Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych (II RP)

Okręgowy Zarząd Lasów Państwowych (II RP) – jednostka organizacyjna Ministerstwa Rolnictwa i Dóbr Państwowych, powołana w celu sprawowania zarządu nad lasami państwowymi oraz nad lasami prywatnymi.

Powołanie Zarządu

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 1920 r. w przedmiocie organizacji i zakresu działania okręgowych zarządów lasów państwowych powołano cztery zarządy i utworzono cztery okręgi zarządy lasów państwowych obejmujących określoną liczbę powiatów, w tym w: Warszawie, Radomiu, Siedlcach i Lwowie.

Zakres działania Zarządu

Do zakresu działania zarządu okręgowego lasów państwowych należało:

• administrowanie za pośrednictwem podległych organów lasami państwowymi oraz lasami prywatnymi, pozostającymi pod zarządem państwowym;
• zawieranie umów o sprzedaż drewna i materiałów tartych, o ile przedmiot sprzedaży w poszczególnym przypadku nie przekraczał 3 tys. m³ drewna użytkowego, 8 tys. m drewna opałowego lub 800 m³ materiałów tartych,
• zawieranie umów o dzierżawę tartaków i innych zakładów przemysłowych oraz użytków ekonomicznych i innych nieruchomości, położonych w obrębie lasów państwowych lub przekazanych zarządowi okręgowemu lasów państwowych;
• zawieranie umów o dzierżawą polowania i rybołówstwa o ile czas trwania urnowy nie przekraczał 6 lat a czynsz roczny kwoty 50 tys. marek polskich;
• kupno i sprzedaż inwentarza żywego i martwego o ile cena kupna-sprzedaży nie przekraczała w ciągu jednego roku budżetowego kwoty 500 tys. marek polskich dla jednego nadleśnictwa;
• stawianie nowych budowli oraz naprawa istniejących o ile wysokość nakładu nie przekraczała w ciągu roku budżetowego kwoty 500 tys. marek polskich dla poszczególnego obiektu gospodarczego;
• zawieranie umów na dostawy z terminem nie dłuższym jak dwa lata, o ile należność za dostarczone przedmioty lub wynagrodzenie dostawcy nie przekraczała 500 tys. marek polskich;
• przedstawianie Ministerstwu Rolnictwa i Dóbr Państwowych do zatwierdzenia planów gospodarczych oraz projektów sposobu eksploatacji bogactw naturalnych;
• przedstawianie Ministerstwu Rolnictwa i Dóbr Państwowych do zatwierdzenia wniosków w przedmiocie cenników drewna oraz innych płodów i użytków leśnych, jak też zatwierdzenia płac zarobkowych - dziennych i akordowych;
• mianowanie i przenoszenie w obrębie okręgu urzędników oraz niższych funkcjonariuszów w granicach właściwego etatu osobowego i budżetu;
• przenoszenie na emeryturę na podstawie istniejących przepisów urzędników oraz funkcjonariuszów niższych szczebli;
• udzielanie urlopów poza urlopami wypoczynkowymi, urzędnikom i funkcjonariuszom niższym do 4 tygodni;
• udzielanie w granicach właściwych kredytów urzędnikom niższym funkcjonariuszom zapomóg,
• wykonywanie wszelkich czynności, jakie z istoty administrowania lasami wynikały oraz wykonywanie poleceń Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych,
• przedstawianie Ministerstwu Rolnictwa i Dóbr Państwowych do zatwierdzenia szczegółowych sprawozdań oraz wniosków w sprawach, dotyczących nabywania, zbywania i obciążania,
• likwidacja serwitutów ciążących na lasach państwowych o ile nie przekraczały wartości 3 tys. m³ drewna użytkowego.

Kierowanie Zarządem

Na czele zarządu okręgowego lasów państwowych stał naczelnik zarządu okręgowego, który kierował działalnością zarządu oraz wszystkimi podległymi mu urzędnikami i funkcjonariuszami niższych szczebli. Ponosił on odpowiedzialność za stan lasów w swoim okręgu, za wszelkie czynności podwładnych mu funkcjonariuszy, za wykonanie budżetu oraz za całą administrację okręgu. Jego bezpośrednim pomocnikiem w wykonaniu właściwych czynności urzędowych był inspektor okręgowy. Naczelnik zarządu mógł mu przekazać stałe pełnomocnictwo do rozstrzygania samodzielnego niektórych spraw.

Skład Zarządu

Zarząd okręgowy lasów państwowych składał się z następujących oddziałów:

• gospodarczo-technicznego,
• prawno-administracyjnego,
• urządzania lasów,
• budowlano-technicznego,
• rachuby i kasowości.

Prócz tego, przy każdym zarządzie okręgowym czynna była kancelaria.

Nadzór na Zarządem

Naczelne kierownictwo nad okręgowymi zarządami lasów państwowych oraz nadzór nad działalnością tych zarządów i organów im podwładnych wykonywało Ministerstwo Rolnictwa i Dóbr Państwowych za pośrednictwem Departamentu Leśnictwa.

Zmiany w rozporządzeniu Rady Ministrów

W 1922 r. wprowadzono zmiany w rozporządzeniu Rady Ministrów polegające na innym sposobie obliczaniu wartości, jakie użytkownicy tracą przy likwidacji serwitutów oraz na podniesieniu norm pieniężnych przy sprzedaży drewna.

Powierzchnia lasów

Według danych Rocznika Statystycznego RR z 1927 roku w 1923 roku powierzchnia lasów wynosiła 7 946,3 tys. ha powierzchni ogółem, w tym:

• 2 486,4 tys. ha własność państwową,
• 5 289,9 tys. ha własność prywatna,
• 84,9 tys. ha własność kościelna,
• 85,1 tys. ha inna własność publiczna.