Mowa zależna (gramatyka)

Mowa zależna (łac. oratio obliqua) – przytoczenie czyjejś wypowiedzi nie w formie dosłownej, ale w formie zdania podrzędnego dopełnieniowego. Orzeczeniem w zdaniu nadrzędnym jest czasownik oznaczający mówienie (np. powiedział, poprosił, polecił).

Przykłady:

• Mowa niezależna: Matka powiedziała: nałóż czapkę!
• Mowa zależna: Matka kazała abyś nałożył czapkę.
• Mowa niezależna: W Wikipedii jest napisane: Orzeczeniem w zdaniu nadrzędnym jest czasownik oznaczający mówienie.
• Mowa zależna: W Wikipedii jest napisane, że orzeczeniem w zdaniu nadrzędnym jest czasownik oznaczający mówienie.

W innych językach

W języku polskim zdanie podrzędne występuje w swym naturalnym czasie, istnieją języki, w których w mowie zależnej zdanie podrzędne zmienia czas według reguł następstwa czasów, np. w języku angielskim. Tom said: I won't wait for you → Tom said he wouldn't wait for me

W języku łacińskim zdanie oznajmujące wymaga składni accusativus cum infinitivo: Puer dixit: "Cras aeger ero" → Puer dixit se postremo die aeger futurum esse.

Zobacz też

• mowa zależna w języku angielskim

Bibliografia

• Antoni Prejbisz, B. Jasińska, S. Kryński, R. Gozdawa-Gołębiowski: Nowa gramatyka angielska w ćwiczeniach. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, 1997. ISBN 83-7195-192-2.
• Jan Wikarjak: Gramatyka opisowa języka łacińskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999. ISBN 8-83-01-01023-2.