Mury miejskie w Głogowie

Mury miejskie w Głogowie – mury otaczające miasto. Do dzisiaj zachowały się tylko fragmenty.

Historia

Fragment murów miejskich

Fragment murów miejskich niedaleko Zamku Książąt Głogowskich

Baszta widoczna we fragmencie muru niedaleko Zamku Książąt Głogowskich

Fragment murów znajdujących się obok Kościoła Św. Mikołaja

W 1253 roku książę Konrad I wydał przywilej o lokacji miasta, tym samym Głogów otrzymał nowe prawa, w tym prawo do wzniesienia murów obronnych. Miały one drewniano - ziemne umocnienia. Utrzymały się w nienaruszonej formie, do nieszczęsnego pożaru, który spalił całe miasto w roku 1291. Książę Henryk III przyznał miastu daleko idącą pomoc materialną i środki na budowę muru.

Ceglane mury miejskie w Głogowie powstały najpóźniej w ostatniej ćwierci XIII wieku. Pierwsze pewne wzmianki o budowie murów datuje się na 1323 rok, (początkowo miasto otoczone było palisadą i fosą). Budowa murów trwała długo - przypuszczalnie kilkanaście, bądź nawet kilkadziesiąt lat. Objęły one obszar zbliżony do kwadratu o łącznej powierzchni jednego łanu (około 20 hektarów). Zwieńczone były one blankami o wysokości 1,2 m, a ich grubość wynosiła około 1 m. Na zachowanych do dzisiaj fragmentach murów widać ślady po hurdycjach - drewnianych konstrukcjach umieszczanych na ich szczycie. Na najbardziej zagrożonych odcinkach mury obronne wzmocnione były przez baszty o przekroju prostokątnym, podzielone na kondygnacje za pomocą drewnianych podestów. Pas murów, okalający miasto, liczył 17 baszt otwartych do wewnątrz i 9 wież. Do miasta wjeżdżano od zachodu przez Bramę Brzostowską, od południa Bramą Szpitalną i od wschodu Bramą Polską. Brama Odrzańska znajdująca się naprzeciwko mostu na Odrze była zdobiona trzema figurami świętych i opiekunów miasta. Przy bramach stawiano dodatkowe punkty umocnienia, jak wieża i podwójne przedbramie. W zachowanych do dziś odcinkach murów znajdują się trzy baszty. Dwie z nich zrekonstruowano w latach 70., a trzecią za kościołem Św. Mikołaja wraz z ocalałą bramą miejską, dopiero w ostatnich czasach.

Na początku XV wieku dotychczasowy jeden pas murów i fosa zostały wzmocnione przez drugi mur z bastejami, niższy od poprzedniego, przystosowany do obrony artyleryjskiej. Liczył on 14 bastei - półkolistych, niskich baszt, otwartych do wewnątrz murów. Murami otoczono całe lewobrzeżne miasto, włącznie z siedzibą książęcą. Mury posiadały także kilka furt - czyli wąskich przejść, które na wypadek oblężenia zamurowywano lub barykadowano (min. furta Bożego Ciała, Młyńska, Św. Jana). Przez cały XIV i XV wiek mury były remontowane i uzupełniane o nowe elementy. Jedynie w pobliżu zamku pozostawiono mur pojedynczy, ze względu na potężną wieżę i dodatkowy system umocnień. Obok kościoła Św. Mikołaja wybudowano basteję zwaną "vighaus" przystosowaną do potrzeb artylerii miejskiej. Ciekawostką jest to, że każda grupa społeczna miała swój określony rewir do obrony. I tak też rzeźnicy bronili bramy Szpitalnej, piekarze - bramy Polskiej, szewcy i garbarze bronili furty Młyńskiej, kowale bronili basteję "vighaus", krawcy natomiast odcinka murów w pobliżu Bożego Ciała, tkacze, których było najwięcej - północnej strony obwarowań, a kuśnierze obwarowań w pobliżu dworu biskupa i klasztoru franciszkanów. Przed bramami wykopano barbakany, a szańce ziemne usypane pod koniec XV wieku dodatkowo utrudniały ostrzał artyleryjski miasta. W miarę rozwoju broni palnej mury przestały spełniać swojej należytej funkcji i w konsekwencji wzrastająca liczba ludności zaczęła się osiedlać poza murami, na przedmieściach. Pod koniec XVI wieku na przedmieściach zanotowano więcej ludności, niż w samym otoczonym murami mieście.

Do dnia dzisiejszego zachowało się kilka odcinków murów obronnych, okalających niegdyś średniowieczny Głogów. Pierwszy odcinek biegnie wzdłuż ul. Zamkowej, kolejny wzdłuż ul. Starowałowej, a ostatni wzdłuż kościoła św. Mikołaja do ul. Rzeźniczej. Znaczne fragmenty murów są zrekonstruowane, jednak zachowują ocalałe średniowieczne relikty.

Rejestr zabytków

18 grudnia 1963 roku obwarowania miejskie zostały wpisane do rejestru zabytków pod numerem A/2643/668.

Zobacz też

• Twierdza Głogów
• Fosa miejska w Głogowie
• Turm Reduit
• Zabytki Głogowa