Marszał Szaposznikow

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Marszał Szaposznikow
(Маршал Шапошников)
Ilustracja
„Marszał Szaposznikow”, 2003
Klasa

niszczyciel rakietowy

Typ

Udałoj

Projekt

1155 (Friegat)

Oznaczenie NATO

Udaloy

Historia
Stocznia

Jantar, Królewiec

Położenie stępki

25 maja 1983[a]

Wodowanie

27 grudnia 1984[a]

 MW ZSRR
Nazwa

Marszał Szaposznikow

Wejście do służby

30 grudnia 1985

 MW Rosji
Wejście do służby

1991

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

standardowa: 6930 t
pełna: 7570 t

Długość

163,5 m

Szerokość

19 m

Zanurzenie

5,2 m

Napęd
COGAG: 2 turbiny gazowe marszowe (18 000 KM), 2 turbiny gazowe mocy szczytowej (45 000 KM), 2 śruby
Prędkość

29 węzłów

Zasięg

5000 mil morskich przy 14 węzłach

Uzbrojenie
• 2 działa uniwersalne 100 mm (2×I)
• 4 działka plot. 30 mm AK-630M (4×I)
• 2×IV wyrzutnie rakiet plot. Kinżał (64 pociski)
• 8 wyrzutni rakietotorped Rastrub-B (2×IV)
• 2 miotacze rbg RBU-6000 (2×XII) (uzbrojenie do czasu modernizacji 2016-2021)
Wyrzutnie torpedowe

8 wt 533 mm (2×IV), 8 torped zop np. 53-65

Wyposażenie
radary: Friegat-MA, Podkat, stacja hydrolokacyjna Polinom, radary artyleryjskie (do czasu modernizacji 2016-2021)
Wyposażenie lotnicze
2 śmigłowce Ka-27PŁ
Załoga

220 (29 oficerów)

Multimedia w Wikimedia Commons

Marszał Szaposznikow (ros. Маршал Шапошников) – radziecki, następnie rosyjski niszczyciel rakietowy, dziesiąty okręt projektu 1155 (typu Udałoj, ozn. NATO Udaloy), klasyfikowany oficjalnie jako duży okręt przeciwpodwodny. W czynnej służbie od 1985 roku, wchodzi w skład Floty Oceanu Spokojnego.

Budowa i opis techniczny[edytuj | edytuj kod]

 Główny artykuł: Niszczyciele rakietowe projektu 1155.

„Marszał Szaposznikow” był siódmym ukończonym okrętem projektu 1155 (Friegat)[1], znanego też od pierwszego okrętu jako typ Udałoj (Udaloy)[2]. Okręt został wciągnięty na listę floty już 18 marca 1982 roku, otrzymując nazwę na cześć admirała Borysa Szaposznikowa (1882-1945)[2]. Budowę prowadzono w stoczni Jantar w Królewcu (numer budowy 114)[3]. Stępkę położono 25 maja 1983 roku, okręt został zwodowany 27 grudnia 1984 roku, zaś do służby wszedł 30 grudnia 1985 roku[a].

Okręty projektu 1155 były klasyfikowane jako duże okręty przeciwpodwodne (ros. bolszoj protiwołodocznyj korabl, BPK)[1], niemniej na zachodzie powszechnie uznawane są za niszczyciele[4]. Ich zasadniczym przeznaczeniem było zwalczanie okrętów podwodnych, w tym celu ich główne uzbrojenie stanowiło osiem wyrzutni rakietotorped Rastrub-B z ośmioma pociskami i osiem wyrzutni torped kalibru 533 mm przeciw okrętom podwodnym[1]. Ich możliwości w zakresie zwalczania okrętów podwodnych rozszerzały dwa śmigłowce pokładowe Ka-27PŁ. Uzbrojenie przeciwpodwodne uzupełniały dwa dwunastoprowadnicowe miotacze rakietowych bomb głębinowych RBU-6000. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły dwa pojedyncze działa uniwersalne kalibru 100 mm AK-100 na dziobie oraz dwa zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej w postaci dwóch par sześciolufowych naprowadzanych radarowo działek 30 mm AK-630M (łącznie cztery działka)[1]. Uzbrojenie rakietowe służyło tylko do bliskiej obrony i składało się z dwóch kompleksów pocisków przeciwlotniczych i przeciwrakietowych bliskiego zasięgu Kinżał, każdy w składzie czterech bębnowych wyrzutni pionowych, po jednym na dziobie i na rufie (64 pociski)[5].

