Laura Kaufman
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data śmierci | |
profesor zwyczajny | |
Specjalność: zootechnika | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1916 |
Habilitacja | |
Profesura |
25 września 1954 |
Uczelnia | |
Okres zatrudn. |
od 1945 |
Odznaczenia | |
Laura Kaufman (ur. 16 maja 1889 w Krakowie[1], zm. 9 sierpnia 1972[1]) – polska biolog, pierwsza kobieta z tytułem profesora zootechniki w Polsce.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jej rodzicami był Bernard, pracownik Banku Hipotecznego i Anna z domu Byk[1]. Interesowała się biologią od dziecka[2]. Ukończyła prywatne żeńskie gimnazjum klasyczne w Krakowie[1], egzamin dojrzałości pisała w męskim Gimnazjum św. Anny w Krakowie w trybie eksternistycznym[1]. Rozpoczęła studia biologiczne[2] na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1906 roku[1]. Pracowała jako wolontariuszka[2], a następnie asystentka w prowadzonym przez Emila Godlewskiego Zakładzie Embriologiczno-Biologicznym w latach 1910–1919[1]. Podczas I wojny światowej pracowała jako pielęgniarka w szpitalu Legionów Polskich[1], odwiedziła podczas tejże wojny stacje morskie w Trieście i Neapolu[1]. Stopień doktora uzyskała na podstawie pracy na temat regeneracji podczas rozwoju śródmacicznego u salamandry plamistej w 1916 roku[1]. Po wojnie pracowała w Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach od 1919 roku[1]. Habilitowała się w 1930 roku na podstawie pracy pt. Analiza czynników kształtujących przebieg wzrostu na podstawie badań nad wzrostem kur i gołębi na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego; była zwolniona z kolokwium habilitacyjnego z uwagi na uznanie dla jej dokonań[1]. Pracowała na stanowisku docenta na Uniwersytecie Jagiellońskim od 1930 roku[3]. W 1932 roku została kierowniczką Działu Biologii Hodowlanej Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach[1] (pozostała na tym stanowisku do 1960 roku[1]), pracowała tamże do stycznia 1942 roku[1].
Podczas II wojny światowej ukrywała się pod zmienionym nazwiskiem, pomagała w pracach gospodarskich osobom udzielającym jej schronienia oraz prowadziła tajne nauczanie dla dzieci i młodzieży[1].
Po wojnie wróciła do Puław w kwietniu 1945 roku, gdzie zajęła się rekonstrukcją zniszczonej pracowni. W tym samym roku zatrudniono ją jako profesora genetyki i drobiarstwa na Wydziale Rolnym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie[1]. Pracowała także na Wyższej Szkole Rolniczej w Lublinie[3]. 25 września 1954 roku trzymała tytuł profesora zwyczajnego zootechniki jako pierwsza kobieta w Polsce[1]. Prowadziła cenione przez studentów wykłady z genetyki[1]. Przeprowadziła się do Lublina w 1955 roku[1]. Przeszła na emeryturę w 1960 roku[4], ale jeszcze w wieku 80 lat pozostawała aktywna naukowo[3].
Była honorowym prezesem Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, pierwszym prezesem i honorowym członkiem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego oraz pierwszym honorowym doktorem Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie[1].
Została pochowana w kwaterze zasłużonych na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie[1].
Nagrody i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[1]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[1]
- Nagroda Państwowa II stopnia (dwukrotnie)[1]
Dorobek naukowy[edytuj | edytuj kod]
Zajmowała się m.in. tematyką wzrostu zwierząt, ich hodowlą, genetyką[5] (m.in. badania nad fenogenezą królików rosyjskich[5]), a także drobiarstwem, prowadziła badania m.in. nad: wzrostem zarodków kur, zielononóżką kuropatwianą[1], wyhodowała nową rasę kur polbar[1].
Odkryła czynnik sprzężony z płcią, odpowiadający za występowanie karłowatości u kur[5]. Jako jedna z pierwszych, w 1917 roku przeprowadziła metamorfozę aksolotla w osobnika dorosłego dzięki karmieniu go tarczycami[6].
Napisała 35 artykułów naukowych, 67 rozpraw eksperymentalnych, dwa podręczniki (w tym ważny podręcznik hodowli kur z 1934 roku[5]) oraz dwa skrypty[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab W. Mierzecka , Laura Kaufman - uczona z przełomu stuleci [online], cbr.gov.pl [dostęp 2023-03-23] .
- ↑ a b c Kielanowski 1969 ↓, s. 152.
- ↑ a b c Kielanowski 1969 ↓, s. 155.
- ↑ Kielanowski 1969 ↓, s. 153.
- ↑ a b c d Kielanowski 1969 ↓, s. 154.
- ↑ Jagoda Nawrocka , Ni pies, ni ryba [online], 19 lipca 2021 [dostęp 2023-03-23] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Kielanowski. Kronika. 50-lecie pracy naukowej prof. dr Laury Kaufman. „Postępy Nauk Rolniczych”. 6, 1969.
- Urodzeni w 1889
- Ludzie urodzeni w Krakowie
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Wykładowcy Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Wykładowcy Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Polscy zootechnicy
- Polscy embriolodzy
- Polscy genetycy
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Odznaką Nagrody Państwowej
- Zmarli w 1972
- Pochowani na cmentarzu przy ulicy Lipowej w Lublinie