Most Cygański w Katowicach
 Most Cygański w lutym 2013 roku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
nieużywany wiadukt kolejowy |
| Wysokość całkowita |
ok. 10 m |
| Ukończenie budowy |
ok. 1918 roku |
Położenie na mapie Katowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°09′57,3″N 18°57′00,4″E/50,165917 18,950111
| |
Most Cygański w Katowicach – nieużywany wiadukt kolejowy, położony w południowo-zachodniej części Katowic, w dzielnicy Podlesie, w Lesie Gniotek[1].
Jest on obiektem o konstrukcji żelbetowej[1], wspartym po bokach za pomocą specjalnych podpór[1]. Wysokość Mostu Cygańskiego wynosi około 10 m, zaś szerokość około 20 m[2]. Pod wiaduktem znajduje się przejście, którym prawdopodobnie miała przebiegać droga, bądź linia kolejowa[1]; nim także nigdy nie przechodziły tory kolejowe[1].
W źródłach podawane są różne przyczyny budowy i nieukończenia linii kolejowej przez Las Gniotek. Według Stefana Gierlotki początki Mostu Cygańskiego sięgają 1918 roku[3], kiedy to książę pszczyński Hans Heinrich XV. Graf von Hochberg[4] zadecydował o budowie nowej kopalni węgla kamiennego w rejonie Gniotka. Po rozpoznaniu złoża rozpoczęto prace przygotowawcze. Wybudowano wówczas dwa, istniejące do dziś betonowe wiadukty do transportu materiałów i wywozu urobku w Lesie Gniotek, a jeden z nich został nazwany „cygańskim mostem”, gdyż w okresie międzywojennym biwakowali przy nim Romowie[3], gdy jeszcze wędrowali taborami[4]. Budowy kopalni zaniechano w 1920 roku[2], a w lesie pozostały także obniżenia terenu, będące pozostałością prac przygotowawczych pod budowę szybu[3]. Sam nasyp kolejowy pozostał nieukończony[1].
Ten sam autor wskazuje także, że obecny Most Cygański miał być częścią infrastruktury linii kolejowej, która miała połączyć uruchomioną w 1920 roku kopalnię „Barbara” w Mikołowie i kopalnię „Böer” (późniejsze „Boże Dary”) w Kostuchnie z Tychami i elektrownią w Łaziskach Górnych[4].
Według prof. Wiesławy Korzeniowskiej budowę linii kolejowej, która miała biec przez Most Cygański, przerwano prawdopodobnie w związku z wprowadzeniem w 1934 roku zarządu komisarycznego w przedsiębiorstwie książąt pszczyńskich[1]. Przyczyną zatrzymania budowy linii kolejowej mógł być także zastój w górnośląskim górnictwie, co m.in. spowodowało zatrzymanie wydobywania węgla kamiennego w kopalni „Barbara” w 1924 roku[4].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
|
.jpg)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Bartosz T. Wieliński: Tajemniczy most w lesie. katowice.wyborcza.pl, 2003-10-10. [dostęp 2022-11-01]. (pol.).
- ↑ a b Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Krakowie (red.), PLAN URZĄDZENIA LASU na okres gospodarczy od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2029 r. Program ochrony przyrody. Nadleśnictwo Katowice. Obręb Katowice, Kraków: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Katowicach, 2019, s. 46 (pol.).
- ↑ a b c Stefan Gierlotka, Uniczowy. Kalendarium Historii południowych dzielnic Katowic: Kostuchna, Ochojec, Piotrowice, Podlesie, Zarzecze, Katowice: „Śląsk”. Wydawnictwo Naukowe, 2005, s. 81, ISBN 83-7164-471-X.
- ↑ a b c d Edward Wieczorek: Na lewo most, na prawo most. slaskie.travel, 2019-04-01. [dostęp 2022-11-01]. (pol.).