Kurt Schwaen

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kurt Schwaen
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

21 czerwca 1909
Katowice, Cesarstwo Niemieckie

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

9 października 2007
Berlin, Niemcy

Instrumenty

fortepian, organy

Gatunki

muzyka poważna, muzyka filmowa

Zawód

kompozytor

Odznaczenia
Złota Gwiazda Przyjaźni między Narodami (NRD) Złoty Order Zasługi dla Ojczyzny (NRD) Nagroda Państwowa NRD Nagroda Państwowa NRD Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RFN Order Przyjaźni Krzyż Orderu Zasługi Cywilnej (Hiszpania)
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Tablica na fasadzie kamienicy przy pl. Wolności 7 w Katowicach, gdzie urodził się i mieszkał Kurt Schwaen
Tablica na fasadzie budynku przy Wacholderheide 31 w Berlinie, gdzie Schwaen mieszkał od 1956

Kurt Schwaen (ur. 21 czerwca 1909 w Katowicach, zm. 9 października 2007 w Berlinie) – niemiecki kompozytor.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się i mieszkał (do 1929) w Katowicach, w kamienicy przy placu Wolności 7[1].

Schwaen studiował fortepian, organy i kompozycję u Fritza Lubricha. W latach 1929–1933 studiował na uniwersytetach w Berlinie i Wrocławiu, gdzie do jego nauczycieli należeli Curt Sachs i Arnold Schering. W roku 1930 poznał poznał Hannsa Eislera, który silnie wpłynął na jego styl kompozytorski. Jako student stał się aktywnym członkiem ugrupowania antyfaszystowskiego i wstąpił do Komunistycznej Partii Niemiec. W latach 1935–1938 był więziony z powodu poglądów politycznych.

Po wojnie wrócił do Berlina Wschodniego, większość swojego czasu poświęcając pracy na rzecz odbudowy kultury muzycznej stolicy NRD. Komponował dla amatorskich zespołów muzycznych, chórów, szkół muzycznych i zespołów kameralnych, ale też publikował i był doradcą muzycznym. W latach 1953–1956 pracował z Bertoltem Brechtem, który miał ogromny wpływ na jego przyszłe kompozycje. Pracował też z Ernstem Buschem. W 1961 roku został członkiem Niemieckiej Akademii Sztuki, gdzie w latach 1965–1970 był szefem departamentu muzyki. Od 1962 do 1978 roku był prezesem Narodowego Komitetu Muzyki Ludowej NRD (Präsident des Nationalkomitees Volksmusik der DDR). W latach 1973–1981 kierował teatrem muzycznym dla dzieci w Lipsku. Był nagradzany doktoratem honoris causa Uniwersytetu w Lipsku (1983) i kilkoma nagrodami państwowymi. Pod koniec życia zamieszkał w dzielnicy Berlina Mahlsdorf, gdzie zmarł w wieku 98 lat.

Spuścizna Schwaena obejmuje ponad 620 tytułów. Komponował w różnych gatunkach, najbliższy był mu neoklasycyzm. Skomponował m.in. kantatę dla dzieci zatytułowaną „Król Midas”. Część jego prac, takich jak m.in. Koncert fortepianowy nr 2 (1987), pokazuje wpływ, jaki odcisnęły na nim podróże do Wietnamu. Wśród późniejszych prac warto wymienić współautorstwo poematu muzycznego „Plac Poczdamski” (Potsdamer Platz) z 1998 roku.

30 września 2009 na budynku przy pl. Wolności 7 w Katowicach odsłonięto pamiątkową tablicę ku czci Kurta Schwaena. Uroczystego odsłonięcia dokonali żona kompozytora Ina Iske, przewodniczący Rady Miasta Katowice Jerzy Forajter oraz dyrektor Muzeum Historii Katowic Jadwiga Lipońska-Sajdak[2].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Kompozycje[edytuj | edytuj kod]

