Oczar
 Oczar wirginijski | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
oczar |
| Nazwa systematyczna | |
| Hamamelis Linnaeus Sp. Pl. 124. 1 Mai 1753[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
H. virginiana Linnaeus | |
Oczar (Hamamelis L.) – rodzaj roślin z rodziny oczarowatych. W obrębie rodzaju wyróżniane są zwykle cztery gatunki[4][5][6], z których oczar japoński i omszony występują we wschodniej Azji (odpowiednio w Japonii i Chinach), a oczar wiosenny i wirginijski we wschodniej części Ameryki Północnej[4]. W niektórych ujęciach wyróżniany jest także Hamamelis ovalis, także z Ameryki Północnej[7]. Są to wolno rosnące[8] krzewy i drzewa, występujące w naturze w wilgotnych lasach, często w dolinach cieków[4].
Oczary uprawiane są jako ozdobne, zwłaszcza z powodu kwitnienia w okresie zimowym i charakterystycznych kwiatów o taśmowatych płatkach w kolorze żółtym i czerwonym[4], silnie pachnących[6]. Oczar wirginijski wykorzystywany jest w medycynie – do łagodzenia dolegliwości związanych z obrzękami i żylakami[4][6], do wyrobu kosmetyków do pielęgnacji oczu[6], dawniej wykonywano z tego gatunku także różdżki wykorzystywane w radiestezji[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Krzewy o szerokim pokroju lub niewielkie drzewa osiągające do 11 m wysokości[4]. Młode pędy pokryte gwiazdkowatymi włoskami, u oczaru omszonego gęsto kutnerowate[8].
- Liście
- Ulistnienie skrętoległe. Liście podobne do leszczyny – najszersze w połowie lub nieco wyżej, cienkie, pierzasto użyłkowane, nieco asymetryczne[4][8], o brzegach zatokowo piłkowanych, osadzone na krótkich ogonkach[8]. Jesienią przebarwiają się na żółto lub pomarańczowo, u oczaru japońskiego i pośredniego z czerwonym odcieniem[8].
- Kwiaty
- Wyrastają skupione po 2–4 w kątach liści jesienią (oczar wirginijski) lub wczesną wiosną, a nawet zimą. Mają bardzo wąskie, 4 płatki korony o długości do 2 cm i szerokości 1–2 mm, koloru żółtego, rzadziej czerwonawe lub zielonkawe. Działki kielicha 4 owalne i omszone, od wewnątrz zaczerwienione[8]. Pręciki 4 z krótkimi nitkami i owalnymi pylnikami. Między nimi znajdują się 4 łuskowate prątniczki wydzielające nektar. Zalążnia dwukomorowa, wpółdolna z krótkimi dwiema szyjkami słupka[4][9], w każdej z komór z pojedynczym zalążkiem[9].
- Owoc
- Zdrewniała torebka, po dojrzeniu gwałtownie pękająca dwiema klapami wyrzucając nasiona na odległość do kilku metrów[8][9].
-
Oczar pośredni -
Oczar wiosenny -
Oczar japoński -
Oczar omszony -
Oczar wirginijski
,_K%C3%B3rnik_Arboretum_(Poland).jpg)
_(32157869530).jpg)
_(32536942965).jpg)
.jpg)
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
- Pozycja systematyczna
Rodzaj z podrodziny Hamamelidoideae, rodziny oczarowatych (Hamamelidaceae)[2].
- Hamamelis ×intermedia Rehder – oczar pośredni, ogrodowy mieszaniec oczaru japońskiego (H. japonica) i chińskiego (H. mollis)[11]
- Hamamelis japonica Siebold & Zucc. – oczar japoński
- Hamamelis mollis Oliv. – oczar omszony, oczar chiński
- Hamamelis ovalis S. W. Leonard
- Hamamelis vernalis Sarg. – oczar wiosenny
- Hamamelis virginiana L. – oczar wirginijski
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-04-04] (ang.).
- ↑ Hamamelis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian National Museum of Natural History. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 106. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ Hamamelis Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-26].
- ↑ a b c d e David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 420, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ a b Hamamelis Gronov. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-25].
- ↑ a b c d e f g Włodzimierz Seneta: Drzewa i krzewy liściaste D-H. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-12029-0.
- ↑ a b c Hamamelis. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
- ↑ GRIN Species Records of Hamamelis. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
- ↑ Andrew Gapinski. Hamamelidaceae, Part 1: Exploring the Witch-hazels of the Arnold Arboretum. „arnoldia. The Magazine of the Arnold Arboretum”. 72 (2), s. 2-17, 2014. ISSN 0004-2633. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).