zgody cesarza łacińskiego, który rościł sobie prawa do wszystkich ziem bizantyjskich.

Do 1210 roku trwał opór w niektórych rejonach wyspy i twierdzach, po jego złamaniu Sanudo rozpoczął podbijanie innych wysp archipelagu. Wyspę Naksos książę podzielił na 56 prowincji, które przydzielił swoim towarzyszom i zasłużonym. Wiele z nich cieszyło się szeroką autonomią i niezależnością, często tylko formalnie pozostając częścią księstwa. Sanudo podjął też odbudowę w mieście Naksos twierdzy i umocnień.

Wenecka twierdza Naksos

Sam Sanudo rządził przez 20 lat, do 1227 roku. W czasie swoich rządów ukształtował system, w którym miejscowa ludność grecka zachowywała swoje dotychczasowe przywileje i organizację społeczną w zamian za wierność wobec nowych władców. Książę Marco założył na Naksos arcybiskupstwo katolickie, jednak, w odróżnieniu od następców, nie próbował wprowadzać przymusowej konwersji na katolicyzm wśród ludności greckiej.

Za rządów Marco II Sanudo, większość wysp, z wyjątkiem Naksos i Paros została utracona na rzecz odnowionego Cesarstwa Bizantyjskiego. W 1317 roku Kompania Katalońska podbiła większość pozostałości Księstwa. W 1383 pod wodzą rodu Crispo wybuchło powstanie, które obaliło dynastię Sanudo.

W 1566 roku łacińscy władcy zostali usunięci przez osmańskiego sułtana Selima II, któremu wówczas płacili trybut. Sułtan ustanowił w księstwie swojego przedstawiciela, ostatniego księcia, portugalskiego Żyda, Józefa Nasi. Po jego śmierci, w 1579 roku, księstwo wcielono do Imperium osmańskiego.

Pomimo likwidacji księstwa aż do 1617 roku ród Gozzadini utrzymał władzę nad wyspą Sifnos, zaś do 1714 roku w rękach weneckich pozostała wyspa Tinos. Ostatnie weneckie porty na Peloponezie Osmanowie zdobyli w 1718 roku.

Po kilku latach tytuł księcia Naksos otrzymał Kacper Grazziani, jednak utracił go w 1619 roku, gdy został hospodarem Mołdawii.

Władcy Księstwa Naksos

Dynastia Sanudo

• Marco I Sanudo (1207–27)
• Angelo Sanudo (1227–62)
• Marco II Sanudo (1262–1303)
• Guglielmo I Sanudo (1303–23)
• Niccolò I Sanudo (1323–41)
• Giovanni I Sanudo (1341–62)
• Florencja Sanudo (1362–71)
• Niccolò II Sanudo (1364–71)
• Niccolò III dalle Carceri (1371–83)

Dynastia Crispo

• Francesco I Crispo (1383–97)
• Giacomo I Crispo (1397–1418)
• Giovanni II Crispo (1418–33)
• Giacomo II Crispo (1433–47)
• Gian Giacomo Crispo (1447–53)
• Guglielmo II Crispo (1453–63)
• Francesco II Crispo (1463-63)
• Giacomo III Crispo (1463–80)
• Giovanni III Crispo (1480–94)
• Francesco III Crispo (1500–11)
• Giovanni IV Crispo (1517–64)
• Giacomo IV Crispo (1564–66)

Okres późniejszy

• Józef Nasi (1566–79)
• Kacper Grazziani (?-1619)

Bibliografia

• Ducal House of Crispo
• Ducal House of Crispo
• http://fmg.ac/Projects/MedLands/LATIN%20LORDSHIPS%20IN%20GREECE.htm
• Articles « Naxos » et « Paros » in Oxford Dictionary of Byzantium., Oxford U.P, 1991. Il n'y a pas de références pour « Cyclades » ou pour les autres îles.
• Charles A. Frazee, The Island Princes of Greece. The Dukes of the Archipelago., Adolf M. Hakkert, Amsterdam, 1988. ISBN 90-256-0948-1
• Paul Hetherington, The Greek Islands. Guide to the Byzantine and Medieval Buildings and their Art, Londres, 2001. ISBN 1-8999163-68-9
• Jean Longnon, L'Empire latin de Constantinople et la Principauté de Morée., Payot, 1949.
• Élisabeth Malamut, Les îles de l'Empire byzantin, VIIIe-XIIe siècles, Byzantina Sorbonensia 8, Paris, 1988. ISBN 2-85944-164-6
• George C. Miles, « Byzantium and the Arabs: Relations in Crete and the Aegean Area », in Dumbarton Oaks Papers, Vol. 18., 1964.
• J. Slot, Archipelagus Turbatus. Les Cyclades entre colonisation latine et occupation ottomane. c.1500-1718., Publications de l'Institut historique-archéologique néerlandais de Stamboul, 1982. ISBN 90-6258-051-3
• Stéphane Yerasimos, « Introduction » à J. Pitton de Tournefort Voyage d'un botaniste., Maspero, 1982. ISBN 2-7071-1324-7