Niebieski wieloryb

Niebieski wieloryb (ros. Синий кит) – „gra”, która miała powstać na rosyjskim portalu społecznościowym „VKontakte” w 2016. Celem gry jest ukończenie pięćdziesięciu zadań, które są wyznaczane przez tzw. opiekuna. Zadania te w ostateczności miały prowadzić do samobójstwa. Wyolbrzymione doniesienia na jej temat wywołały moralną panikę w Rosji i na świecie.

Historia

16 maja 2016 roku po raz pierwszy pojawiły się doniesienia na temat niebieskiego wieloryba w rosyjskiej gazecie „Nowaja Gazieta” w artykule stworzonym przez Galinę Mursalijewą zatytułowanym „Grupy śmierci” (ros. Группы смерти), który dotyczył sprawy samobójstwa dwóch nastolatek. Według pierwotnych doniesień gazety nawet 130 samobójstw miało być powiązane z grupami na mediach społecznościowych. Zaledwie dzień po publikacji ilość wyświetleń artykułu zbliżyła się do miliona.

Artykuł zawierał również historię 17-letniej Riny (imię zostało zmienione na potrzeby artykułu), która 23 listopada 2015 roku miała popełnić samobójstwo kładąc się na torach kolejowych. Miała ona być jedną z uczestniczek gry należąca do grupy „OBUDŹ MNIE O 4:20” (ros. РАЗБУДИ МЕНЯ В 4:20.), do której miało należeć ponad 240 tys. osób. Późniejsze śledztwo nie wykazało jednak powiązania jej samobójstwa z żadną z tych grup.

Informacje na temat gry zostały prawdopodobnie błędnie zinterpretowane. Gazeta oświadczyła, że co najmniej osiemdziesiąt śmierci miało bezpośredni związek z grą w niebieskiego wieloryba, jednak późniejsze śledztwo Radia Wolna Europa wykazało, że żadna z tych śmierci nie była jednoznacznie powiązania z tą grą. Nowaja Gazieta została również skrytykowana przez portal Meduza, na którym pojawił się artykuł, według którego samobójstwa młodych osób zostały błędnie powiązane z samym członkostwem do tej samej grupy na VKontakte, co miało wynikać z efektu potwierdzenia, jako iż autorka od początku zakładała powiązanie samobójstw z Internetem.

Polska nazwa „niebieski wieloryb” została niepoprawnie przetłumaczona z brytyjskiego dziennika The Sun od nazwy „blue whale”, mimo iż pierwotna nazwa gry brzmiała „синий кит”, co powinno zostać przetłumaczone jako „płetwal błękitny”.

Zadania i zasady

Gra rozpoczynać się miała po dołączeniu do wybranej grupy. Każda osoba miała otrzymać swojego „opiekuna”, który wyznaczać miał zadania, które zawsze kończyły się samobójstwem. W Internecie pojawiła się lista domniemanych zadań do wykonania, które pochodziły z nieznanego profilu na twitterze.

1. Wytnij żyletką na dłoni „f57” i prześlij zdjęcie opiekunowi.
2. Obudź się o godzinie 4:20 i obejrzysz wysłane przez opiekuna psychodeliczne i przerażające filmy.
3. Przetnij rękę żyletką wzdłuż żył, lecz nie za głęboko, wykonując tylko trzy nacięcia, a następnie prześlij zdjęcie opiekunowi.
4. Narysuj na kartce wieloryba i prześlij zdjęcie opiekunowi .
5. Jeśli jesteś gotowy do „zostania wielorybem”, wytnij na nodze słowo „TAK”, jeśli nie to w ramach kary potnij się wiele razy.
6. Zadanie z szyfrem
7. Wytnij żyletką na dłoni „f40” i prześlij zdjęcie opiekunowi.
8. Opublikuj w swoim statusie na VKontakte „#Jestem_wielorybem” (ros. #я_кит).
9. Musisz przezwyciężyć swój strach.
10. Obudź się o 4:20 i udaj się na dach (im wyższy, tym lepszy).
11. Wytnij żyletką na dłoni wieloryba i prześlij zdjęcie opiekunowi.
12. Oglądaj przez cały dzień psychodeliczne i przerażające filmy.
13. Słuchaj muzyki przesłanej przez opiekunów.
14. Przetnij swoje wargi.
15. Ukłuj się wiele razy igłą.
16. Zadaj sobie ból, rozchoruj się.
17. Udaj się na najwyższy możliwy dach i przez jakiś czas stój na jego krawędzi.
18. Udaj się na most i stój na jego krawędzi.
19. Wespnij lub spróbuj się wspiąć na dźwig.
20. Opiekun potwierdzi, czy jesteś godny zaufania.
21. Porozmawiaj z „wielorybem” (innym graczem, takim jak ty, lub z opiekunem na skype).
22. Udaj się na dach i usiądź na jego krawędzi, zwisając nogami.
23. Kolejne zadanie z szyfrem.
24. Tajne zadanie.
25. Spotkaj się z „wielorybem".
26. Opiekun ujawni ci datę śmierci, którą musisz zaakceptować.
27. Obudź się o 4:20 i udaj się na tory (dowolne, które możesz znaleźć).
28. Nie rozmawiaj z nikim cały dzień.
29. Złóż przysięgę „bycia wielorybem”

