Messier 80
 Gromada kulista M80 - zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
4 stycznia 1781 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ | |
| Rektascensja |
16h 17m 02,51s[2] |
| Deklinacja |
–22° 58′ 30,4″[2] |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiar kątowy |
Ø 10'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
Ø 95 ly[1] |
| Liczba gwiazd |
kilkaset tysięcy[1] |
| Alternatywne oznaczenia | |
| M80, NGC 6093, GCl 39, C 1614-228 | |
 Konstelacja Skorpiona | |
Messier 80 (również M80, NGC 6093) – gromada kulista w gwiazdozbiorze Skorpiona o bardzo dużej koncentracji gwiazd w centrum. Odkrył ją 4 stycznia 1781 roku Charles Messier. Dodał ją do swojego katalogu jako mgławicę bez gwiazd, (...) przypominającą jądro komety. William Herschel jako pierwszy zaobserwował gwiazdy gromady (przed 1785), stwierdził, że jest ona jedną z najbogatszych i najbardziej skompresowanych gromad małych gwiazd jaką sobie przypomina[1].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
M80 jest oddalona od Ziemi o około 32,6 tys. lat świetlnych. Średnica gromady wynosi około 95 lat świetlnych (średnica kątowa ok. 10'). Jej jasność obserwowana to ok. 7,3m, typ widmowy określa się na F6[4].
Dane astronomiczne[edytuj | edytuj kod]
M80 jest jedną z najgęstszych gromad kulistych w Drodze Mlecznej. Jak ustalono przez badania widma, zawiera dużą liczbę tzw. błękitnych maruderów (Blue Stragglers), około dwukrotnie więcej niż inne gromady kuliste badane przez Teleskop Hubble’a. Tak duża ich liczba wskazuje na wyjątkowo częste zderzenia gwiazd w gromadzie[1].
Badania wykazały obecność jedynie dwóch gwiazd podwójnych o ciasnych orbitach. Jest to liczba daleko mniejsza niż wynikałoby z teorii.
Nowa T Scorpii[edytuj | edytuj kod]
21 maja 1860 w gromadzie rozbłysła nowa, zmieniając zupełnie jej wygląd na kilka dni. Była to T Scorpii, w momencie odkrycia miała jasność ok. 7m, do 16 czerwca osłabła do 10,5m[1].
Obserwacje[edytuj | edytuj kod]
Obserwowana, M80 przypomina słabą kometę bez warkocza. Łatwo ją odnaleźć na niebie – leży mniej więcej w połowie odległości między gwiazdami Antares (α Scorpii) i Acrab (β Scorpii). Jasność powierzchniowa obiektu zmniejsza się w jego zewnętrznych rejonach[1].
Messier wyznaczył średnicę gromady na 2', jednak przez lepsze, średniej wielkości teleskopy można dostrzec ją jako nakrapiany, mgławicopodobny obiekt o promieniu 1,5-2,5', w najlepszym razie słabo rozdzielony. Obserwacje pojedynczych gwiazd umożliwiają większe teleskopy[1].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j k Hartmut Frommert, Christine Kronberg: Messier 80. [w:] The Messier Catalog [on-line]. Students for the Exploration and Development of Space (SEDS), 2007-09-02. [dostęp 2015-10-11]. (ang.).
- ↑ a b Dane według NASA/IPAC Extragalactic Database pobrane ze strony The STScI Digitized Sky Survey.
- ↑ Odległość w parsekach = odległość w latach świetlnych / 3,26
- ↑ William E. Harris: Katalog gromad kulistych Drogi Mlecznej 1996 (rewizja 2010). [dostęp 2015-10-11].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Messier 80 w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Messier 80 w SEDS.org (ang.)
- Messier 80 w bazie SIMBAD (ang.)