Okręty wyposażone zostały w odpowiednie środki obserwacji technicznej, w tym kompleks hydrolokacyjny Polinom z antenami w gruszce dziobowej, podkilową i holowaną[1]. „Marszał Szaposznikow” otrzymał pełny zestaw wyposażenia późnych okrętów tego typu, obejmujący między innymi stację radiolokacyjną dozoru ogólnego Friegat-MA (MR-750) na maszcie rufowym i stację do wykrywania celów niskolecących Podkat na maszcie dziobowym oraz wyrzutnie celów pozornych PK-2 i PK-10[5].

Napęd stanowią dwa zespoły turbin gazowych M9 w systemie COGAG, napędzające po jednej śrubie. Każdy składa się z turbiny marszowej D090 o mocy 9000 KM i turbiny mocy szczytowej DT59 o mocy 22500 KM; łączna moc napędu wynosi 63000 KM[1]. Prędkość maksymalna wynosi 29 węzłów, a ekonomiczna 18 węzłów[6].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Marszał Szaposznikow” z amerykańskim krążownikiem USS „Chosin” (CG 65), 2006

„Marszał Szaposznikow” 15 lutego 1986 roku wszedł w skład Floty Oceanu Spokojnego ZSRR, następnie Rosji[2]. Od 1994 roku służy w 44. Brygadzie Okrętów Przeciwpodwodnych Czerwonego Sztandaru we Władywostoku[7].

W dniach 29 listopada – 3 grudnia 1987 złożył wizytę w Bombaju, a 14–18 sierpnia 1990 roku w Wŏnsan (Korea Północna)[3].

Według niektórych informacji, od 25 listopada 1993 do lipca 2004 roku okręt przechodził długotrwały remont średni w stoczni Dalzawod we Władywostoku[3]. Jednakże 6 kwietnia 2003 roku okręt wyszedł w morze dla uczestnictwa w dużych manewrach z flotą Indii na Oceanie Indyjskim w maju[8]. 17 września 2008 roku w pożarze w maszynowni okrętu na Morzu Japońskim zginęło dwóch marynarzy[9].

W 2010 roku został skierowany do akcji ochrony żeglugi w Zatoce Adeńskiej i 6 maja 2010 roku odbił uprowadzony przez piratów tankowiec „Moskowskij Uniwiersitiet”, przy tym złapano dziesięciu somalijskich piratów i zabito jednego[10]. Kontrowersje wzbudziło późniejsze porzucenie piratów na łodzi na oceanie, na polecenie władz, prawdopodobnie wiążące się z ich śmiercią, uzasadniane trudnością w dowiedzeniu im winy[11].

W 2016 roku znajdował się wciąż w służbie, z numerem burtowym 543[12].

Od 2016 roku był modernizowany w stoczni Dalzawod we Władywostoku. W toku remontu, 16 lutego 2018 roku doszło do pożaru w siłowni dziobowej[13]. Wymieniono szereg mechanizmów i maszyn, w tym kotły na KGW 1,6/07, oraz poddano naprawie turbiny[13]. Okręt otrzymał nowe elementy uzbrojenia i elektronikę. Zainstalowano zamiast dwóch dotychczasowych dział jedną armatę automatyczną A-190-01 Uniwiersał z nowym systemem kierowania ogniem z głowicą optoelektoniczną[13]. W miejsce drugiej armaty okręt otrzymał wyrzutnie pionowego startu 3S14 z 16 komorami do pocisków z rodziny Kalibr oraz 2 wyrzutnie poczwórne 3S24 pocisków 3M24[14][15]. 24 grudnia 2020 r. poinformowano o testach artylerii i systemu torpedowego okrętu[16]. 28 grudnia 2020 r. poinformowano o wystrzeleniu 3M24 przeciwko ćwiczebnemu celowi morskiemu[17]. W kwietniu 2021 roku okręt dokonał ćwiczebnych uderzeń systemem Kalibr na cel lądowy oddalony o ponad 1000 km[18] i morski o 100 km[19][20].

W 2020 roku ujawniono chęć uzbrojenia go w hiperdźwiękowe pociski przeciwokrętowe Cyrkon[21].

