Mayda
Mayda – fikcyjna wyspa położona jakoby na Oceanie Atlantyckim, od XIV wieku przez ponad pięćset lat umieszczana na mapach[1].
Po raz pierwszy pojawiła się na mapie Domenica i Francesca Pizziganich z 1367 roku, podpisana jako Brazir. Przypuszcza się, że mógł to być po prostu błąd kartografów, którzy omyłkowo zdublowali przedstawioną obok – równie legendarną – wyspę Brasil[1]. Mapa Pizziganich przedstawia wyspę (nazwaną Brasir) w kształcie półksiężyca, co odróżnia ją od zazwyczaj okrągłej na mapach wyspy Brasil; zaznacza też niebezpieczeństwa grożące statkom pływającym po wodach w okolicy wysp, notując, że groźby te są „znane Arabom” (arabskie pochodzenie nazwy „Maida” jest sugerowane, ale nieudowodnione)[2].
Ponownie umieszczono ją w Atlasie katalońskim z 1375 roku, tym razem podpisaną Mam, co stanowi przypuszczalnie zniekształcenie nazwy Wyspy Man[1]. Z kolei mapa z 1384 określa ją Onzele, ale przez cały XV w. praktycznie jedynym określeniem pojawiającym się na mapach było Mam lub Man[2]. W kolejnych dziesięcioleciach legendarną wyspę przedstawiali kolejni twórcy map, nadając jej cały szereg rozmaitych mian: Asmaidas, Bentusla, Bolunda, I man orbolunda czy Vlaanderen[1]. Ta ostatnia nazwa, sugerująca niderlandzki źródłosłów, pojawia się na mapach Merkatora (1569) i Orteliusa (1570), przy czym ten pierwszy pokazuje dodatkową wyspę między Brasil a Maydą, a ten drugi „podstawia” Vlaanderen tam gdzie zazwyczaj lokowano Maydę[2]. Ostatecznie około połowy XVI wieku utrwaliła się nazwa Mayda[1]. Co do jej lokalizacji kartografowie nie byli zgodni i wyspa nieustannie „wędrowała” po Atlantyku, z czasem przesuwając się coraz bardziej ku wybrzeżom Ameryki Północnej[1]. Wcześni żeglarze mieli poważne problemy z ustaleniem długości geograficznej i mapy mogą tę niepewność ukazywać; szerokość geograficzna wyspy była mniej więcej stała – lokowano ją na ogół na wysokości Bretanii. Pomimo położenia wyspy tak daleko na południe opisywano zagrożenia związane z szerokościami północnymi (lód itp.)[2].
Humboldt wspominał w 1836 roku, że Mayda wciąż pojawia się na współczesnych mu mapach; jeszcze w 1906 roku wydano w Chicago mapę, na której znajdowała się Mayda, aczkolwiek nie jest jasne, czy była to utrwalona pomyłka geografów, czy informacja o charakterze historycznym[2].
Według niektórych hipotez legendarna Mayda może mieć swoje źródło w rzeczywistości. W 1948 roku statek American Scientifist odkrył na pozycji 46°23′N 37°20′W/46,383333 -37,333333 górę podmorską o średnicy 45 kilometrów, która może być pozostałością jakiegoś zatopionego lądu[1]. Przypuszcza się też, że źle udokumentowane obserwacje wysp lub półwyspów wybrzeża amerykańskiego, lub Bermudów dały początek legendzie[2].
Na cześć legendarnej wyspy nazwana została formacja geologiczna Mayda Insula na Kraken Mare na Tytanie[3].
-
Pierwsze wyobrażenie Maydy (tu Isla de Brazir) z mapy Pizziganich z 1367 roku -
Mapa Merkatora z 1569 roku, pokazująca Brasil, Vlaanderen i Maidę -
Mayda (Meda) i Brasil na szwedzkiej mapie z 1808 roku
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Edward Brooke-Hitching: Atlas lądów niebyłych. Największe mity, zmyślenia i pomyłki kartografów. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2017, s. 158–161. ISBN 978-83-8062-185-5.
- ↑ a b c d e f William H. Babcock. The Problem of Mayda, an Island Appearing on Medieval Maps. „Geographical Review”. 9, s. 335–346, 1920-04-01. (ang.).
- ↑ Mayda Insula. Gazetteer of Planetary Nomenclature. [dostęp 2017-11-21]. (ang.).