Utwory orkiestrowe

  • Sinfonietta KSV 142 (1957)
  • Sinfonietta piccola KSV 374 (1974, popr. 1977)
  • 3 suity taneczne (Nr 1 KSV 14, 1947, Nr 2 KSV 67, 1952, Nr 3 KSV 200, 1960)
  • Ostinato 56 KSV 122 (1956)
  • Jeu parti KSV 482 (1985)
  • Koncert fortepianowy nr 1 KSV 259 (1963, popr. 1964)
  • Koncert fortepianowy nr 2 "Koncert Wietnamski" KSV 515 (1987)
  • Concert pour la jeunesse KSV 620 (1999)
  • Koncert skrzypcowy KSV 433 (1979)
  • Koncert na klarnet, trąbkę i orkiestrę KSV 174 (1959)

Opery

  • Die Horatier und die Kuratier (opera dla dzieci) KSV 104 (1955/56)
  • Pinocchios Abenteuer (opera dla dzieci), KSV 322 (1969/70, popr. 1997)
  • Fetzers Flucht KSV 167 (1959)
  • Leonce und Lena KSV 204 (1960/61)

Muzyka kameralna

  • Volksliederstreichquartett KSV 143 (1958)
  • Quartettino na kwartet smyczkowy KSV 615 (1998), popr. jako Divertimento KSV 656 (2005)
  • Trio fortepianowe Nr 1 KSV 319 (1969)
  • Trio fortepianowe Nr 2 KSV 413 (1969/78)
  • Trio fortepianowe Nr 3 KSV 460 (1982)
  • Trio fortepianowe Nr 4 KSV 474 (1983)
  • Trio fortepianowe Nr 5 "en miniature" KSV 509 (1987)
  • „Tänzerische Impressionen“ KSV 522 (1988)
  • „Fern und nah. Neue Nationaltänze“ KSV 556,1 (1991)
  • „Concertino. Hommage à Bartók“ na wiolonczelę i fortepian KSV 558 (1991)

Utwory fortepianowe

  • 5 Tanzbilder KSV 8 (1940)
  • Movimenti KSV 457 (1957–82)
  • Vietnamesische Impressionen KSV 546 (1990/91)
  • Nocturne lugubre KSV 568 (1992)
  • Nachlese KSV 638 (2002)
  • Duo carattere KSV 601 (1997)

Utwory wokalno-instrumentalne

  • König Midas (kantata) KSV 144 (1958)

Muzyka filmowa[edytuj | edytuj kod]

  • 1963 – Vom König Midas
  • 1962 – Fetzers Flucht (film telewizyjny)
  • 1962 – Christine und die Störche
  • 1961 – Tu Radio Gliwice
  • 1960 – Das Leben beginnt
  • 1960 – Die Achatmurmel (krótkometrażowy)
  • 1959 – Der verlorene Ball (krótkometrażowy)
  • 1959 – Amigo

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2018, s. 279.
  2. ↑ Uroczyste odsłonięcie tablicy ku czci kompozytora Kurta Schwaena (pol.) www.katowice.eu [dostęp 2011-05-09]
  3. ↑ a b c d e f g h i Kurt Schwaen. Lexikon verfolgter Musiker und Musikerinnen der NS-Zeit. [dostęp 2020-03-11]. (niem.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Rosemarie Groth. The New Grove Dictionary of Opera, edited by Stanley Sadie (1992), ISBN 0-333-73432-7 and ISBN 1-56159-228-5
  • Kurt Schwaen: Stufen und Intervalle. Ein Komponist zwischen Gesellschafts- und Notensystemen. Autobiographie. Die blaue Eule, Essen 1996, 2005 (2., erw. Aufl.) ISBN 3-89924-137-1
  • Kurt Schwaen. in: Edition Text u. Kritik. Komponisten der Gegenwart (KGD). Hrsg. v. H.-W. Heister, W.W. Sparrer. Richard Boorberg, München 1992ff, ISBN 3-88377-810-9
  • Festschrift. Kurt Schwaen zum 85. Geburtstag. Hrsg. v. Ekkehard Ochs und Nico Schüler. Frankfurt am Main; Berlin; Bern; New York; Paris; Wien: Lang, 1995. (= Greifswalder Beiträge zur Musikwissenschaft. 1), ISBN 3-631-47552-7.
  • Gesine Schröder: Volksnähe. Nähe zu welchem Volk? Paradoxien der frühen DDR-Musik, dargestellt am Beispiel von Kurt Schwaen, PDF 1,5 MB (niem.). In: Zeitschrift ästhetische Bildung 2015/1.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kurt_Schwaen&oldid=73357445”