Maciej z Drohiczyna
 Iluminacja z Graduału Jana Olbrachta autorstwa Macieja z Drohiczyna „Król na majestacie”, inicjał „K”, ok. 1501 | |
| Data urodzenia |
XV wiek |
|---|---|
| Data śmierci |
XVI wiek |
| Narodowość |
polska |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka |
późny gotyk |
| Ważne dzieła | |
|
Graduał Jana Olbrachta | |
Maciej z Drohiczyna – przedsiębiorca i iluminator małopolski czynny w latach 1484–1528[1] lub 1490–1524[2], określany również jako illuminator libroru, in castro Cracoviensi lub luminator litterarum, identyfikowany z Mistrzem Graduału Olbrachta.
Działalność artystyczna i zawodowa[edytuj | edytuj kod]
Przez całe życie pracował w Krakowie, gdzie przez czterdzieści lat prowadził pracownię malarską. Wraz z rodziną mieszkał na Wawelu w pobliżu katedry, w domu Oleśnickich zwanym „Pińczów”[3]. Był przedsiębiorcą; jako pośrednik zawierał umowy o przepisywanie i oprawianie ksiąg liturgicznych z katedralisami[a] i introligatorami. Zachowały się dwie umowy na prace zawarte z katedralisem Wacławem Żydkiem z 1492 i 1493 roku. Pierwsza dotyczyła przepisania na pergaminie psałterza dla kolegiaty w Skalbmierzu i ozdobienia go cynobrem, lazurem i innymi kolorami wraz z oprawieniem. Druga umowa dotyczyła przepisania, za sześć florenów, mszału na pergaminie i ozdobienie go własnymi iluminacjami. W okresie swojej działalności, w różnym stopniu, współpracował ze skrybami: Abrahamem (1519), Stanisławem z Buku, handlarzem ksiąg iluminowanych Janem z Bełza, czy też z introligatorem Janem Czytwarem (1490) oraz z notariuszem kancelarii i sekretarzem królewskim Aleksandra Jagiellończyka i Zygmunta I, Wawrzyńcem Międzyleskim[3].
Twórczość i prace[edytuj | edytuj kod]
Maciej z Drohiczyna uznawany jest za tego, który w latach 1499–1506 kierował w swojej pracowni pracami iluminatorów Graduału Jana Olbrachta i sam był jednym z nich. Był głównym wykonawcą iluminacji do I i II części graduału królewskiego dla katedry wawelskiej[b]. Stylistycznie prace te nawiązywały do niemieckich i niderlandzkich miedziorytów i drzeworytów. W takim stylu wykonywano prace do 1506 roku, z którego pochodzi ostatnia miniatura „Opłakiwanie Chrystusa” z kanonu mszału jasnogórskiego[3]. Był również autorem miniatur w mszale katedralnym wykonanym dla kaplicy pw. Wniebowzięcia Panny Marii w Krakowie[c][2].
Uczniem Macieja z Drohiczyna (w 1527 roku) był Jan z Raciborza, altarysta na Wawelu[4].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Katedralisi zajmowali się przede wszystkim produkcją okazałych i ozdobnych kodeksów liturgicznych. Ich dziełem były także ozdobne księgi prawnicze, podręczniki medyczne, a ponadto modlitewniki w języku rodzinnym. Edward Potkowski Katedralisi gdańscy: z dziejów książki w Gdańsku XV w. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia 45, 1990, s. 213.
- ↑ (AKMW, rkpsy nr 43, 44, 42 KP, cz. I-III).
- ↑ (z ok. 1500 roku, AKMW, rkps nr 4KP).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Miodońska 1993 ↓, s. 92.
- ↑ a b Labuda i Secomska 2004 ↓, s. 442.
- ↑ a b c Miodońska 1993 ↓, s. 91.
- ↑ Miodońska 1993 ↓, s. 88.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Labuda, Krystyna Secomska: Malarstwo gotyckie w Polsce. T. I. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2004. ISBN 83-7181-318-X.
- Alicja Karłowska-Kamzowa: Malarstwo śląskie 1250-1450. Wrocław: Ossolineum, 1979. ISBN 83-04-00379-1.
- Barbara Miodońska: Małopolskie malarstwo książkowe. Warszawa: PWN, 1993. ISBN 83-01-10963-7.