Marian Koczwara
| Data i miejsce urodzenia |
29 lipca 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 września 1970 |
| profesor | |
| Specjalność: botanika | |
| wykładowca akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Marian Koczwara (ur. 29 lipca 1893 w Bochni, zm. 26 września 1970 w Pewli Małej)[1][2] – polski botanik, specjalista w zakresie farmakognozji, propagator ochrony przyrody.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Jana (1862–1914), nauczyciela gimnazjalnego, i Marii Stefanii z d. Bukajło (ur. 1858)[3]. Miał brata Jana Kantego Mariana (1889–1955) i siostrę Helenę (1891–1964)[4].
W czasie I wojny światowej porucznik 5 pułku piechoty Legionów Polskich, odznaczony za męstwo Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[5].
Studiował we Lwowie. Tam też w latach 1922–1928 był asystentem w katedrze Systematyki i Geografii Roślin, pracując jednocześnie w szkole średniej. Od roku 1929 był pracownikiem Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz prowizytatorem szkół średnich w województwie śląskim[3]. W tym czasie zainteresował się bliżej przyrodą śląskich Beskidów. M.in. w 1930 r. opublikował pracę „Szata roślinna Beskidu Ustrońskiego”[6]. W publikacji pt. „Barania Góra jako rezerwat przyrodniczy” (1931) jako jeden z pierwszych przyrodników wskazywał na potrzebę powołania rezerwatu przyrody na tej górze[3].
W 1935 r.[3] przeniósł się do Warszawy, gdzie był m.in. naczelnikiem wydziału w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz wizytatorem szkół średnich.
Podczas II wojny światowej w Warszawie, gdzie wraz z żoną byli jednymi z najczynniejszych organizatorów tajnego nauczania uniwersyteckiego[7].
Od 1945 r. w Krakowie, jako docent, kierownik Katedry Farmakognozji na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym[8], od 1947 r. na samodzielnym Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego; następnie profesor i dziekan Wydziału Farmaceutycznego na UJ. W 1956 r. został mianowany profesorem zwyczajnym[3]. W pracy naukowej skupiał się na badaniu roślin leczniczych i substancji czynnych w nich zawartych, zwłaszcza saponin i garbników. Zwolennik leków ziołowych. Autor m.in. szczegółowego skryptu „Farmakognozja”. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Botanicznego[9].
Jego żoną była Anna Maria Pia z domu d'Abancourt de Franqueville (1897–1944)[4].
Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Pewli Małej, gdzie w 1970 zmarł. Spoczywa na cmentarzu parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pewli Małej (sektor III, rząd 10, kwatera 4)[10].
Wybrane publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Geobotaniczne stosunki Wołynia (Cykl: Z pracowni Muzeum Śląskiego w Katowicach), nakł. Wołyńskiego Zarządu Okręgowego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, 1930, s. 52.
- Szata roślinna Beskidu Ustrońskiego, wyd. Muzeum Śląskiego w Katowicach, Katowice 1930, s. 66.
- Barania Góra jako rezerwat przyrodniczy, wyd. Muzeum Śląskiego w Katowicach, Katowice 1931, s. 24.
(wraz z: J. Czyżewski, A. Zglinnicka): Pokucie, [w:] Prace geograficzne wydawane przez prof. E. Romera, wyd. Sp. akc. Książnica-atlas, 1931, s. 97.
- Dwuliścienne. Wolnopłatkowe - Dwukwiatowe. Część 7 (Tom 9 z: Flora polska: rośliny naczyniowe polski i ziem ościennych), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 137.
- Farmakognozja ogólna i szczegółowa z uwzględnieniem surowców Farmakopei III, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1953.
- Farmakognozja ogólna i szczegółowa z uwzględnieniem surowców Farmakopei III, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1956.
- Farmakognozja ogólna i szczegółowa, skrypt wyd. Akademia Medyczna, Kraków 1959.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari[5]
- Złoty Krzyż Zasługi (20 października 1938)[11]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (13 stycznia 1955)[12]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ według listy autorów "Flory". [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
- ↑ Marian Paweł Józef Koczwara - Drzewa genealogiczne MyHeritage [online], MyHeritage [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ a b c d e Mirosław Syniawa: Przyroda i ludzie. Pierwsze rezerwaty na Górnym Śląsku, [w:] "Przyroda Górnego Śląska" nr 102 (zima 2020), s. 11-15
- ↑ a b Marian Koczwara [online], geni_family_tree, 30 kwietnia 2022 [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ a b Wg listy odznaczonych 5 PP Legionów.
- ↑ Mirosław J. Barański. Góra Tuł dobra na wiosnę (2). „Na Szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy”. XXXII (e-199 (395)), s. 22-25, maj 2023. Oddział Wrocławski PTTK. ISSN 1230-9931.
- ↑ Zofia Jerzmanowska: Autobiografia, w: "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki" R. 33:1988, nr 1
- ↑ Maciej Bilek: Przy udziale reprezentantów świata aptekarskiego, w "Alma Mater" UJ. [dostęp 2018-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-21)].
- ↑ według wykazu z 1958 r.
- ↑ Marian Koczwara - Cmentarz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Pewli Małej [online], InnyWymiarStron [dostęp 2024-04-24] (pol.).
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 243, poz. 547 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 99, poz. 1387 - Uchwała Rady Państwa z dnia 13 stycznia 1955 r. nr 0/113 - na wniosek Ministra Zdrowia.