Zadania od 30 do 49 wymagają codziennego budzenia się o godzinie 4:20 i oglądania horrorów i słuchania muzyki wysłanych przez opiekunów, a także nacinania się raz na dzień. Ostatnie 50 zadania polega na skoku z budynku i samobójstwa

Panika medialna

Prof. Jacek Pyżalski odnosząc się do teorii paniki moralnej Stanleya Cohena stwierdził, iż całe zjawisko niebieskiego wieloryba zostało nagłośnione przez media i to one były główną przyczyną nagłego zdobycia popularności tej gry. Sama gra miała być zjawiskiem marginalnym, niewychodzącym poza jeden z regionów Rosji. Choć informacje o tym zjawisku od różnych mediów miały chronić życie i zdrowie dzieci, przyniosły one zupełnie odwrotny efekt, rozpowszechniając grę.

Domniemane przypadki

Rosja

Pierwsze doniesienia o samobójstwach związanych z niebieskim wielorybem pojawiły się w artykule Galiny Murasalijewej, gdzie pojawiła się informacja o ponad 130 ofiarach tej gry w Rosji od listopada 2015 do kwietnia 2016. Sam artykuł opisywał jednak tylko parę przypadków i nie był poparty żadnymi dokumentami, źródłami, czy wynikami śledztwa. Liczba ofiar wywodziła się od wypowiedzi rodziców ofiar.

16 listopada 2016 roku aresztowano Filipa Budeikina, którego oskarżona o namawianie do samobójstwa. Jego ofiarami miało paść piętnastu nastolatków.

W czerwcu 2017 roku doszło do aresztowania listonosza Ilji Sidorowa, który miał przyznać się do stworzenia trzydziestodwuosobowej grupy, której wydawał zadania do wykonania. W przypadku niewypełnienia zadania żądał m.in. zapłacenia określonej sumy pieniędzy. Został skazany na trzy lata w kolonii karnej na Syberii.

W czerwcu 2018 rosyjski analityk finansowy Nikita Nearonow został aresztowany pod zarzutem zorganizowania gry. Nearonow jest podejrzewany o manipulowanie i skłanianie 10 nieletnich dziewczynek do samobójstwa (spośród których co najmniej dwie przeżyły). Nearonow był opisywany jako „inteligentny” i znający się na komputerach człowiek o pogardliwym stosunku do nastolatków. Raport policyjny twierdzi, że kuratela nad „wielorybem” była jego „hobby”.

Polska

Pierwsze doniesienia na temat niebieskiego wieloryba pojawiły się w Polsce w marcu 2017 roku.

Poznańscy Policjanci z Wydziału do Walki z Cyberprzestępczością KWP zatrzymali w 2020 roku w Polsce mężczyznę, który stworzył grę podobną do niebieskiego wieloryba, nazywając siebie „kuratorem”. Podobnie jak w niebieskim wielorybie, wykonywano zadania, które miały w końcu prowadzić do samobójstwa. Ofiarami były trzy dziewczynki, jedna z nich została objęta opieką medyczną.

Ministerstwo Edukacji Narodowej napisało list dla dyrektorów, nauczycieli i placówek oświaty, gdzie wystosowało ostrzeżenie dot. tej gry. List ten spotkał się z negatywną opinią mediów, według których list ten opierał się na niepotwierdzonych informacjach.

Egipt

W kwietniu 2018 roku egipska gazeta podała informację o dwunastoletnim chłopcu, który miał umrzeć po zażyciu toksycznych tabletek, aby wypełnić jedno z zadań. Na jego prawym ramieniu znajdować miał się wycięty tatuaż z wielorybem.

Arabia Saudyjska

Po samobójczej śmierci dwójki nieletnich, w Arabii Saudyjskiej zakazano 47 gier komputerowych, m.in. Grand Theft Auto V, Assassin's Creed 2, Life is Strange i Wiedźmin 3: Dziki Gon. Zakaz ten miał wynikać z powodu powiązania śmierci dzieci z grą w niebieskiego wieloryba.