27 kwietnia 2021 r. okręt po remoncie i unowocześnieniu powrócił do służby w TOF[22][23].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Pawłow 1997 ↓, s. 46. Publikacje na ogół podają wodowanie w styczniu 1985 roku (Apalkow 2005 ↓, s. 61, Bierieżnoj 1995 ↓, s. 19) i położenie stępki w lipcu 1983 (Apalkow) lub ogólnie w 1983 roku (Bierieżnoj).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Apalkow 2005 ↓, s. 56–57.
  2. ↑ a b c Bierieżnoj 1995 ↓, s. 18–19.
  3. ↑ a b c Apalkow 2005 ↓, s. 61.
  4. ↑ Vego 1986 ↓, s. 34.
  5. ↑ a b Apalkow 2005 ↓, s. 56–59.
  6. ↑ Apalkow 2005 ↓, s. 53.
  7. ↑ Pawłow 1997 ↓, s. 8.
  8. ↑ Z życia flot. Rosja. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 3/2003. VIII (40), s. 6, maj-czerwiec 2003. Warszawa. 
  9. ↑ Pożar na okręcie WMF. Agencja Lotnicza Altair, 2008-09-21. [dostęp 2020-10-29].
  10. ↑ Mariusz Zawadzki: Rosjanie łapią somalijskich piratów. wyborcza. pl, 2010-05-07. [dostęp 2017-02-04]. (pol.).
  11. ↑ Uwolnieni przez Rosjan piraci potopili się w oceanie. wyborcza.pl, 2010-05-12. [dostęp 2017-02-04]. (pol.).
  12. ↑ Car′kow 2015 ↓, s. 13.
  13. ↑ a b c Szulc 2021 ↓, s. 79.
  14. ↑ Russia to modernize Udaloy-class ASW destroyers - Naval Today [online], navaltoday.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  15. ↑ https://topwar.ru/182494-novye-vozmozhnosti-marshala-shaposhnikova.html?yrwinfo=1619787024609017-272823450477865735500121-production-app-host-vla-web-yp-314.
  16. ↑ https://flotprom.ru/2020/369813/.
  17. ↑ https://flotprom.ru/2020/%D0%98%D1%81%D0%BF%D1%8B%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F118/.
  18. ↑ Фрегат "Маршал Шапошников" впервые применил крылатую ракету "Калибр" [online], flot.com [dostęp 2024-04-24].
  19. ↑ Marshal Shaposhnikov frigate test-fires Kalibr missile in Sea of Japan - Military & Defense - TASS [online], tass.com [dostęp 2024-04-24].
  20. ↑ YouTube [online], youtube.com [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  21. ↑ Cirkon pierwszy raz wystrzelony z okrętu. Agencja Lotnicza Altair, 2020-02-28. [dostęp 2020-10-29].
  22. ↑ https://iz.ru/1157448/video/fregat-marshal-shaposhnikov-vnov-voshel-v-sostav-tof%20
  23. ↑ https://topwar.ru/182435-modernizirovannyj-fregat-marshal-shaposhnikov-vozvratilsja-v-boevoj-sostav-tihookeanskogo-flota.html.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Tom III. Protiwołodocznyje korabli. Czast 1. Bolszyje protiwołodocznyje i storożewyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2005. ISBN 5-8172-0094-5. (ros.).
  • S. Bierieżnoj: Sowietskij WMF 1945-1995. Kriejsiera, bolszyje protiwołodocznyje korabli, esmincy (СОВЕТСКИЙ ВМФ 1945-1995. Крейсера, большие противолодочные корабли, эсминцы). 1995, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 1/1995. (ros.).
  • A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2016 g. 2015, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 12(193)/2015. (ros.).
  • Milan Vego: Soviet Navy Today. Londyn: Arms & Armour Press, 1986, seria: Warships Illustrated. No.6. ISBN 0-85368-763-3. (ang.).
  • Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
  • Tomasz Szulc. Marszał Szaposznikow przeciera szlak. „Wojsko i Technika”. Nr 1/2021. VII (64), styczeń 2021. Warszawa. ISSN 2450-1301. 
Niszczyciele rakietowe (duże okręty przeciwpodwodne) projektu 1155
projektu 1155   (Udaloy)  
projektu 1155.1 (Udaloy II)

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Marszał_Szaposznikow&oldid=73592178”